Historische wortels van het Postmodernisme

kortere fragmenten waaruit op het eerste gezicht niet steeds een samenhangend geheel
tevoorschijn komt. Tenslotte deed hij ook zichzelf voor in vele verschillende stijlen en figuren.
Dat alles maakt dat er doorheen de receptie van zijn denken allerlei gedaantes van Nietzsche
hebben rondgezworven die vaak slechts een eenzijdig en ongenuanceerd beeld van de auteur
gaven en soms zelfs op een schaamteloze wijze misbruik maakten van het rijke en veelgelaagde
denken van deze filosoof. Zo zijn er bijvoorbeeld de Nietzsche van de Eeuwige Wederkeer, de
Nietzsche van de Herenmoraal, de Nietzsche van de Wil tot Macht, Nietzsche als de Antichrist,
Nietzsche als de filosoof van het Nazisme, Nietzsche als filosoof van de levenskunst, als
filosoof van het perspectivisme, als de filosoof met de hamer, als de filosoof van het nihilisme
en de verdediger van het esthetische als de enige mogelijke rechtvaardiging voor dit leven, als
de umwerter aller werte, als de scherpzinnige criticus van het modernisme, als filosoof die zijn
denken bekocht met de waanzin, als verbitterde vrouwenhater of zelfs als voorbeeld van de
laatste typische aristocratische bourgeoisfilosoof. Alhoewel dus vele van deze aspecten
inderdaad een deel vormen van het complexe oeuvre van Nietzsche, is het nodig om al deze
verschillende aspecten tot een min of meer samenhangend beeld te integreren om tot een
genuanceerd beeld van deze denker te kunnen komen.
Laat ik echter liever vooreerst Nietzsche zelf maar aan het woord: 8
“22 Nu pas begint het de mensen te dagen dat de muziek een tekentaal van de affecten is: en
later zal men leren het driftensysteem van een musicus duidelijk in zijn muziek te herkennen.
Hij geloofde werkelijk niet dat hij zich daarmee verraden had. Dat is de onschuld van deze
zelfbekentenissen, in tegenstelling tot alle geschreven werken. Maar ook bij de filosofen bestaat
deze onschuld: zij zijn zich er niet van bewust dat zij over zichzelf spreken; - zij menen dat het
‘om de waarheid’ gaat, - maar het gaat in feite om henzelf. Of liever: de machtigste drift in hen
treedt aan het licht, met de opperste schaamteloosheid en onschuld van een primordiale drift: -
hij wil de gebieder zijn en zo mogelijk het doel van alle dingen, van alles wat gebeurt! […] Er
zijn meningen waarbij de mens voelt: ‘dit is het enige dat waar en juist en waarlijk menselijk
is: wie er anders over denkt, vergist zich’ - dit noemt men religieuze en zedelijke meningen.
Het is duidelijk dat hier de soevereine drift spreekt, die sterker is dan de mens. Elke keer meent
de drift hier de waarheid en het hoogste begrip ‘mens’ te bezitten.”
“31 Men kan er niet genoeg op hameren dat de grote Griekse filosofen de décadence van
iedere Griekse bekwaamheid representeren en besmettelijk maken… Deze volledig abstract
8 Al deze citaten zijn afkomstig uit NIETZSCHE (F.). Herwaardering van alle waarden. De wil tot macht. 1992.
(Boek I Kritiek der hoogste waarden, gemeten aan het leven) De nummers voor een citaat verwijzen naar
paragraafnummers.
18