Waarheen met het veen?; Kennis voor keuzes in ... - Leven met Water

1. De westelijke veenweiden
34/35
telijke veenweiden is echter minder rendabel dan in andere
delen van Nederland (zie kader Landbouw p. 39).
De boeren houden ook rekening met de moeilijk begaanbare
veenweiden, bijvoorbeeld door drijfmest te verspreiden
met geperforeerde slangen in plaats van grote
injecteermachines met mesttanks. Zulke methoden zijn
vaak kostbaarder. Boeren in nattere veenweidegebieden
kunnen onder voorwaarden dan ook een beroep doen op
een speciale subsidie – de stimuleringsregeling voor
gebieden met natuurlijke handicaps – omdat ze werken
onder slechtere omstandigheden dan elders.
Landbouw naar natuur
Gedeeltelijke omschakeling van landbouw naar natuur
wordt in de westelijke veenweiden vaak gezien als een
deel van de oplossing voor de bodemdaling. Dat komt
doordat in zowel de natte moerasnatuur als de veenweidenatuur
(zie kader Natuur p. 29) met hogere waterpeilen
gewerkt kan worden, wat de oxidatie van het veen
tegengaat. Probleem is dat veel natuurgebieden vaak
klein zijn en midden tussen landbouwgebieden liggen.
Ze hebben praktisch altijd een hoger grondwaterpeil dan
het omringende land, en daardoor verliezen ze het voedselarme
water aan de omringende landbouwgebieden.
Dat moet weer gecompenseerd worden met gebiedsvreemd
en vaak voedselrijk water uit de boezem.
Bij natuurontwikkeling en -bescherming moet hiermee
rekening gehouden worden (zie kader Natuurontwikkeling
p. 84).
De warme zomer van 2003 is een mooie illustratie
van wat er gebeurt als een veenweidelandschap met
een zo complex en versnipperd waterbeheer te maken
krijgt met extreme omstandigheden. Toen werd om verdroging
tegen te gaan water uit het IJsselmeer naar de
westelijke veenweiden geleid, met als gevolg dat er gebiedsvreemd
en voedselrijk water werd binnengelaten in
de moerasnatuur en veenweidenatuur die het vooral van
zijn schraalheid en voedselarmoede moet hebben.
De zomer van 2003 zorgde ook voor vraagtekens bij de
veiligheid tegen overstromingen, toen de veenkade bij
Wilnis doorbrak als gevolg van verdroging. Na Wilnis zijn
veenkades en -dijken geïnspecteerd en indien nodig versterkt.
Een teken aan de wand is dat klimaatwetenschappers
verwachten dat de nu nog als extreem ervaren zomer
van 2003 in de toekomst een hele gewone zomer zal zijn.
De kadebreuk die in de droge
zomer van 2003 bij Wilnis
plaatsvond, zorgde voor
vraagtekens bij de veiligheid
van dergelijke veenkades.
Ongelijkmatige zakking van veen kan
schade veroorzaken aan infrastructuur en
gebouwen. Hier een voorbeeld van een
boerderij in de polder Zegveld.