Vl lil - Vijfeeuwenmigratie.nl

Nawoord190Een pionier is iemand die onbekend terreinverkent, nieuwe wegen opent. In meer of minderemate is dit van toepassing op de meestemensen die in dit boek naar voren komen. Zijkwamen naar een nieuw land, een nieuwe staden zochten daarin hun eigen weg. Sommigengingen een stap verder en vervulden een baanbrekendefunctie door iets van het land vanherkomst te herscheppen in Den Haag. In eersteinstantie richtte men zich daarbij op hetbedienen van de eigen groep, zoals de vooroorlogseIndonesiërs, die een islamitische begraafplaatsstichtten, of de Surinamers, die in de jarenzestig en zeventig Hindostaanse filmsvertoonden. Daarnaast lieten zij ook de Hagenaarskennismaken met aspecten van hun cultuur,een kennismaking die vaak plaatsvond inwinkels en restaurants. Vanwege de aanwezigheidvan talloze Indonesische kokkies en Indischerestauranthouders vermengden zich alvanaf het begin van de eeuw Oosterse geurenmet de Haagse zeewind. In Transvaal probeerdenvader en zoon Cristofoli de Hagenaars vande zoete op de droge wijn te krijgen en uit teleggen dat je het van olijfolie beslist niet aan jedarmen krijgt. Restauranthouder Cheung hader in deze stad met weinig Chinezen alle belangbij Nederlanders in zijn restaurant te krijgen.Dat hij daarvoor een eitje en een plakje hamaan zijn traditionele gerechten moest toevoegen,was voor hem geen enkel bezwaar.De reden van vertrek uit het land van herkomstwas zelden bittere armoede of een andere uitzichtlozesituatie. De zucht naar avontuur ennieuwsgierigheid speelden een minstens zobelangrijke rol. Dat zien we duidelijk bij degastarbeiders in de jaren zestig. De Italianen enTurken die aan het woord kwamen, haddendoorgaans een betaalde baan. Zij kwamen naarNederland, omdat zij hun positie wilden verbeteren,maar ook omdat zij iets van de wereldwilden zien. Dat gold niet alleen voor de Italiaansemannen die op jonge leeftijd bij Vredesteingingen werken, maar ook voor de Turksewerknemers van Laurens die al een gezin haddentoen zij emigreerden. Surinamers kwamenin de jaren vijftig en zestig vooral naar DenHaag met het doel opleidingen te volgen; bovendienwerkte een langer of korter verblijfin Nederland statusverhogend. In Den Haagvolgden zij administratieve cursussen en opleidingenvoor onderwijsakten, maar als hetdiploma niet werd behaald, waren er altijd voldoendemogelijkheden om op een andere wijzeaan de slag te komen.Naast de positieverbetering en de horizonverbredingwaren ook politieke omstandighedeneen reden om het geboorteland te verlaten. Inhet geval van de Indische Nederlanders was erna de anti-Nederlandse maatregelen van presidentSoekarno in 1957 geen weg meer terug: zijwerden gedwongen naar Nederland te migreren.Hetzelfde geldt voor de vluchtelingen diein het laatste hoofdstuk zijn beschreven. Voorsommigen, zoals de joden in de jaren dertig,was de situatie levensbedreigend, maar nietvoor iedereen. Niet alle Hongaarse jonge mannendie hun land ontvluchtten, deden dat omdatzij anders niet zouden overleven. Zij zochtenook een nieuwe toekomst, ver weg van hetcommunistische systeem.Ketti ngm igratieHet bleek niet altij d mogelijk de eerste migrantenuit een bepaalde groep te vinden, want ookde pioniers konden steeds weer landgenoten