Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing, augustus 2011

More documents

Recommendations

Info

IntelligenceDeheeft geen glazen bolAlgemene Inlichtingen- en VeiligheidsdienstDe Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst(AIVD) staat voor denationale veiligheid. De AIVD doetdit door tijdig dreigingen, politiekeontwikkelingen en risico’s te onderkennendie niet direct zichtbaar zijn.Ook de komende jaren blijft de AIVDonderzoek doen naar onder meerterrorisme, extremisme en spionage.Door onzichtbare dreiging zichtbaarte maken neemt de AIVD dreigingweg voordat deze acuut wordt.Het meest sprekende voorbeeld is het voorkomen vaneen aanslag, maar in de praktijk is het werk van de AIVDsubtieler en meer divers. De AIVD is dan ook altijdintensief bezig met de toekomst. De dienst heeft echtergeen glazen bol. Om de onderzoeken van de AIVD goedte richten onderkent de dienst trends. Bij zijn taakuitvoeringziet de AIVD twee belangrijke trends voor denabije toekomst, de eerste betreft toenemende internationalisering,de tweede trend betreft toenemendetechnologisering.InternationaliseringDe wereld wordt dynamischer en dus is ook de internationaleomgeving van Nederland in toenemende mate inverandering. Dit levert nieuwe risico’s en bedreigingenvoor de nationale veiligheid op. De Nederlandse nationaleveiligheidsbelangen én de bedreigingen daarvan krijgensteeds nadrukkelijker een internationale dimensie enliggen vaker buiten de landsgrenzen.Deze internationalisering van de dreiging wordt metname evident op het gebied van terrorisme. Nieuweterroristische dreigingen kunnen zich op onvoorspelbarewijze, in korte tijd en van buitenaf (exogeen) ontwikkelen.Dat is bijvoorbeeld te zien aan geradicaliseerde individuen,die niet of nauwelijks in verband staan met inEuropa gekende netwerken, en die training of instructiekrijgen in strijdgebieden die moeilijk toegankelijk zijn(zoals de Hoorn van Afrika, Afghanistan en Pakistan.Hun potentiële doelwitten kunnen liggen in het land vanverblijf van geradicaliseerde jihadisten in Europa, maarook in een (niet vooraf te voorzien) ander doelwit. Eenvoorbeeld hiervan is de mislukte aanslag in Stockholm indecember 2010. Een Irakees die in Engeland woonde,bracht toen een explosief tot ontploffing in een drukkewinkelstraat in Stockholm, maar kwam uiteindelijk alleenzelf om.14Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing augustus 2011
De AIVD staat daarom voor twee belangrijke uitdagingen:de komende jaren zal de AIVD zich sterk moeten inzettenom bij te blijven in de technologische wedloop en intoenemende mate zullen de (terrorisme)onderzoekenvan de AIVD een internationale dimensie krijgen. Metdeze focus zal de AIVD ook in toekomst zijn toegerust omrisico’s voor de nationale veiligheid tijdig te onderkennen.Ook zonder glazen bol.Ook de ontwikkelingen in de Arabische regio kunneneen grote impact hebben op de Nederlandse veiligheidsbelangen.Op de korte termijn wordt dit veroorzaakt doorhet wegvallen van veiligheidsstructuren in de landen waaronrust heerst. Deze onrust kan zorgen voor meer speelruimtevoor terroristische groeperingen.TechnologiseringDe tweede trend is dat de risico’s en bedreigingen voorde Nederlandse veiligheidsbelangen steeds meer gekenmerktworden door een voortgaande technologisering:er is ruime beschikbaarheid en toenemend gebruik vanhoogwaardige informatie-, communicatie-, beveiligingsenwapentechnologieën door onderzoekssubjecten van dedienst. Bovendien volgen de ontwikkelingen op dit gebiedelkaar steeds sneller op, waardoor de noodzaak om bij teblijven in de technologische ‘wedloop’ groot isDeze technologisering werkt ook door in het terrorismeonderzoekvan de AIVD. De AIVD werkt aan een eigenhoogwaardige inlichtingenpositie met betrekking totpersonen en organisaties in Nederland én het buitenlanddie een concrete of zeer voorstelbare jihadistisch-terroristischedreiging vormen voor Nederland of Nederlandsebelangen elders. Voor de AIVD is het gebruik van signalsintelligence (Sigint) in dergelijke onderzoeken vancruciaal belang, hetgeen investeringen vergt in detechnische middelen.Een andere verschijningsvorm van technologisering is detoename van de digitale dreiging. De AIVD heeft binnenzijn eigen taakgebieden met de verschillende verschijningsvormenvan deze cyberdreiging te maken. De dienstconstateert bijvoorbeeld dat met name andere landensteeds handiger zijn in het binnendringen en beschadigenvan geautomatiseerde systemen, systemen waar Nederlandsteeds afhankelijker van wordt.De mogelijkheid van met name uit het Westenafkomstige jihadisten om zich te verplaatsen, vormteen essentieel onderdeel van de jihadistisch-terroristischedreiging tegen Europa. Enerzijds moetenjihadisten getraind worden, waarvoor zij naar eenland moeten reizen waar zich trainingskampenbevinden. Anderzijds kunnen zij na training terugkerennaar hun land van herkomst om aanslagente plegen. Ook hiervoor moeten zij reizen. Ookals jihadisten niet terugkeren naar hun land vanherkomst, maar speciaal naar een land wordengestuurd om een aanslag te plegen, moeten zijkunnen reizen.‘Reisbewegingen’ vormen dan ook een belangrijkfenomeen in het onderzoek van de AIVD. Dit betekentdat het gebruik van passagiersgegevens de wettelijketaakuitvoering van de AIVD kan versterken.Momenteel wordt onderzocht hoe passagiersgegevensdie relevant zijn bij het bestrijden van terrorismeen het bevorderen van de nationale veiligheid inbredere zin, het best zouden kunnen worden verwerktdoor de AIVD.Samengevat heeft de AIVD de volgende wettelijketaken:A-taak: Onderzoek naar personen en organisaties dieaanleiding geven tot het ernstige vermoeden dat zijeen gevaar vormen voor het voortbestaan van dedemocratische rechtsorde, dan wel voor de veiligheidof andere gewichtige belangen van de staat.B-taak: Uitvoeren van veiligheidsonderzoeken naarpersonen die vertrouwensfuncties gaan vervullen (enadviseren over de aanwijzing van die vertrouwensfuncties).C-taak: Beveiligingsbevordering door het gericht metbelanghebbenden delen en duiden van dreigingsinformatieen de bevordering van informatie- enverbindingsbeveiliging.D-taak: Onderzoek betreffende andere landen (ookwel inlichtingentaak genoemd)E-taak: Opstellen van dreigings- en risicoanalysesten behoeve van het stelsel Bewaken en Beveiligen(gericht op de bescherming van personen, objectenen diensten in het Rijksdomein).Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing augustus 2011 15
Page 1 and 2: jaargang 9 | nummer 4 | augustus 20
Page 3: VoorwoordErik Akerboom,Nationaal Co
Page 6 and 7: IntelligenceDe toekomst van hetinli
Page 8 and 9: IntelligenceMigratiecrisis in zuido
Page 10 and 11: IntelligenceGemeenschapsgerichte po
Page 12 and 13: IntelligenceRonald Prins,CEO en med
Page 16 and 17: IntelligenceDe bijdrage van de MIVD
Page 18 and 19: Intelligencesamenwerken tegenterror
Page 20 and 21: IntelligenceNa 9/11 was er wereldwi
Page 22 and 23: IntelligenceBeatrice de Graaf en Ed
Page 24 and 25: ?Risico governance:What’s in a na
Page 26 and 27: “ Bij maatschappelijke risicocont
Page 28 and 29: Joris Voorhoeve,oud-minister van De
Page 30 and 31: De EHEC-uitbraakIra Helsloot,Crisis
Page 32 and 33: Wilfried ten Brinke,adviseur en sch
Page 34 and 35: Sinds 2007 is er vrijwel jaarlijks
Page 36 and 37: Merijn ten Dam,Kabinet van de commi
Page 38 and 39: Blomberg InstituutVeiligheidsdialog
Page 40 and 41: economie en daardoor ook de veiligh
Page 42 and 43: Laurens van der Varst,onderzoeker v
Page 44 and 45: Regine van der Mark,student Securit
Page 46 and 47: Nationaal CrisisCentrumOefening Cyb
Page 48 and 49: mr. J.H. (Johri) Maat,werkzaam bij
Page 50 and 51: Marieke Klaver, Eric Luiijf en Albe
Page 52 and 53: Rob Willems en Bertruke Wein,Radbou
Page 54 and 55: NaschriftPeter Rehwinkel,voorzitter
Page 56: Vier vragen aan:Professor Sir David

Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing, augustus 2011

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?