Gebaren bij specifieke taalstoornissen Keuzes in taal en ... - Fenac

KEUZES IN TAAL EN COMMUNICATIEHOE OUDERS VAN DOVE KINDERENBESLISSINGEN NEMEN IN OPVOEDINGEN ONDERWIJSMax Goosen, Arko Oderwald, Jetske Klatter-FolmerSamenvattingDe introductie van gebarentaal op Viataal, voorheen het Instituut voorDoven/Mgr. Terwindtstichting, zorgde voor nieuwe uitdagingen in hetonderwijs aan dove kinderen. Het betekende ook de start van een drastischeorganisatorische en mentale omslag. Een van de gevolgen hiervan isde uitbreiding van het zorg- en onderwijsaanbod voor ouders van dovekinderen. Het project 'Wetenschappelijke Evaluatie Tweetaligheid' (WE2T)is opgezet om te onderzoeken wat het effect is van eentalig en tweetaligonderwijs op dove kinderen. In het oktobernummer van Van HorenZeggen van 2001 is uitgebreid ingegaan op dit project (Onderzoek opmaat). In dit artikel wordt dieper ingegaan op het in mei 2000 gestartedeelproject C. Dit vierjarig project richt zich op de ouders van dove kinderenen de specifieke taalkeuzes die zij voor hun kind moeten maken.Viataal heeft de afdeling Metamedica van het Vrije Universiteit MedischCentrum gevraagd dit project uit te voeren.Op basis van welkeinformatie makenouders een keuze?InleidingDe diagnose doofheid roept bij ouders vaak heftigeen gemengde gevoelens op. Aan de ene kant komtmet een dergelijke uitspraak soms een einde aan eenperiode van onzekerheid en vertwijfeling over'(...)wat er toch aan de hand is!' met hun kind. Ook kanhet een opluchting zijn dat doofheid het enige is dateen kind aan bijvoorbeeld een levensbedreigendehersenvliesontsteking over houdt. Anderzijds opentde diagnose even zo vaak de deur naar een meestalonbekende nieuwe wereld met zijn eigen onzekerheden:een wereld bevolkt door iedereen die te makenheeft met doofheid, doven en Doven. Terwijl oudersbezig zijn de diagnose en al het nieuws dat het metzich meebrengt te verwerken, worden zij geconfronteerdmet een aantal te nemen beslissingen die verstrekkendegevolgen kunnen hebben. Beslissingen diete maken hebben met welke gehoorapparatuur ernodig is. Mogelijk speelt de keuze voor Cl een rol.Ook moeten beslissingen genomen worden over hoemet het kind te communiceren en hoe dit te latenaansluiten bij de individuele mogelijkheden enbehoeften. In dit project is de centrale vraag hoeouders van jonge dove kinderen tot een besluitkomen als het gaat om taal en communicatie inopvoeding en onderwijs. Welke factoren spelen eenrol? Wat is de rol van verschillende professionals enmensen in de omgeving? Wat is de rol van informatieen informatiematerialen? Wat kiezen ouders en opbasis waarvan maken ze die keuze? En hoe is het omdergelijke beslissingen te nemen in een situatie waarveel nieuw, spannend en soms zelfs turbulent is?Doel van het onderzoek is een beschrijving te gevenvan het besluitvormingsproces zoals ouders dat doormaken.Hiervoor wordt getracht de relevante factorendie een rol spelen te onderscheiden en nader tebeschrijven. Daarbij wordt zoveel mogelijk geprobeerdom onderscheid te maken tussen factoren diespecifiek met Viataal te maken hebben en factorendie meer algemeen gelden voor ouders, al of niet metdove kinderen. Met deze informatie hopen we uitsprakente kunnen doen over hoe de situatie vanouders en jonge dove kinderen en de dagelijkse zorgenonderwijspraktijken binnen Viataal optimaal bijelkaar kunnen laten aansluiten. Indien mogelijk zalgekeken worden naar aanbevelingen voor zorg- enonderwijspraktijken aan dove kinderen in het algemeen.Via dit artikel willen we de gelegenheid aangrijpen uop de hoogte brengen van dit lopende onderzoek.Bij het verschijnen van dit blad bevindt het onderzoekzich in een interessante fase. Het grootste deelvan de gegevens is binnen en er beginnen zich mogelijke'rode draden' af te tekenen waarlangs de analyseskunnen plaatsvinden. In dit artikel beschrijvenwe kort de opzet en uitvoering van het onderzoek.Vervolgens gaan we in op de voorbereidende analysesen sluiten we af met een aantal eerste indrukken.In een toekomstige publicatie kunnen wij vervolgensdieper ingaan op de resultaten.De opzet van het onderzoekEen proces is een gebeurtenis of activiteit in tijd.Dat betekent dat als je wilt weten hoe een proces ver-10 VHZ JAARGANG 44 NUMMER 1 APRIL 2003