Teelt van Pootaardappelen.pdf - Kennisakker.nl

19 Niet-parasitaire gebreken
19.1 Glazigheid en doorwas
Glazigheid wordt veroorzaakt door sterke onttrekking van zetmeel aan de knol. Het treedt vooral op bij
doorwas in een gewas. Bij doorwas gaan tijdens het groeiseizoen reeds gevormde knollen kiemen en aan
deze kiemen groeien nieuwe knollen. Als de eerstgevormde knollen (de primaire knollen) door de daaraan
gegroeide tweede generatie knollen (de secundaire knollen) worden leeggezogen, dan kunnen de primaire
knollen glazig worden. Soms wordt zelfs een derde generatie gevormd. Doorwas kan ook tot
knolmisvorming leiden zoals popperigheid en flesvorming. Bij zeer sterke onttrekking van zetmeel kan de
knol of het knoldeel voos worden; het knolweefsel kan zelfs geheel verdwijnen. Er ontstaan dan
zogenaamde waterzakken. Glazigheid treedt het eerst op aan het naveleinde van de primaire knol. Glazige
navelpunten komen vooral voor bij langgerekte knollen. Doorwas bij aardappelen wordt vooral veroorzaakt
door blootstelling van ondergrondse delen van de plant aan hoge temperaturen. Deze treden op bij
maximumluchttemperaturen boven 25° C in combinatie met een droge grond en een niet gesloten
bladerdek. Er zijn duidelijke rasverschillen in gevoeligheid voor doorwas. Onder andere Bintje en
Eigenheimer zijn erg gevoelig voor dit verschijnsel.
De kans op het optreden van doorwas kan worden beperkt/voorkomen door:
• te zorgen voor een vroeg gesloten bladerdek (voorkiemen);
• beregening;
• matige N-gift.
'Waterzakken' en voosheid komen bij pootaardappelen slechts zelden voor. Ernstige vormen van glazigheid
beperken de hoeveelheid beschikbare energie in de knol waardoor opkomst en beginontwikkeling trager
kunnen zijn. Lichtere vormen van glazigheid zijn bij pootaardappelen nauwelijks een probleem.
19.2 Groeischeuren en andere knolmisvormingen
Groeischeuren en andere misvormingen mogen bij het afleveren niet in een partij pootgoed voorkomen. Het
uiterlijk van een partij wordt er sterk nadelig door beïnvloed. Dit soort gebreken wordt vooral veroorzaakt
door een onregelmatige groei van het gewas, meestal als gevolg van een onregelmatige vochtvoorziening.
Groeischeuren kunnen ontstaan doordat bij droogte de groei stopt, de schil verkurkt en zijn elasticiteit
verliest. Als vervolgens na neerslag nieuwe groei optreedt, kan de knol scheuren of barsten. Ook kunnen,
onder vochtige omstandigheden tijdens een periode van snelle knolgroei, de knollen barsten als gevolg van
een te hoge celspanning. Daarnaast kunnen ook aantastingen van Rhizoctonia en netschurft tot
groeischeuren leiden.
Misvormde knollen kunnen ontstaan als knollen als gevolg van droogte minder assimilaten krijgen
toegevoerd en daardoor gaan afrijpen. Als de produktie na regen weer op gang komt, treedt alleen nog
celdeling op in de jongste delen van de knol (topeind, rond de ogen), die dan gaan uitgroeien. Dit leidt dan
tot flesvorming en popperigheid. Stikstof kan dit proces versterken, met name bij een onregelmatige
vochtvoorziening.
Groeischeuren en andere misvormingen kunnen worden beperkt door een goede structuur van de grond,
een regelmatige vochtvoorziening en een niet te zware stikstofbemesting. Tegen Rhizoctonia kan een knol
en/of grondbehandeling worden toegepast.
19.3 Onderzeeërs
Zogenaamde onderzeeërs zijn poters die na het poten geen bovengrondse stengels vormen maar als
gevolg van te sterke fysiologische veroudering direct één of meer knolletjes op de kiemen vormen. Soms
PPO 2003. Teelthandleiding pootaardappelen
66