Teelt van Pootaardappelen.pdf - Kennisakker.nl

18.1.7 Verticillium of verwelkingsziekte
Verwelkingsziekte bij aardappelen wordt vooral veroorzaakt door de schimmel Verticillium dahliae en soms
door Verticillium alboatrum. De ziekte wordt gekenmerkt door een vervroegd afsterven van het gewas. De
schade wordt bevorderd door stressfactoren zoals hitte, droogte, waterovermaat en een te gering aanbod
van stikstof. Aaltjes, zoals aardappelcysteaaltje, wortelknobbelaaltje en wortellesieaaltje bevorderen de
infectie met Verticillium dahliae. De meest kenmerkende symptomen voor deze ziekte zijn de eenzijdige
bladverkleuring tijdens het afsterven van de bladeren en de loodgrijze kleur van de afgestorven stengels. De
schimmel heeft een uitgebreide waardplantenreeks en kan in de vorm van microsclerotiën ten minste zes
jaar in de grond overblijven. De vorming van microsclerotiën vindt niet plaats zolang het gewas nog groen
is.
De ziekte kan ook met het pootgoed worden verspreid.
Voorkomen/bestrijden
Er is tegen deze ziekte geen directe bestrijdingsmethode voorhanden. Wel zijn er verschillen in tolerantie
tussen rassen. Onder andere het ras Bintje is gevoelig voor schade. Op besmette grond kan schade
worden beperkt door een evenwichtige bemesting en voldoende vocht gedurende het gehele groeiseizoen.
Bepaalde voorvruchten, zoals veldbonen, droge erwten, lucerne en blauwmaanzaad, zijn een goede
waardplant. Ze zorgen voor meer infectiemateriaal in de grond dan andere. Daarom dienen dergelijke
gewassen als directe voorvrucht te worden vermeden. Ook op de bovengrondse delen van monocotyle
gewassen zoals gerst en tarwe worden microsclerotiën gevormd. De aantallen zijn echter veel geringer en
deze gewassen zijn daarom gunstiger als voorvrucht.
Loofvernietiging door looftrekken leidt tot de vorming van veel minder microsclerotiën op de stengels dan
loofdoding met een chemisch middel en beperkt daardoor effectief de opbouw van de populatie. Ook het
verwijderen van het veld van de bovengrondse oogstresten van aardappelen, veldbonen, vlas en dergelijke
leidt tot een lagere inoculumdichtheid in de grond in de daaropvolgende jaren.
18.1.8 Sclerotinia of rattekeutelziekte
Sclerotinia wordt veroorzaakt door de schimmel Sclerotinia sclerotiorum, een schimmel die veel gewassen,
zoals erwten, bonen, witlof, peen en aardappelen, in min of meer ernstige mate kan aantasten. In
bouwplannen waarin deze gewassen voorkomen, leidt Sclerotinia soms tot economische schade in
aardappelen. Infectie vindt vooral plaats via verwondingen, bijvoorbeeld als gevolg van windschade.
De schade bestaat uit een vervroegd afsterven van aangetaste stengels. In deze stengels kunnen de
sclerotiën worden aangetroffen. Deze sclerotiën, in de volksmond rattekeutels genoemd, kunnen jarenlang
in de grond overblijven. Ook de knollen kunnen worden aangetast. Dit komt echter niet vaak voor.
Aangetaste stengels vergelen vaak en kunnen dan worden verward met zwartbenigheid. De
donkergekleurde stengelbasis ontbreekt echter bij sclerotiniastengels.
Vervanging van granen door groentegewassen is er waarschijnlijk de oorzaak van dat Sclerotinia de laatste
jaren meer optreedt.
Voorkomen/bestrijden
Een bouwplan met veel grasachtigen gaat het optreden van de ziekte tegen. Chemische bestrijding van de
ziekte in het veld is mogelijk, maar duur en lang niet altijd lonend. Zie voor toegelaten middelen de
Handleiding Gewasbescherming in de Akkerbouw.
18.1.9 Zilverschurft
Zilverschurft is een knolziekte die wordt veroorzaakt door de schimmel Helminthosporium solani.
Zilverschurft komt algemeen op aardappelknollen voor en beïnvloedt de kwaliteit nadelig. Op de knollen
ontstaan zilvergrijze vlekken; de schil wordt poreus. Bij ernstige aantasting worden de knollen slap en
rimpelig als gevolg van extra indrogen. Ook kiemen ernstig aangetaste knollen minder goed, waardoor het
aantal stengels per knol vermindert. De ziekte wordt overgebracht via de knollen en misschien in geringe
mate via de grond. De besmetting van de dochterknollen vindt in de grond plaats. Bij de oogst is de
aantasting veelal nog nauwelijks waarneembaar, behalve soms na een warm groeiseizoen. Deze ziekte
veroorzaakt geen symptomen in het loof. Verwarring met zwarte spikkel is mogelijk. Zilverschurft kan zich
onder vochtige, warme omstandigheden tijdens de bewaring sterk uitbreiden. Dit kan echter ook in
PPO 2003. Teelthandleiding pootaardappelen
57