Zakboek Tweede Fase - Onderwijs Consumenten Organisatie

deel 1
Bron:
- Eindexamenbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.-v.b.o., uitgave van de VMBO-projectorganisatie
en het Tweede Fase Adviespunt, december 2000, artikel 57, pagina 79.
‘handreikingen’ door de SLO opgesteld. Deze zijn – in tegenstelling tot de stofomschrijvingen
voor het centraal examen – niet verplichtend.
zakboek tweede fase
Examenprogramma’s: aanpassingen t.b.v. Vernieuwde Tweede Fase
Een tweede verschil is dat voor bijna alle vakken tijdens de Vernieuwde Tweede Fase geldt
dat niet het gehele programma in het centraal examen getoetst wordt. In de Tweede Fase
Oude Regeling kan voor een beperkt aantal vakken het totale programma in het centraal
examen aan de orde komen. In de Vernieuwde Tweede Fase wordt voor die vakken meer
aansluiting gezocht bij wat ook voor de andere vakken geldt: het centraal examen heeft
betrekking op een selectie van de stof. Die selectie beslaat ongeveer 60% van het totale
eindexamenprogramma. De rest wordt alleen in het schoolexamen getoetst. Daarbij kan
de school zich beperken tot alleen die stof, maar ook kan zij onderdelen die in het centraal
examen worden getoetst tevens in het schoolexamen aan de orde stellen. Dat kan betekenen
dat de school (voor één, enkele of alle vakken) kiest voor een schoolexamen waarin
de volle 100% van het programma aan de orde wordt gesteld.
Bovendien kunnen bovenop de onderdelen die beschreven staan in het examenprogramma,
ook ‘eigen’ onderdelen geplaatst worden. Daardoor kan het geheel van schoolexamen en
centraal examen ook gaan over meer dan 100% van het landelijk vastgestelde examenprogramma.
Het gegeven dat in het schoolexamen per 2007 ook c.e.-stof getoetst mag
worden, is voor een deel van de vakken nieuw. Terwijl dit voor sommige vakken in de Tweede
Fase Oude Regeling niet mag (bijvoorbeeld leesvaardigheid bij de moderne vreemde talen),
is het juist voor andere verplicht (zoals bijvoorbeeld bij de economische en natuurwetenschappelijke
vakken). Dat in de Vernieuwde Tweede Fase in het schoolexamen ook stof
getoetst mag worden bovenop het examenprogramma, is voor alle vakken nieuw.
Regelingen
De examenprogramma’s van de Vernieuwde Tweede Fase gelden vanaf het schooljaar
2007-2008 voor de leerlingen die dan in de vierde klas zitten. De bijbehorende centrale
examens worden dus voor de havo voor het eerst in 2008-2009 en voor het vwo voor het
eerst in 2009-2010 afgenomen.
De examenprogramma’s voor geschiedenis, aardrijkskunde en maatschappijleer zijn in de
Vernieuwde Tweede Fase ingrijpend gewijzigd. Voor de andere examenprogramma’s geldt
dat ze inhoudelijk weinig nieuwe elementen bevatten in vergelijking met de programma’s
van de Tweede Fase Oude Regeling. Soms hebben er wel herschikkingen plaatsgevonden,
bij wiskunde het meest ingrijpend.
Er zijn wel principiële verschillen tussen de Tweede Fase Oude Regeling en de Vernieuwde
Tweede Fase wat betreft de beschrijving van de examenprogramma’s. Dat geldt voor alle
vakken.
Het eerst in het oog springende verschil is de omvang: voor een beschrijving van de
programma’s van de Vernieuwde Tweede Fase zijn aanzienlijk minder pagina’s nodig dan
voor de beschrijving van de programma’s van de Tweede Fase Oude Regeling. Dat is een
gevolg van de keuze voor ‘globale’ stofomschrijvingen. De examenprogramma’s tijdens de
Oude Regeling bevatten gedetailleerde beschrijvingen van de te bereiken eindtermen,
gegroepeerd in domeinen en subdomeinen. Zulke gedetailleerde beschrijvingen gelden
tijdens de Vernieuwde Tweede Fase alleen nog voor de stof die in het centraal examen aan
de orde komt, de rest van de stof wordt slechts op hoofdlijnen beschreven. Overigens, de
stofomschrijving voor het centraal examen staat voor de programma’s tijdens de
Vernieuwde Tweede Fase niet in het examenprogramma zelf, maar in door de Cevo geformuleerde
uitwerkingen die per vak in de vorm van een syllabus zijn gepubliceerd. De
beschrijvingen in die syllabi zijn wat gedetailleerdheid betreft ongeveer gelijk aan de
beschrijvingen in de examenprogramma’s die gelden voor de Tweede Fase Oude Regeling.
Uitwerkingen voor het schoolexamen in de Vernieuwde Tweede Fase zijn in de vorm van
Een derde verschil bestaat er uit dat de examenprogramma’s tijdens de Tweede Fase Oude
Regeling vormvoorschriften en voorschriften voor de weging bevatten en die tijdens de
Vernieuwde Tweede Fase niet. Ter illustratie: in het examenprogramma voor Nederlands
Oude Regeling staat een schrijfdossier voorgeschreven (vormvoorschrift). Dat staat er voor
het programma per 2007 niet meer in: een school kan voor een schrijfdossier kiezen. Dat
er in de examenprogramma’s tijdens de Vernieuwde Tweede Fase geen vormvoorschriften
zijn opgenomen, betekent bij voorbeeld ook dat er geen praktische opdrachten worden
voorgeschreven. Het blijft overigens wel verplicht het examenprogramma te toetsen, dus
ook de daarin beschreven vaardigheden. Dan komt men al snel uit bij iets als praktische
opdrachten of toetsvormen die daar veel gelijkenis mee vertonen.
38
39