geschiedenis

der Systematifche Godgeleerdheid. 179
werd hij er op bedacht, om onder zijne XVI
geloofsgenooten een beknopte ftelfel van EEUW
Leer en zeden in te voeren, dat niet
met eigendunklijke menfchenvinding, maar
alleen met de Godlijke voorfchrif'ten van het
Evangelie der waarheid rijmde In tijds
vervolg kreeg Hij hiertoe eene fchoone gelegenheid:
de voornaamfte gevoelens, waarin
hij van de Roomfche Kerk verfchilde,
werden van hem in openbaar gefchrift gebragt.
KAREL de vijfde fchreef een' Rijksdag
uit te AUGSBURG tegen Louwmaand van het
jaar 1530, waar alle Duitfche Vorften
verfcheenen , om wel over den Turkfchen
oorlog, maar ook met één over den
Godsdienst, te handelen. Ten dien einde
beval JOHANNES, de Keurvorst van SA­
XEN,
„ overgezet." —- zijné manier van voorftel, 't
welk de gezonde reden goedkeuren moest, was
treffend, en bleef nog altijd, hoe zeer het ook
door eene vertaaling mogt geleeden hebben, iets
krachtigs behouden , dat ter volkomen overtuiging
op het verftand en het hart werken moest.
Onder de volken, welken het eerst met groot
voordeel de fchriften van LUTHER geleezen en
gebruikt hebben , moet men inzonderheid de
Oostfriezen tellen , by welken ,ze ongeftoord
gekocht en verkocht werden, en ras het licht
der hervorming doorgebroken is. Reeds ten jaare
1519 en 1,520 was er te EMUDEN eene hervormde
kerk. EMBDAE in FRISIA , dus fchrijft
HOSPIANUS ([Hifi: facram: part: II: f. i ip Edit:
Tigur: 1602) anno 1519 reformatafuit Ecclefi'a
a ferment 0 Papistico ad regulam ver bi Dei, et
doctrina vera de Cana Domini pure tradi capit
verg: UBBO EMMIUS Rer: Fris: Hist: ad annum\
1519. Ba Oostfriezen ook waaren reeds meer, dan
M a u.