Het bestaansminimum en de maatschappelijke dienstverlening door ...

SAMENVATTING MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING 2002
DE TOEKENNINGSVOORWAARDEN VOOR DE MAATSCHAPPELIJKE DIENSTVERLENING
Wat de leeftijdsvoorwaarde betreft, beslecht de rechtspraak van 2002 de geschillen tussen de openbare centra
voor maatschappelijk welzijn en de bevoegde overheden voor jeugdbijstand duidelijker dan voorheen. Al zijn
er institutionele geschillen tussen de openbare centra voor maatschappelijk welzijn en de Franse Gemeenschap,
toch mogen de centra deze onenigheid niet aangrijpen als voorwendsel om niet tussen te komen, zodra vaststaat
dat de waardigheid van de aanvrager een dergelijke tussenkomst vereist. De eventuele tussenkomst van de
jeugdzorg sluit de tussenkomst van het OCMW niet uit : de gespecialiseerde bijstand van de jeugdzorg en de
algemene steun van het OCMW komen niet met elkaar in concurrentie maar vullen elkaar aan. Gaandeweg
wordt de voorrang van de tussenkomst door het OCMW op het optreden van de jeugdzorg dus een vast
principe.
Wat de nationaliteitsvereiste betreft, is er nog altijd een omvangrijke rechtspraak over de verschillende
vreemdelingencategorieën. Aan het Arbitragehof is de volgende prejudiciële vraag vaak gesteld : is artikel 57,
§ 2 OCMW-Wet verenigbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met
verschillende internationale bepalingen ?
Wat de vreemdeling betreft die over een borg beschikt, bevestigt de rechtspraak dat het principe zelf van een
borg in de regel de toekenning van maatschappelijke dienstverlening verhindert maar dat deze niettemin wel zal
verschuldigd zijn wanneer het optreden van de borg om redenen eigen aan de zaak onmogelijk of te onzeker
lijkt. In dit opzicht volstaan gewone moeilijkheden echter niet. De toepassing van de Vreemdelingenwet steunt
te dikwijls op een initieel beoogde korte duur zodat de garantieplicht met de tijd afzwakt.
Wat de kandidaat-vluchteling betreft, bevestigt de rechtspraak de strikte interpretatie van de eerdere
oplossingen voor het vraagstuk over de toepassingsvoorwaarden van artikel 57, § 2, zoals omschreven door het
arrest van het Arbitragehof van 22 april 1998. De rechtspraak heeft moeten verduidelijken dat de steun
verschuldigd blijft gedurende de «procedureperiodes», dat wil zeggen tijdens de periode die de betekening van
het bevel om het grondgebied te verlaten scheidt van de datum van instelling van een beroep tot vernietiging bij
de Raad van State of tijdens de periode die de datum van het arrest dat het vernietigingsverzoek verwerpt,
scheidt van het ogenblik waarop dit arrest aan de betrokkene wordt betekend. Het is werkelijk opmerkelijk dat
er nog zoveel procedures rond dit probleem worden gevoerd terwijl het arrest van het Arbitragehof reeds 4 jaar
oud is ! De latere ontwikkeling in de rechtspraak van de rechters ten gronde en van de hogere rechtscolleges en
met name het onderzoek naar de verenigbaarheid van artikel 57, § 2 OCMW-Wet met een stijgend aantal
bepalingen uit het internationale recht kan een verklaring bieden voor het blijvend bestaan van geschillen op dit
vlak.
Wat de regularisatiekandidaat op grond van artikel 9, derde lid Vreemdelingenwet (1980) betreft, oordeelt
de volledige Nederlandstalige en een nagenoeg eensgezinde Franstalige rechtspraak dat er geen recht ontstaat
op maatschappelijke dienstverlening door een dergelijke aanvraag in te dienen in toepassing van artikel 57, § 2
OCMW-Wet. Die oplossing is niet in strijd met de artikelen 3 en 13 van het E.V.R.M.
Wanneer de vreemdeling geen bevel boven het hoofd hangt om het grondgebied te verlaten
overweegt in de rechtspraak een afwijkend standpunt. De administratieve praktijk en de
rechtspraak van de Raad van State verlenen de aanvraag daadwerkelijk een schorsend effect.
Artikel 57, § 2 OCMW-Wet is dus niet van toepassing op een vreemdeling die hier onwettig
verblijft en zijn regularisatieverzoek heeft ingediend op een ogenblik dat hem geen bevel om
het grondgebied te verlaten boven het hoofd hing.
De Arbeidsrechtbank van Brussel wijkt met verschillende beslissingen af van die eensgezinde rechtspraak : de
regularisatievraag op grond van artikel 9, derde lid, hangt weliswaar af van de uitvoerende macht, maar is toch
een beroep in de zin van artikel 13 van het E.V.R.M., aan de hand waarvan de aanvrager ijvert voor de
intrekking van de administratieve akte, met name het bevel om het grondgebied te verlaten. De betrokkene
heeft recht op maatschappelijke dienstverlening opdat hij een effectief recht van beroep zou genieten in het
kader van het regularisatieverzoek.
V