Het bestaansminimum en de maatschappelijke dienstverlening door ...

vreemdeling moet ook in een staat van behoefte verkeren. Indien er daarvan geen sprake is, is de steun niet
verschuldigd, ongeacht de administratieve situatie van de vreemdeling.
De rechtspraak controleert ook streng de voorwaarde van werkbereidheid.
Sommige rechtscolleges bestuderen eerst dit vraagstuk, aangezien de administratieve situatie bij een
vastgesteld gebrek aan werkwilligheid niet meer moet worden onderzocht.
De rechtspraak van 2002 hecht in het bijzonder belang aan de situatie van kinderen van vreemdelingen die
hier onwettig verblijven. Ze is sterk verdeeld over de rechtstreekse werking van het Internationale Verdrag
inzake de rechten van het kind, inzonderheid van de artikelen 3.1, 3.2, 6.2 d, 24, 26 en 27, ook al lijkt de
strekking volgens dewelke deze een zekere rechtstreekse werking hebben, de overhand te krijgen.
Opnieuw komt hierbij een sterke verdeeldheid tot uiting tussen de arbeidsgerechten enerzijds en de
Arbeidshoven van Gent en Antwerpen en het Hof van Cassatie anderzijds.
Het hoger belang van de kinderen wordt gaandeweg een beoordelingscriterium : kinderen van vreemdelingen
die hier onwettig verblijven moeten over de nodige middelen kunnen beschikken om een menswaardig leven te
leiden.
De Arbeidsrechtbank van Brussel stelt de volgende prejudiciële vraag aan het Arbitragehof :
«Schendt artikel 57, § 2, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 23 en 191 van de Grondwet, de
artikelen 2, 3, 24, 26 en 27 van het Verdrag inzake de rechten van het kind, al dan niet in samenhang gelezen
met artikel 4 van hetzelfde Verdrag, het artikel 11.1 van het Internationaal Verdrag inzake economische,
sociale en culturele rechten van 1966, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 2.1 van dit Verdrag, het
artikel 3 van het E.V.R.M., de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre dit het recht op maatschappelijke
dienstverlening beperkt tot dringende geneeskundige hulp voor minderjarige vreemdelingen die onwettig op het
grondgebied van het Rijk verblijven, en aldus,
- verschillend behandelt, enerzijds de minderjarige vreemdelingen die onwettig op het grondgebied
verblijven, en anderzijds de minderjarige Belgen alsook de minderjarige vreemdelingen die wettig op
het grondgebied verblijven, terwijl dit verschil in behandeling ertoe strekte vreemdelingen die
onwettig op het grondgebied verblijven aan te moedigen het land vrijwillig te verlaten, wat voor
minderjarigen in beginsel onmogelijk is, gelet op hun leeftijd,
- personen die zich in een verschillende situatie bevinden, gelijk behandelt, met name, enerzijds,
meerderjarige vreemdelingen die in beginsel vrijwillig het grondgebied van het Rijk kunnen verlaten,
en, anderzijds, minderjarige vreemdelingen die dit in beginsel onmogelijk kunnen doen, gelet op hun
leeftijd ?».
Het Hof zal deze vraag beantwoorden in het arrest van 22 juli 2003.
De rechtspraak blijft verdeeld over de toekenning van maatschappelijke dienstverlening met terugwerkende
kracht. De verschillende strekkingen blijven naast elkaar bestaan zonder dat één strekking doorweegt.
- De aard zelf van de maatschappelijke dienstverlening vereist dat zij gelijktijdig met
de behoeften wordt verstrekt, terwijl de termijn die inherent is aan de gerechtelijke
procedures niet tot gevolg mag hebben dat de betrokkene die steun gedeeltelijk
verliest. De bijstand is dus verschuldigd vanaf de aanvraag, dat wil zeggen vanaf de
datum waarop de staat van behoeftigheid bestond.
- De maatschappelijke dienstverlening kan slechts voor het verleden worden toegekend voor zover een
staat van behoeftigheid die destijds ontstaan was, nog steeds bestaat op het ogenblik dat de rechter
uitspraak doet en dat hiervoor andermaal het bewijs wordt geleverd.
De burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de Belgische Staat werd onderzocht. De door de
regularisatiekandidaten tegen de Belgische Staat ingestelde aansprakelijkheidsvorderingen hebben een zekere
weerklank gekregen bij de hoven en rechtbanken, voor zover kan worden aangetoond dat deze er ongewoon
lang heeft over gedaan om uitspraak te doen over zijn aanvraag, wat een fout uitmaakt. In de behandelde zaken
heeft de rechtspraak echter vastgesteld dat dit niet werd bewezen.
Wat de geregulariseerde kandidaat betreft, benadrukken de hoven en rechtbanken dat de regularisatiebeslissing
geen terugwerkende kracht heeft en dat de maatschappelijke dienstverlening ten vroegste verschuldigd kan zijn
vanaf deze beslissing. Omwille van de ingewikkelde aard van de gronden en van de procedure waarvan de
beslissing het eindpunt vormt, kan het besluit niet gelijkgesteld worden met een akte van erkenning of met een
declaratoire akte.
VII