Samenvattingen weefsels

Basale immunologie: hoorcollege 13, lymfeknopen en milt
Kenmerkend voor de secundaire lymfoiede weefsels en organen zijn de lichtere
ronde structuren met een donkere omranding; de follikels. De follikels zijn de
centra waar de humorale immuunrespons zich plaatsvindt; de rijping van B-cel tot
plasmacel. Follikels hebben een dicht reticulum van dunne collageenvezels type III.
Hier zitten voornamelijk B-lymfocyten voor in diverse rijpingsstadia. In de donkere
omrandingen komen veel kleine, inactieve B-lymfocyten voor. De T-lymfocyten zijn
voornamelijk buiten de follikels geconcentreerd. Een verschil in de bouw van een
secundair lymfoied orgaan hangt af van waar de antigenen het weefsel
binnenkomt. In secundair lymfoied weefsel wordt de immuunreactie gestart; hier
worden bijvoorbeeld de B-cellen geactiveerd. Dit gebeurt als reactie op het
binnenkomen van een antigeen. Antigenen komen bij de lymfeknoop via lymfe, bij
de milt via de bloedbaan en bij de malt-weefsel komen de antigenen meestal van
buiten het lichaam.
Gedurende de embryonale ontwikkeling wordt de lymfocytenbevolking steeds
dichter en er ontstaan primaire follikels. Primaire follikels ontstaan rondom
folliculaire dendritische cellen (FDC’s). Deze cellen hebben hele lange uitlopers en
vormen samen een netwerk. Een primair follikel wordt secundair wanneer er voor
het eerst antigenen in het weefsel terecht komen. Het centrum van het follikel
wordt dan lichter, maar er blijft wel een wand van donkere cellen over. Deze wand
wordt vaak mantelzone genoemd. Het centum wordt vaak aangeduid met
germinalcentre (of kiemcentrum). De mantelzone is donker omdat er daar veel
inactieve lymfocyten (vooral B-cellen) zitten. In het centrum worden de cellen
geactiveerd. Hierbij wordt het cytoplasma groter, de cellen gaan delen en groeien.
Hierdoor wordt het centrum dus lichter.
In het weefsel rondom de follikels zitten dendritische cellen, T-cellen, en
bloedvaten. Ook B-cellen kunnen antigenen herkennen (door hun antistoffen) en
kunnen antigenen opnemen en zo een antigeenproducerende cel worden door een
stukje antigeen op een MHC te presenteren. Wanneer een T- en een B-cel een
antigeen gebonden hebben en elkaar ontmoeten gaan ze de follikel binnen en
starten daar de immuunreactie. ‘passende B-cellen’ zijn B-cellen die een specifiek
antigeen hebben herkend, tonen het antigeen via MHC-II aan het celoppervlak.
Passende T-cellen worden door de dendritische cel geactiveerd. Een aantal B-cellen
gaan naar de follikel en worden verder geactiveerd door de T-helper. Dit is de
follikelcentrumreactie.
In het centrum zitten dan actieve lymfocyten die bezig zijn met groei en deling.
Plasmacellen kunnen heel groot worden. De B-cellen differentiëren eerst tot B-
blasten en vervolgens tot plasmacellen. B-cellen zetten een klasse-switch van
antilichamen in gang. Wanneer B-cellen differentiëren tot plasmacel vinden er nog
wat verandering plaats van het antilichaam (somatische hypermutatie van V-
regio’s) om ervoor te zorgen dat deze zo goed mogelijk binden. Wanneer dit fout
gaat worden ze aangezet tot apoptose door de T-cellen die de processen daar in de
gaten houden. De macrofagen ruimen de celresten op. Rijpe plasmacellen verlaten
de follikel en gaan via de lymfe naar het bloed en verder naar de rest van het
lichaam.
De folliculaire dendritische cel heeft verschillende functies:
- De organisatie van het follikelcentrum die begint bij de ontwikkeling van de
lymfeknoop maar het aantal neemt zeer toe na antigeen-stimulatie
- Het stimuleren van B-cellen als ze in het follikel komen