Zakboek Tweede Fase - Onderwijs Consumenten Organisatie

deel 1
Vrijstellingen
de scholen gemeld dat scholen voor deze vrijstelling geen toestemming meer hoeven
te vragen en dat ook hun meldingsplicht vervalt.
zakboek tweede fase
In artikel 26e van het Inrichtingsbesluit wordt een aantal vrijstellingen/ontheffingen geregeld.
Die vrijstellings- en ontheffingsmogelijkheden zijn voor de leerlingen die vanaf 2007
in de 4e klas havo of vwo starten (Vernieuwde Tweede Fase) enigszins anders dan voor
eerdere Tweede Fase-leerlingen (Oude Regeling).
Sowieso wordt in het Inrichtings- en Eindexamenbesluit voor de Vernieuwde Tweede Fase
een scherper onderscheid gemaakt tussen een ontheffing en een vrijstelling. Voor een
categorie van gevallen wordt de term ‘vrijstelling’ gebruikt (bijvoorbeeld vrijstellingen voor
vakken bij overstap van havo naar vwo) en voor een individueel geval de term ‘ontheffing’
(bijvoorbeeld ontheffing voor de tweede moderne vreemde taal, ontheffing voor lichamelijke
opvoeding).
Het Inrichtingsbesluit dat vrijstellingen en ontheffingen voor de Vernieuwde Tweede Fase
regelt, maakt zoals eerder gezegd onderscheid tussen ‘ontheffingen’ en ‘vrijstellingen’. De
term vrijstelling wordt gebruikt voor een categorie van leerlingen, met name toegepast als
iets niet hoeft, omdat al (ongeveer) door de leerling aan de verplichtingen is voldaan.
Vrijstellingen zijn door de wetgever bepaald: de school mag niet zelf beslissen wel of geen
vrijstelling te verlenen.
De term ‘ontheffing’ wordt gebruikt voor individuele gevallen, met name als er sprake van
is dat een leerling iets niet behoeft te doen op grond van ‘belemmeringen’. Ontheffing kán
door de school worden verleend, op individuele basis, overigens wel binnen de door de
regelgeving bepaalde kaders. Voor alle categorieën die in aanmerking kunnen komen voor
een ontheffing geldt nadrukkelijk dat de school bepaalt of en aan wie ontheffing wordt
gegeven; het is dus geen recht waarop de leerling aanspraak kan maken.
Regelingen
Voor de groepen leerlingen die vallen onder de Tweede Fase Oude Regeling geldt het
volgende:
- De school kan leerlingen ontheffing verlenen (‘vrijstelling’ in de termen van de besluiten
‘Oude Regeling’) van het volgen van onderwijs in LO1. Voor de uren die hierdoor voor de
leerling vrijkomen hoeft geen vervangend onderwijs te worden gevolgd.
- Leerlingen die van havo doorstromen naar atheneum zijn vrijgesteld van de volgende
vakken uit het gemeenschappelijk deel: CKV1, geschiedenis, maatschappijleer en ANW.
De doorstromer naar het gymnasium krijgt dezelfde vrijstellingen, maar moet wel KCV in
het pakket opnemen.
- De school kan leerlingen ontheffing verlenen (‘vrijstellen’ in de termen van de besluiten
‘Oude Regeling’) van de deeltalen Frans en/of Duits in het gemeenschappelijk
deel als ze in de eerste drie jaar vrijgesteld waren van die talen, omdat ze voor het
eerst op een havo of vwo school zijn geplaatst in een hoger leerjaar dan het derde en
voordien in het buitenland onderwijs hebben gevolgd en geen of te weinig onderwijs
in Frans en/of Duits hebben gehad óf omdat ze van havo naar vwo doorstromen en op
de havo vrijgesteld waren van Frans1 en/of Duits1 (artikel 26e lid 3 en 4 van het
Inrichtingsbesluit respectievelijk artikel 11 lid 6, 12 lid 7 en 13 lid 5 van het
Eindexamenbesluit). Deze ontheffing (‘vrijstelling’) kan in bijzondere gevallen ook
verleend worden aan leerlingen die niet voldoen aan de genoemde criteria. Tot de
zomer van 2003 was daarvoor toestemming van de inspectie nodig en die toestemming
werd niet licht verleend. Echter, op 2 juli 2003 heeft de inspectie in een brief aan
Artikel 26e van het Inrichtingsbesluit (met regelgeving over vrijstellingen/ontheffingen)
luidt voor de leerlingen die vallen onder de Vernieuwde Tweede Fase op een aantal punten
anders dan voor hen die vallen onder de Tweede Fase Oude Regeling. Een vergelijking:
- De ontheffing voor LO op grond van de lichamelijke gesteldheid van de leerling luidt niet
anders dan voor eerdere cohorten.
- Leerlingen die van havo doorstromen naar atheneum krijgen ook in de Vernieuwde
Tweede Fase vrijstellingen. Ze zijn vrijgesteld van de volgende vakken uit het gemeenschappelijk
deel: CKV, maatschappijleer en ANW. De doorstromer naar het gymnasium
krijgt dezelfde vrijstellingen, maar moet wel KCV in het pakket opnemen.
- Leerlingen die van havo doorstromen naar atheneum en op de havo één of meer vakken
op vwo-niveau hebben afgesloten krijgen voor dat vak of die vakken een vrijstelling op
het vwo.
- Het bevoegd gezag krijgt de ruimte om een leerling op het atheneum ontheffing te
verlenen voor het volgen van onderwijs in de tweede moderne (vreemde) taal in de
volgende gevallen:
- de leerling heeft een stoornis die specifiek betrekking heeft op taal of een zintuiglijke
stoornis die effect heeft op taal;
- de leerling heeft een andere moedertaal dan de Nederlandse taal of de Friese taal;
- de leerling volgt onderwijs in het profiel Natuur en techniek of het profiel Natuur en
108
109