Ongevallen met Russische vliegtuigen die in... - Onderzoeksraad ...

De Raad constateert dat er op dit gebied onvoldoende harmonisatie van gegevens tussen de JAA
lidstaten plaatsvindt.
2.3.2 Interne en externe veiligheid
Het is bekend dat er buitenlandse luchtvaartmaatschappijen en vliegtuigeigenaren zijn die niet
voldoen aan de (standaard) ICAO-normen. Hierdoor kan een situatie ontstaan waarin het door het
ICAO-verdrag beoogde veiligheidsniveau niet wordt gerealiseerd. Daarom worden in de
verkeersluchtvaart de ‘safety assessment of foreign aircraft’ (SAFA) -platform-inspecties
uitgevoerd. Voor de General Aviation zijn dat de SAGA-inspecties. In beide gevallen is sprake van
(additioneel) toezicht door de overheid. Vanzelfsprekend dient een grotere mate van toezicht de
veiligheid.
Dit onderzoek van de Raad voor de Transportveiligheid richt zich op Russisch geregistreerde
General Aviation vliegtuigen die in Nederland zijn gestationeerd. Er kon niet eenduidig worden
vastgesteld of deze vliegtuigen voldoen aan de ICAO-luchtwaardigheidseisen. In een dergelijk
geval mag van de overheid worden verwacht dat alternatieven worden aangeboden of
voorzieningen worden getroffen ter waarborging van het beoogde veiligheidsniveau. Aan enkele
van de mogelijke alternatieven daartoe wordt hieronder nadere aandacht besteed:
• Uitgifte van een zogenoemd speciaal-BvL met Nederlandse registratie.
• Gebruik maken van expertise van andere JAA lidstaten.
• Toezicht door middel van SAGA-platforminspecties.
• Niet toelaten van het vliegtuigtype.
Het moge duidelijk zijn dat van bovenstaande mogelijkheden de uitgifte van een speciaal-BvL de
hoogste graad van toezicht op de luchtwaardigheid van het vliegtuig oplevert. Toezicht door middel
van SAGA-inspecties is daarentegen de laagste vorm.
Uit het onderzoek is gebleken dat er in Nederland geen beleid is voor afgifte van een speciaal-BvL
voor dergelijke vliegtuigen. Ook zijn geen stappen ondernomen om gebruik te maken van de
expertise van andere JAA lidstaten, die wel ervaring met een bepaald type vliegtuig hebben, zoals
de nationale regeling in Engeland of Frankrijk voor de Yak-52. Daarbij moet worden opgemerkt dat
bij het in Frankrijk geaccepteerde ‘systeem’ de status en de bevoegdheid van de FLA onduidelijk
blijft.
In tegenstelling tot de verkeersluchtvaart waarbij van de SAFA-platforminspecties een corrigerende
werking uitgaat ten aanzien van luchtvaartmaatschappijen die het niet zo nauw nemen met de
ICAO-normen, blijkt dit niet evenredig op te gaan voor de SAGA-inspecties voor de General
Aviation. Uit de praktijk blijkt dat de SAGA-inspecties deze rol niet kunnen vervullen, met name bij
vliegtuigen die niet voorzien zijn van geautoriseerde en toegankelijke Engelstalige of
Nederlandstalige documenten.
Uitgangspunt bij de SAGA- en de SAFA-inspecties is dat de ICAO-lidstaten zich aan de afspraken
houden voor het afgeven van een BvL. Ook de Nederlandse wetgeving gaat hiervan uit. De
Nederlandse wet heeft niet voorzien in gevallen waar het vliegtuig niet aan de ICAOluchtwaardigheidseisen
voldoet en waarbij toch een BvL is afgegeven door het land van registratie.
Wanneer de hierboven beschreven mogelijkheden c.q. maatregelen niet leiden tot het beoogde
resultaat, dan dient de overheid het onderhavige luchtvaartuig of mogelijk het type luchtvaartuig -
binnen de vigerende regelgeving- niet toe te laten in het Nederlandse luchtruim.
Uit het voorgaande blijkt dat door het ontbreken van beleid, in Nederland een situatie is ontstaan
waarbij eigenaren van Nederlands geregistreerde vliegtuigen aan alle wet- en regelgeving dienen
te voldoen, terwijl voor buitenlands geregistreerde vliegtuigen het uitvoerings- en
handhavingsregime voor deze categorie vliegtuigen beduidend soepeler is of geheel ontbreekt. De
Raad is van mening dat er verbeteringen op het gebied van de externe veiligheid dienen te worden
doorgevoerd.
Daarnaast acht de Raad verbeteringen op het gebied van de interne veiligheid noodzakelijk. Het
blijkt dat het vliegen met dit type vliegtuig, dat niet is gecertificeerd volgens internationale
burgerluchtvaart normen en relatief goedkoop in aanschaf is, aanvullende risico’s met zich
meebrengt. Gebruikers en passagiers dienen ervan op de hoogte te worden gebracht dat aan het
vliegen met General Aviation vliegtuigen die niet zijn ingeschreven in een JAA lidstaat additionele
risico’s kunnen zijn verbonden. Net zoals het bij historische vliegtuigen gebruikelijk is dat
gebruikers en passagiers worden gewaarschuwd voor de grotere risico’s in verband met de
50