Historische wortels van het Postmodernisme

Recommendations

Info

jullie: gaat van mij weg en stelt je tegen Zarathoestra teweer! En beter nog: schaamt je voor hem! Misschien heeft hij jullie wel bedrogen. De inzichtige mens moet niet alleen zijn vijanden kunnen liefhebben, maar ook zijn vrienden kunnen haten. Men vergeldt een leraar slecht als men altijd slechts de leerling blijft. En waarom willen jullie niet plukken aan mijn krans? Jullie vereren mij; wat echter als jullie verering op een dag zal omvallen? Weest op jullie hoede, dat een beeldzuil jullie niet verpletteren zal! Jullie zeggen dat jullie aan Zarathoestra geloven? Maar wat doet Zarathoestra ertoe! Jullie zijn mijn gelovigen, maar wat doen alle gelovigen ertoe! Jullie hadden jezelf nog niet gezocht: toen vonden jullie mij. Zo doen alle gelovigen; daarom heeft alle geloof zo weinig om het lijf. Nu gebied ik jullie mij te verliezen en jezelf te vinden: en eerst wanneer jullie mij allen hebt verloochend, wil ik naar jullie terugkeren. Voorwaar, mijn broeders, met andere ogen zal ik dan mijn verlorenen zoeken, met een andere liefde zal ik jullie dan liefhebben. En eens zullen jullie vrienden zijn geworden en kinderen van één hoop: dan wil ik ten derde male bij jullie zijn om met jullie de grote middag te vieren. En dit is de grote middag, wanneer de mens midden in zijn baan tussen dier en Bovenmens staat en zijn gang naar de avond als zijn hoogste hoop viert: want het is de gang naar een nieuwe morgen. Alsdan zal de ondergaande zichzelf zegenen, dat hij een overgaande is; en de zon van zijn kennis zal in de middag staan. ‘Dood zijn alle goden: nu willen wij dat de Bovenmens zal leven’ - dit zij eens in de grote middag onze laatste wil! - Aldus sprak Zarathoestra.”, “Van visioen en raadsel. 2 […] ‘Zie deze poort, dwerg!’ sprak ik verder. ‘Ze heeft twee gezichten. Twee wegen komen hier samen: die is nog niemand ten einde gegaan. Deze lange straat terug: die gaat een eeuwigheid voort. En gindse lange straat naar buiten - dat is een andere eeuwigheid. Ze weerspreken elkander, deze wegen; ze stoten elkander recht voor het hoofd: - en hier, bij deze poort, komen ze samen. De naam van de poort staat erboven geschreven: “Ogenblik”. […] ‘Van deze poort Ogenblik loopt een lange eeuwige straat naar achteren: achter ons ligt een eeuwigheid. Moet niet al wat lopen kan, al eens deze straat zijn afgelopen? Moet niet al wat gebeuren kan, al eens zijn gebeurd, gedaan, voorbij gelopen? En indien alles al eens geweest is: wat denk jij dwerg van dit ogenblik? Moet niet ook deze al eens - geweest zijn? En zijn niet alle dingen dermate stevig verknoopt, dat dit ogenblik alle komende dingen ten gevolge heeft? Dus - - ook zichzelve nog? Want al wat kan lopen: zelfs op deze lange straat naar buiten - moet het eens weer lopen! - En deze trage spin die voortkruipt in de maneschijn, en deze maneschijn zelf, en ik en jij bij deze poort, samen fluisterend, van eeuwige dingen fluisterend - moeten wij niet allen eens geweest zijn? - en wederkeren en op gindse andere straat lopen, naar buiten, vóór ons, op deze lange griezelige straat - moeten wij niet eeuwig wederkeren? Zo sprak ik, en aldoor zachter: want ik was bang voor mijn eigen gedachten en bijgedachten. […]” 46
Nietzsche, die nu ook een metafysica van de wil tot macht hanteert, construeert op die manier een alternatief zingevingskader: waar de Übermensch, als persoonlijk ideaal van het individu, de plaats van de gestorven god inneemt; vervangt de idee van ‘de eeuwige wederkeer’ de legitimering van het heden vanuit de toekomst of vanuit het verleden voor een legitimering van het leven in het nu. Daaruit blijkt duidelijk dat voor Nietzsche ‘de dood van god’ en de daaruit voortvloeiende individuele vrijheid gepaard moet gaan met een toename aan persoon-lijke verantwoordelijkheid. De ‘sterke’ mens - die volgens Nietzsche niet alleen het recht heeft op zulk een individuele interpretatie van de wereld (want dat recht heeft immers iedereen), maar die als enige type ook effectief in staat is zulk een interpretatiekader uit te bouwen - wordt dan wel beschreven als iemand die levenslustig, positief-egoïstisch en gewetenloos is en bovendien ook nog over de nodige eigenliefde beschikt; maar de idealen van de Übermensch en de eeuwige wederkeer compenseren net deze beschrijving van de ‘sterke mens’. Waar de übermensch immers juist een persoonlijk ideaal is - namelijk zichzelf als god (of dus als geïdealiseerde versie van zichzelf), iets waarvoor men zichzelf dus ook telkens moet overwinnen -, legt de eeuwige wederkeer een immense druk op de mensen om er voor te zorgen in overeenstemming met dat ideaal van zichzelf als Übermensch te handelen. Men zal immers alles eeuwig opnieuw beleven en elk falen ten opzichte van dit ideaal is dan ook steeds een eeuwig falen, een steeds opnieuw mislukken. Hier wordt dan ook pas Nietzsche’s credo ‘amor fati’ duidelijk: hou van je lot, maar weet je lot wel zelf te kiezen; of beter nog: hou van het lot dat je voor jezelf gekozen hebt. Op die manier is deze hele ‘filosofie van het ja-zeggen’ dan ook in de eerste plaats een filosofie van het ja-zeggen tegen zichzelf, de eigen groei en de persoonlijke, natuurlijke ontwikkeling. Dat dit alles zeer dicht bij de agonale maatschappijvisie van het presocratische Griekenland ligt zal hopelijk in het volgende hoofdstuk duidelijk worden. Voorlopig moet het hier echter volstaan nog kort op het verdere werk van Nietzsche in te gaan. Na de Zarathoestra verscheen Voorbij Goed en Kwaad. Voorspel tot een filosofie van de toekomst. Het moet volstaan hier te citeren wat Nietzsche er zelf in zijn Ecce Homo over vertelt: “Dit boek (1886) is op alle wezenlijke punten een kritiek op de moderniteit - de moderne wetenschappen, de moderne kunsten, zelfs de moderne politiek niet uitgezonderd - met daarnaast suggesties voor een tegengesteld type dat zo min mogelijk modern is, een voornaam, een ja-zeggend type. In laatste instantie is het boek een leerschool voor de gentil-homme, waarbij dit begrip geestelijker en radicaler moet worden opgevat dan ooit nog is gebeurd. Je moet over moed beschikken alleen al om het te verdragen, je moet niet bang zijn… Alle dingen 47
Page 1 and 2: Historische wortels van het Postmod
Page 3 and 4: Inhoudsopgave VOORWOORD____________
Page 5 and 6: zekere hoogte in hebben verdiept, d
Page 7 and 8: I. Wat is postmodernisme? Postmoder
Page 9 and 10: eeds het afmeten aan het eigen idea
Page 11 and 12: denken opgang maakt, blijkt ten eer
Page 13 and 14: aandacht voor de Griekse oudheid en
Page 15 and 16: staan bij de vraag of een gestelde
Page 17 and 18: II. Historische wortels van het pos
Page 19 and 20: gemaakte ‘deugd’ was de grootst
Page 21 and 22: “70 Onze hebbelijkheid om een her
Page 23 and 24: tragedie slaagde er nu volgens Niet
Page 25 and 26: aangezien deze zo immers niet lange
Page 27 and 28: ij Wagner en diens hele Duitse rena
Page 29 and 30: genomen noch een onegoïstisch hand
Page 31 and 32: hierin gelegen, dat de mens in haar
Page 33 and 34: telkens enkele maanden te verblijve
Page 35 and 36: schap - maar zij ervaart de schuld
Page 37 and 38: Ten slotte wil ik u nog een paar ve
Page 39 and 40: werd vanaf dan ook min of meer een
Page 41 and 42: der instincten niet zoveel machtige
Page 43 and 44: aangeheven heeft. Naar buiten gebra
Page 45: hoogste: - zij wenste zich het lich
Page 49 and 50: wil nog liever het niets willen dan
Page 51 and 52: ondeugden? - Het daadwerkelijke med
Page 53 and 54: karakter - hersenspinsels, waarin h
Page 55 and 56: II.II. Ludwig Wittgenstein “Ik ge
Page 57 and 58: praktische opinie ermee in overeens
Page 59 and 60: voor deze ervaring was, geloof ik,
Page 61 and 62: elkaar plaatsen van enkele citaatje
Page 63 and 64: U zegt, het is net zo gesteld hierm
Page 65 and 66: invloed heeft uitgeoefend op het de
Page 67 and 68: opvliegendheid, overal problemen me
Page 69 and 70: processen van het benoemen van de b
Page 71 and 72: opgaan? We kunnen ons toch heel goe
Page 73 and 74: overeenstemming van meningen, maar
Page 75 and 76: denken, begrijpen,… mentale, inne
Page 77 and 78: Untersuchungen terugkeren en Wittge
Page 79 and 80: zekere manier kan men niet voorzich
Page 81 and 82: inbreuk op de regels, die bij wijze
Page 83 and 84: III. Historische wortels van het po
Page 85 and 86: in de allereerste plaats een politi
Page 87 and 88: B 51: “Ze begrijpen niet hoe dat
Page 89 and 90: Vooraleer deze uitgebreide lijst va
Page 91 and 92: vlak moet zijn. 59 Een ander prakti
Page 93 and 94: Als we door de nogal duidelijk chri
Page 95 and 96: aanwezig zijn. Zo is de visie van H
Page 97 and 98:
een oordeel uitspreken over dingen
Page 99 and 100:
het felst bestreden moet worden ond
Page 101 and 102:
Laat ik vervolgens trachten deze le
Page 103 and 104:
stijgende lijn, waarna men - rond z
Page 105 and 106:
contingentie van de menselijke zede
Page 107 and 108:
Herakleitos wees zoals gezegd in de
Page 109 and 110:
Hoewel het zeer zeker interessant z
Page 111 and 112:
en beweging dus onmogelijk is (want
Page 113 and 114:
feit dat wanneer Hippokrates [het b
Page 115 and 116:
hadden nu eenmaal nog geen kennis v
Page 117 and 118:
hebben wil er van een staat sprake
Page 119 and 120:
fluitspelers meer kans hadden goede
Page 121 and 122:
III.II.II. Gorgias “Gorgias van L
Page 123 and 124:
zijnde is, zal al wat gedacht wordt
Page 125 and 126:
door overreding raakte zij buiten z
Page 127 and 128:
geweest die in het heiligdom van de
Page 129 and 130:
kwam de bewuste persoon die het gel
Page 131 and 132:
Hoewel het sommige lezers misschien
Page 133 and 134:
Verder is er van Prodikos een parab
Page 135 and 136:
dat hij het hem zou bijbrengen. Doo
Page 137 and 138:
aan filosofie wijden, doen mij spre
Page 139 and 140:
de deugd, hetzij in haar geheel of
Page 141 and 142:
Nawoord Hoewel ik mij, zoals gezegd
Page 143 and 144:
Natuurlijk moet hierbij opgemerkt w
Page 145 and 146:
Literatuurlijst ANDREAS-SALOME (L.)
Page 147 and 148:
KERFERD (G.B.). The Sophistic Movem
Page 149 and 150:
VAN DEN BOSSCHE (M.) & WEYEMBERGH (
show all

Historische wortels van het Postmodernisme

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?