02.02.2015 Views

Waarheen met het veen?; Kennis voor keuzes in ... - Leven met Water

Waarheen met het veen?; Kennis voor keuzes in ... - Leven met Water

Waarheen met het veen?; Kennis voor keuzes in ... - Leven met Water

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

28/29<br />

Natuur<br />

Moerasnatuur en <strong>veen</strong>weidenatuur; <strong>het</strong> beschermen waard<br />

< Klokjesgentiaan (Gentiana<br />

pneumonanthe) is een<br />

beschermde plantensoort die<br />

<strong>voor</strong>komt <strong>in</strong> blauwgrasland.<br />

De grutto is de meest<br />

karakteristieke vogel van<br />

<strong>het</strong> <strong>veen</strong>weidelandschap.<br />

Weidevogels vormen zonder meer de belangrijkste<br />

natuurwaarde van de westelijke<br />

<strong>veen</strong>weiden. Daar<strong>voor</strong> heeft<br />

Nederland een <strong>in</strong>ternationale verantwoordelijkheid.<br />

Naast de <strong>veen</strong>weidenatuur<br />

waar deze vogels deel van uitmaken, herbergt<br />

<strong>het</strong> gebied ook nog moerassen en<br />

plassen <strong>met</strong> eveneens <strong>in</strong>ternationaal beschermde<br />

natuurwaarden.<br />

Het belangrijkste verschil tussen de twee<br />

soorten natuur <strong>in</strong> de westelijke <strong>veen</strong>weiden<br />

is <strong>het</strong> waterpeil. Bij moerasnatuur<br />

gaat <strong>het</strong> om zeer natte gebieden <strong>met</strong> een<br />

grondwaterpeil van vijf centi<strong>met</strong>er onder<br />

tot boven <strong>het</strong> maaiveld, <strong>veen</strong>weidenatuur<br />

groeit op licht gedra<strong>in</strong>eerde <strong>veen</strong>weiden<br />

<strong>met</strong> een peil van tw<strong>in</strong>tig tot vijftig centi<strong>met</strong>er<br />

onder <strong>het</strong> maaiveld. Veenweidenatuur<br />

is <strong>het</strong> leefgebied van weide vogels,<br />

waaronder grutto, kievit en kemphaan.<br />

Weidevogels zijn speciaal, want Nederland<br />

is <strong>in</strong> <strong>in</strong>ternationaal opzicht een van<br />

de meest belangrijke broedgebieden <strong>voor</strong><br />

verschillende soorten van deze trekvogels.<br />

Zo wordt geschat dat de helft van de<br />

wereldpopulatie van de grutto op Nederlandse<br />

bodem broedt, een groot deel<br />

daarvan <strong>in</strong> de westelijke <strong>veen</strong>weiden. De<br />

grutto wordt dan ook wel de ambassadeur<br />

van de weidevogels genoemd. Het gaat<br />

slecht <strong>met</strong> de weidevogels. In de afgelopen<br />

vijftig jaar is bij<strong>voor</strong>beeld de populatie<br />

kemphanen <strong>met</strong> zo’n negentig procent<br />

afgenomen, de afgelopen tien jaren<br />

daalde <strong>het</strong> aantal broedende gruttoparen<br />

van honderd- naar zestigduizend.<br />

Veenweidenatuur bestaat <strong>voor</strong>al uit vegetatietypen<br />

die <strong>voor</strong>tkomen uit traditioneel<br />

agrarisch beheer. Dat zijn <strong>voor</strong> een deel<br />

botanisch waardevolle graslanden die<br />

lange tijd als hooiland <strong>in</strong> gebruik zijn of<br />

graslanden die één of een paar maal per<br />

jaar worden gemaaid of begraasd. Blauwgraslanden,<br />

dotterbloemhooilanden en<br />

kamgraslanden waren <strong>voor</strong> de moderniser<strong>in</strong>g<br />

en mechaniser<strong>in</strong>g van de landbouw<br />

wijd verbreid, maar zijn nu nagenoeg verdwenen.<br />

De huidige, bemeste, bekalkte,<br />

gescheurde en herhaaldelijk <strong>met</strong> cultuurgrassen<br />

<strong>in</strong>gezaaide <strong>veen</strong>weidepercelen<br />

zijn botanisch we<strong>in</strong>ig <strong>in</strong>teressant. Landschapsecologen<br />

zouden <strong>in</strong> de westelijke<br />

<strong>veen</strong>weiden dan ook gradiënten willen<br />

aanbrengen, waar<strong>in</strong> afwissel<strong>in</strong>g is tussen<br />

voedselarme en natte hooilanden en <strong>voor</strong><br />

de landbouw meer bruikbare <strong>veen</strong>weidepercelen.<br />

Moerasnatuur <strong>in</strong> de westelijke <strong>veen</strong>weiden<br />

is typisch <strong>voor</strong> <strong>het</strong> deltalandschap<br />

van westelijk Nederland. Er groeit een vegetatie<br />

die verwijst naar diverse stadia<br />

van de zogenaamde verland<strong>in</strong>gsreeks. Dat<br />

proces van <strong>het</strong> dichtgroeien van open<br />

water van de <strong>veen</strong>plassen verloopt via vegetaties<br />

als trilvenen, rietlanden en zeggenmoerassen<br />

tot en <strong>met</strong> wilgenstruwelen<br />

en broekbossen. Deze ontwikkel<strong>in</strong>g<br />

zorgt <strong>voor</strong> <strong>veen</strong>vorm<strong>in</strong>g en uite<strong>in</strong>delijk<br />

<strong>voor</strong> ophog<strong>in</strong>g van de bodem.<br />

Moerasnatuur bevat relatief veel zeldzame<br />

plantensoorten. Vooral op drijvende<br />

vegetatie- en wortelmatten ontwikkelen<br />

zich trilvenen, <strong>veen</strong>mosrietlanden, moerasheide<br />

en bloemrijke rietlanden, <strong>met</strong><br />

zeldzame plantensoorten als <strong>veen</strong>mosorchis,<br />

ronde zonnedauw, kraaihei en grote<br />

<strong>veen</strong>bes. Moerasnatuur vormt een belangrijk<br />

leefgebied <strong>voor</strong> zeldzame moerasvogels<br />

als de roerdomp en de purperreiger.<br />

Er is beheer nodig om te <strong>voor</strong>komen dat<br />

bij<strong>voor</strong>beeld trilvenen of wilgenstruwelen<br />

verder verlanden <strong>in</strong> vegetatiesoorten <strong>met</strong><br />

m<strong>in</strong>der zeldzame planten en dieren. Ook<br />

op <strong>voor</strong>malige landbouwgronden kan zich<br />

via vernatt<strong>in</strong>g moerasnatuur ontwikkelen.<br />

Hier groeit een hoogproductieve vegetatie,<br />

zoals riet of liesgras. Ook kan zich<br />

daar pitrus ontwikkelen. Hoewel op deze<br />

zeer voedselrijke percelen geen bijzondere<br />

plantensoorten groeien, kunnen er<br />

wel zeldzame moerasvogels <strong>voor</strong>komen,<br />

bij<strong>voor</strong>beeld de kle<strong>in</strong>e karekiet of de roerdomp.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!