Gebaren bij specifieke taalstoornissen Keuzes in taal en ... - Fenac

VERSLAG WERKCONFERENTIE 'MAG HET IETSMEERTALIG ZIJN?'Mirjam Blumenthal, Effatha Guyot Audiologische CentraOp initiatief van het Audiologisch Centrum Den Haag,in opdracht van de Stichting Methodiekontwikkeling& Deskundigheidsbevordering van de FENAC heeft op13 en 14 november 2002 een besloten werkconferentie(ten behoeve van de diagnostici van de AudiologischeCentra) over meertaligheid plaatsgevonden.De doelen van de conferentie waren het actualiserenvan kennis rondom spraak-/taaldiagnostiek bij meertaligopgevoede kinderen, het zoeken naar een optimaliseringvan de samenwerking met tolken bij dediagnostiek en tenslotte het ontwikkelen van eenplan voor een te maken database/encyclopedie voordiagnostici, waarin gegevens over de meest voorkomende'allochtone' talen en de taalontwikkeling indie talen kunnen worden opgezocht.Het middagprogramma bestond uit een drietallezingen en een paneldiscussie.De eerste lezing, door dhr.J. Aarsen, projectcoördinatorSardes, behandelde taalkennis als hulp bijdiagnostiek, met Turks in Nederland als voorbeeld.Hij vertelde onder andere dat het Turks een agglutinerendetaal is ('plaktaal'), waarbij één woord veelmeer betekeniselementen bevat dan in hetNederlands het geval is. De zinslengte als criteriumvoor taalontwikkeling wordt daardoor minder relevant.De eerste dag van de conferentie was bestemd voorde diagnostici van de spraak-taal-teams vanAudiologische Centra (logopedisten, psychologen enandere disciplines) en werd besteed aan lezingen eneen workshop. De ochtend van de eerste dag werdingevuld met een workshop door mevr. H.W.Langdon, associate professor in communicatiestoornissenen -wetenschap, aan de San José universiteitte San José (California, USA). Mevrouw Langdon hieldeen workshop over het samenwerken met tolken bijhet onderzoeken van jonge kinderen die een tweedetaal moeten leren. Na een overzicht van de meertaligesituatie in de Verenigde Staten en een globaaloverzicht van de taalontwikkeling van tweetaligekinderen, werden er kenmerken geschetst van mogelijkeafwijkingen in het taalverwervingsproces bijdeze kinderen. Een presentatie van onderzoeksmethodesen testen werd gevolgd door een uitleg overhet werken met tolken, waarbij zowel de rol van detolk als die van de onderzoeker werd uitgediept.Een belangrijke aanbeveling was het werken met dezogenaamde BID-procedure:- Briefing : leg aan de tolk uit wat er gaat gebeuren,overleg over wat er gedaan gaat worden, en hoe.- Interventie- Debriefing: overleg met de tolk over hoe het ging, enhoe het een volgende keer beter zou kunnen.Voor een betere samenwerking met tolken is eengoed protocol voor die samenwerking nodig en hebbende tolken een speciale cursus of opleiding nodig.Ook moeten de diagnostici getraind worden in desamenwerking met de tolken. Tot slot gaf mevrouwLangdon een aantal aanbevelingen ten aanzien vanwensen voor de toekomst. Onder andere speciaalgecertificeerde tolken, vastleggen van best-practicesen meer informatie over de taalontwikkeling in verschillendetalen.Mevrouw M. Julien, klinisch linguïst, presenteerdehaar visie op het linguïstisch en logopedisch onderzoek,zoals dat plaatsvindt op het AudiologischCentrum Den Haag van de Effatha Guyot Groep.Als het nodig is wordt de spontane taal in hetNederlands en in de andere taal geanalyseerd.De fouten die het kind maakt in beide talen, zowel inde morfosyntaxis als in de morfologie, semantiek ende pragmatiek, worden vergeleken, evenals decomplexiteit van het taalgebruik. Bij het analyserenvan de videoband van de vreemde taal gebruiktMw. Julien de hulp van een tolk, die zij bevraagt omachter de benodigde gegevens te komen. Zij concludeertdat deze methode goede mogelijkheden biedtom tot een beter onderbouwde diagnose en advies tekunnen komen, maar wijst er ook op dat per kindmeer tijd nodig is dan voor het onderzoek van eeneentalig Nederlandstalig kind. Deze tijd is nu in veelgevallen nog niet beschikbaar.VHZ JAARGANG 44 NUMMER 1 APRIL 2003 I 23