Historische wortels van het Postmodernisme

Recommendations

Info

studenten, een filosoof en zijn leerling/begeleider, en het gesprek dat zich tussen deze vier mensen ontwikkelt, zet Nietzsche zijn belangrijkste stellingen uiteen. Die komen er kortweg op neer dat het enige doel van het menselijke leven als collectiviteit is om een genie voort te brengen dat dan de eigen tijden naar zijn eigen niveau zou kunnen optillen. Iedereen die zelf geen genie is, zou dus slechts moeten leven om het genie mogelijk te maken, en moet daarvoor zelfs bereid zijn zichzelf - als minder gelukt exemplaar der mensheid - op te offeren in dienst van dit genie. Pas dan kan er volgens Nietzsche, die hier hoofdzakelijk vertelt wat hij van Schopenhauer en Wagner heeft geleerd, echt sprake zijn van menselijke beschaving. Dit ideaal van de menselijke beschaving ziet Nietzsche gelegen in het oude Griekenland en meer bepaald in het presocratische wereldbeeld. In de moderne tijden echter, vindt elk individu zichzelf de belangrijkste voortbrenging der menselijke soort, met als gevolg dat alleen nog de middelmaat een kans krijgt zich te ontwikkelen. In dit kader valt Nietzsche dan ook het toenmalige Duitse ideaal der Bildung aan. Waar men immers beweerde een ‘klassieke vorming’ aan te bieden, beweert Nietzsche dat er helemaal geen school voor beschaving meer bestaat, en dat alle ‘algemene vorming’ van zijn tijd nog slechts gericht is op het zo makkelijk mogelijk verdienen van zo veel mogelijk geld. Doordat er echter geen enkele echte ‘beschavingsschool’ meer bestaat, zijn ook de leerkrachten van tegenwoordig ‘barbaren’, die meer slecht doen dan goed aan de opvoeding van onze kinderen. Nietzsche stelt hier het ideaal van de oud-Griekse academie tegenover, waar men volgens hem immers tenminste echt nog werd opgevoed tot ‘beschaving’. Die nieuwe beschavingsschool zou dan haar leerlingen na een opleiding van zo’n tien jaar weer de wereld in kunnen sturen om hen ‘beschavingsleerkracht’ te laten worden in de traditionele scholen. Nietzsche speelde zelf met de idee om zulk een beschavingsschool op te richten in de vorm van een klooster waar hij en zijn vrienden samen zouden leven naar het voorbeeld van het filosofische onderricht in het oude Griekenland. Hij zou dit idee van een soort van klooster/academie uiteindelijk pas in 1882, na zijn breuk met Lou Salomé en Paul Rée, opgeven om tenslotte resoluut voor de eenzaamheid te kiezen. Zo ver zijn we echter lang nog niet. Nog steeds in dezelfde reeks van voordrachten levert Nietzsche zware kritiek op de gevolgen van het eerder genoemde socratisme, zoals daar zijn: de journalistiek, de ‘geleerden’ van de (gespecialiseerde) wetenschap en de obsessie met het historische waardoor de hedendaagse mens nog slechts een samenraapsel is van willekeurige elementen uit willekeurige culturen en tijdsvakken. Hierdoor moet de cultuur de door Nietzsche zo belangrijk geachte eenheid van stijl ontberen (en is dus eigenlijk geen cultuur, maar simpelweg barbarij). In dit kader wijst hij verder ook op de verloedering van de Duiste taal, waardoor het volgens hem onmogelijk is nog echt weldenkende mensen op te voeden, 24
aangezien deze zo immers niet langer in staat zijn zichzelf deftig uit te drukken. Net als in De Geboorte der Tragedie ziet Nietzsche hier echter hoop in de ‘Wagneriaanse Duitse renaissance’ van de ‘ware Duitse geest’. Hoewel de toestand dus wel degelijk troosteloos is, is de redding gelukkiglijk nabij. Hoewel Nietzsche’s Oneigentijdse Beschouwingen, geschreven in de periode 1873-1876, duidelijk verder gaat op de hierboven geschetste denkpiste; valt het toch meteen op dat Nietzsche niet langer schijnt te geloven in de nabijheid van Wagner’s ‘Duitse renaissance’. Waar hij in de lezingenreeks nog een virulent Duits patriottisme predikte en zo goed als geen kritiek op het nieuwe ‘Duitse rijk’ - dat in 1871 was ontstaan - formuleert; begint de eerste van de vier oneigentijdse beschouwingen, het in 1973 geschreven David Strauss, belijder en schrijver, met een vernietigende kritiek op dit ‘Duitse rijk’ en haar pseudo-cultuur, die volgens Nietzsche juist het grootste gevaar vormt voor de ‘ware Duitse geest’. In dat rijk heerst immers de ‘beschavingsfilister’, die in de figuur van David Strauss genadeloos en op onweerstaanbaar hilarische wijze wordt afgebroken. Daarbij komen, net zoals in de andere drie beschouwingen, de meeste belangrijke elementen uit de lezingen over de toekomst van het onderwijs terug uitgebreid aan bod. Een belangrijk bijkomend punt van kritiek is nu gericht op het staatsonderwijs, dat volgens Nietzsche slechts brave ambtenaren produceert om haar eigen machinerie draaiende te houden; en dus juist zeker geen grote genieën (en dus ‘werkelijke’ cultuur en beschaving) kan voortbrengen. De interessantste van deze oneigentijdse beschouwingen is echter vast en zeker het in 1874 geschreven Over nut en nadeel van de geschiedenis voor het leven. Nietzsche zegt later zelf over deze tekst: “De tweede Oneigentijdse (1874) brengt het gevaarlijke, het leven- ondermijnende en -vergiftigende in onze manier van wetenschap bedrijven aan het licht-: het leven lijdt aan dit ontmenselijkte raderwerk en mechanisme, aan de ‘onpersoonlijkheid’ van de arbeider, aan de valse economie van de ‘arbeidsverdeling’. Het doel gaat verloren, de cultuur: - het middel, de moderne wetenschappelijke bedrijvigheid, barbariseert… In deze verhandeling wordt het “historisch besef” waar deze eeuw zo prat op gaat, voor het eerst als ziekte gezien, als typisch teken van verval.” 12 Laat ik u vooreerst een citaat uit het ‘woord vooraf’ bij deze tekst presenteren: “‘Overigens verafschuw ik alles wat mij alleen maar kennis bijbrengt zonder mijn werkzaamheid te vergroten of rechtstreeks te stimuleren.’ Dit zijn woorden van Goethe, waarmee, als met een 12 NIETZSCHE (F.). Ecce Homo. 2000. p. 74. 25
Page 1 and 2: Historische wortels van het Postmod
Page 3 and 4: Inhoudsopgave VOORWOORD____________
Page 5 and 6: zekere hoogte in hebben verdiept, d
Page 7 and 8: I. Wat is postmodernisme? Postmoder
Page 9 and 10: eeds het afmeten aan het eigen idea
Page 11 and 12: denken opgang maakt, blijkt ten eer
Page 13 and 14: aandacht voor de Griekse oudheid en
Page 15 and 16: staan bij de vraag of een gestelde
Page 17 and 18: II. Historische wortels van het pos
Page 19 and 20: gemaakte ‘deugd’ was de grootst
Page 21 and 22: “70 Onze hebbelijkheid om een her
Page 23: tragedie slaagde er nu volgens Niet
Page 27 and 28: ij Wagner en diens hele Duitse rena
Page 29 and 30: genomen noch een onegoïstisch hand
Page 31 and 32: hierin gelegen, dat de mens in haar
Page 33 and 34: telkens enkele maanden te verblijve
Page 35 and 36: schap - maar zij ervaart de schuld
Page 37 and 38: Ten slotte wil ik u nog een paar ve
Page 39 and 40: werd vanaf dan ook min of meer een
Page 41 and 42: der instincten niet zoveel machtige
Page 43 and 44: aangeheven heeft. Naar buiten gebra
Page 45 and 46: hoogste: - zij wenste zich het lich
Page 47 and 48: Nietzsche, die nu ook een metafysic
Page 49 and 50: wil nog liever het niets willen dan
Page 51 and 52: ondeugden? - Het daadwerkelijke med
Page 53 and 54: karakter - hersenspinsels, waarin h
Page 55 and 56: II.II. Ludwig Wittgenstein “Ik ge
Page 57 and 58: praktische opinie ermee in overeens
Page 59 and 60: voor deze ervaring was, geloof ik,
Page 61 and 62: elkaar plaatsen van enkele citaatje
Page 63 and 64: U zegt, het is net zo gesteld hierm
Page 65 and 66: invloed heeft uitgeoefend op het de
Page 67 and 68: opvliegendheid, overal problemen me
Page 69 and 70: processen van het benoemen van de b
Page 71 and 72: opgaan? We kunnen ons toch heel goe
Page 73 and 74: overeenstemming van meningen, maar
Page 75 and 76:
denken, begrijpen,… mentale, inne
Page 77 and 78:
Untersuchungen terugkeren en Wittge
Page 79 and 80:
zekere manier kan men niet voorzich
Page 81 and 82:
inbreuk op de regels, die bij wijze
Page 83 and 84:
III. Historische wortels van het po
Page 85 and 86:
in de allereerste plaats een politi
Page 87 and 88:
B 51: “Ze begrijpen niet hoe dat
Page 89 and 90:
Vooraleer deze uitgebreide lijst va
Page 91 and 92:
vlak moet zijn. 59 Een ander prakti
Page 93 and 94:
Als we door de nogal duidelijk chri
Page 95 and 96:
aanwezig zijn. Zo is de visie van H
Page 97 and 98:
een oordeel uitspreken over dingen
Page 99 and 100:
het felst bestreden moet worden ond
Page 101 and 102:
Laat ik vervolgens trachten deze le
Page 103 and 104:
stijgende lijn, waarna men - rond z
Page 105 and 106:
contingentie van de menselijke zede
Page 107 and 108:
Herakleitos wees zoals gezegd in de
Page 109 and 110:
Hoewel het zeer zeker interessant z
Page 111 and 112:
en beweging dus onmogelijk is (want
Page 113 and 114:
feit dat wanneer Hippokrates [het b
Page 115 and 116:
hadden nu eenmaal nog geen kennis v
Page 117 and 118:
hebben wil er van een staat sprake
Page 119 and 120:
fluitspelers meer kans hadden goede
Page 121 and 122:
III.II.II. Gorgias “Gorgias van L
Page 123 and 124:
zijnde is, zal al wat gedacht wordt
Page 125 and 126:
door overreding raakte zij buiten z
Page 127 and 128:
geweest die in het heiligdom van de
Page 129 and 130:
kwam de bewuste persoon die het gel
Page 131 and 132:
Hoewel het sommige lezers misschien
Page 133 and 134:
Verder is er van Prodikos een parab
Page 135 and 136:
dat hij het hem zou bijbrengen. Doo
Page 137 and 138:
aan filosofie wijden, doen mij spre
Page 139 and 140:
de deugd, hetzij in haar geheel of
Page 141 and 142:
Nawoord Hoewel ik mij, zoals gezegd
Page 143 and 144:
Natuurlijk moet hierbij opgemerkt w
Page 145 and 146:
Literatuurlijst ANDREAS-SALOME (L.)
Page 147 and 148:
KERFERD (G.B.). The Sophistic Movem
Page 149 and 150:
VAN DEN BOSSCHE (M.) & WEYEMBERGH (
show all

Historische wortels van het Postmodernisme

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?