Teelt van Pootaardappelen.pdf - Kennisakker.nl

20 Bedrijfshygiëne
Het is voor de Nederlandse pootaardappelteler van groot belang, dat de verspreiding van ziekten en plagen
als zwartbenigheid, stengelnatrot, bruinrot, Phoma, Fusarium en aardappelcysteaaltjes met alle kracht
wordt tegengegaan.
De moderne gemechaniseerde teelt, bewaring en bewerking van pootaardappelen geeft echter gemakkelijk
aanleiding tot het binnensluipen van infecties met ziekten 'vanuit de zijlijn'. Vooral aaltjes, bacteriën en
schimmels krijgen onder de huidige werkomstandigheden betere verspreidingskansen dan voorheen. Vooral
met het oog op het handhaven van onze exportpositie is daarom uiterste waakzaamheid geboden. Maar ook
voor de binnenlandse afnemer is een hoge kwaliteit van het grootste belang. Dit geldt zowel voor pootgoed
bestemd voor verdere vermeerdering als voor het zogenaamde gebruikspootgoed.
Er zijn vele mogelijkheden voor individuele telers om maatregelen te nemen die de kans, dat deze ziekten
het bedrijf binnendringen en/of zich daar verspreiden, sterk kunnen verkleinen. Dit geldt eveneens voor de
centrale sorteerbedrijven.
Bij te nemen maatregelen kan aan de volgende zaken worden gedacht:
1. Zorg voor het uitgangsmateriaal
De keuze van het pootgoed: Alleen het beste pootgoed is goed genoeg. Pootgoed afkomstig van
percelen waarin zwartbenigheid of stengelnatrot is gezien, is ongeschikt voor verdere vermeerdering.
Ook moet scherp worden gelet op Rhizoctonia. 'Blank pootgoed' moet het uitgangspunt blijven. De
eventuele aankoop van uitgangsmateriaal dient tijdig en via een vertrouwde relatie te gebeuren. Het
maken van goede afspraken is belangrijk. Het pootgoed moet zo mogelijk al in oktober worden
ontvangen, opdat er verder alle zorg aan kan worden besteed. Plaatsen, waar verschillende partijen
aardappelen bij elkaar komen, houden risico in ten aanzien van de verspreiding van ziekten. In dit
verband is het verstandig bij de koop te bepalen dat het pootgoed direkt vanaf de producent wordt
geleverd en dus niet centraal wordt gesorteerd.
Bewaren in voorkiembakjes heeft de voorkeur. Dit schept de mogelijkheid het pootgoed regelmatig te
controleren en eventuele rotte knollen voor het afkiemen te verwijderen. Indien moet worden
afgekiemd, moet dit met zorg en zo mogelijk met de hand gebeuren. Plaatsen waar kiemen zijn
afgebroken zijn ideale invalspoorten voor ziekten. De bij het afkiemen gebruikte apparatuur dient,
wanneer de partij niet voor 100 procent gezond was, vóór het bewerken van een volgende partij
grondig te worden gereinigd. Overigens moet men er naar streven dat de bewaaromstandigheden
dusdanig zijn dat niet behoeft te worden afgekiemd.
Voorkiemen is gewenst. Door het pootgoed goed voor te kiemen krijgt het gewas een vlottere start.
Hierdoor heeft het een voorsprong op eventueel in de grond aanwezige belagers, zoals bijvoorbeeld de
Rhizoctoniaschimmel. Een ander voordeel is dat door de snellere gewasontwikkeling het tijdstip van
optreden van ouderdomsresistentie wordt vervroegd. De virusvermeerdering en het transport verlopen
dan trager, zodat na een eventuele infectie in dit stadium, de kans op knolbesmetting kleiner wordt.
Belangrijk is ook dat bij voorgekiemd pootgoed de opbrengst hoger is dan bij niet voorkiemen; dit
voordeel is groter naarmate het loof eerder wordt vernietigd. Bij het voorkiemen moet worden gezorgd
voor korte stevige kiemen; deze breken minder gemakkelijk af.
2. Nauwgezet poten
Bij het poten moet ervoor worden gezorgd dat rotte knollen niet in de pootmachine komen. Een goede
controle hierop is alleen mogelijk als het pootgoed in poterbakjes zit. Ook moet al het mogelijke worden
gedaan om beschadiging te voorkomen. Pootmachines met banden en riemen zijn daarom beter
geschikt dan machines met bakjes en lepels aan pootkettingen. Als een partij is gepoot waarin zieke
knollen voorkomen moet de machine voor hernieuwd gebruik eerst goed worden schoongespoten met
water of stoom. Voor het gebruik moet deze dan weer droog zijn. Ook het pootgoed moet droog zijn bij
het poten. Bij natte poters is het gevaar op verspreiding van eventueel in een partij aanwezige
bacterieziekten groter. Een verhoogd risico op bacterieversmering geldt ook bij toepassing van een
vloeibaar Rhizoctoniabestrijdingsmiddel op de pootmachine. Deze middelen doden immers bacteriën
niet.
3. Rijden door het gewas
PPO 2003. Teelthandleiding pootaardappelen
69