Waarheen met het veen?; Kennis voor keuzes in ... - Leven met Water

6. Kosten en baten 108/109
De waarde van veenweiden
6
Maatschappelijke
gevolgen van vernatting
lijken positief
Sloten schonen bij Aarlanderveen.
De opgave waar de westelijke veenweiden voor
staan is helder. Er moet iets gedaan worden
aan de bodemdaling, en het karakteristieke
veenweidelandschap moet waar mogelijk behouden
worden. Dat betekent dat er gekeken
moet worden waar er werkelijk aan de bodemdaling gewerkt
moet worden en waar er andere mogelijkheden zijn.
Uit Waarheen met het Veen blijkt dat er in het Groene
Hart een onderscheid is tussen gebieden die zeer kwetsbaar
zijn voor bodemdaling (vijftien procent), kwetsbaar
(35 procent) en minder kwetsbaar (vijftig procent). Die
driedeling geeft ook aan waar er mogelijkheden zijn voor
het behoud van het veenweidelandschap, namelijk in de
minder kwetsbare gebieden en met aanpassingen in de
bedrijfsvoering ook in de kwetsbare gebieden. Uit het onderzoek
naar het poldergebied bij Zegveld blijkt dat dit
gebiedsgericht moet worden onderzocht.
Peilbeheer vormt de basis voor de aanpak van de
bodemdaling. De hoogte van het waterpeil bepaalt voor
een groot deel de snelheid van de bodemdaling, en de gevolgen
die de bodemdaling heeft voor de gebruikers van
het landschap zijn meestal merkbaar via de waterhuishouding.
De sleutel voor de aanpak van de bodemdaling
is dan ook het waterpeil. Binnen Waarheen met het Veen
zijn daarom berekeningen gedaan voor drie peilstrategieën
om te onderzoeken wat de gevolgen zijn van een
verhoging van het waterpeil en een andere indeling van
het gebied in peilvakken. In detail is dat uitgewerkt voor
het poldergebied rond Zegveld in hoofdstuk 4. De drie
peilstrategieën zijn in een maatschappelijke kostenbatenanalyse
(MKBA) doorgerekend voor de komende
vijftien jaar. De MKBA is een rekenmodel waarin alle
effecten in euro’s worden uitgedrukt. Er wordt dus niet alleen
gekeken naar zaken die makkelijk in geld zijn uit te
drukken, zoals de landbouwproductie of de schade aan
gebouwen en infrastructuur, maar ook naar zaken die
vooral een maatschappelijke waarde hebben, zoals het
landschap, het milieu en de natuur. In de MKBA is onderzocht
wat er gebeurt met de regionale economie.
Vernatting van delen van het poldergebied rond
Zegveld heeft een positief effect, blijkt uit de MKBA.
Economisch gaat met name de landbouw er met minder
peilvakken op achteruit, maar er zijn aanzienlijke baten
als het gaat om maatschappelijke waarden als natuur en
landschap. Vooral de productielandbouw gaat er qua inkomsten
fors op achteruit in vergelijking met de autonome
ontwikkeling. Daar staat tegenover dat het
Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden minder geld
kwijt is aan het waterpeilbeheer, en dat recreatieondernemers
en huizenbezitters profiteren van het effect van de
natuurontwikkeling op zowel de omzet als de prijzen van
de huizen. Gemeenten en het rijk profiteren fiscaal van
de maatregel. Bij de minder makkelijk in geld uit te drukken
maatschappelijke waarden, die toenemen bij alle
peilstrategieën, gaat het vooral om de verminderde uitstoot
van broeikasgassen en de waardering voor de rijker
wordende biodiversiteit. Deze bedragen zijn echter erg
onzeker en kunnen fluctueren in de tijd.
Immateriële waarden nemen toe
De MKBA is interessant, omdat direct duidelijk wordt wat
het maatschappelijk betekent om de bodemdaling in de
westelijke veenweiden te remmen en tegelijkertijd zoveel
mogelijk het veenweidelandschap te behouden. Wat op-