Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing, augustus 2011

Sinds 2007 is er vrijwel jaarlijks een Nationale Risicobeoordeling (NRB) uitgebracht. In de NRB worden verschillendesoorten dreigingen geanalyseerd aan de hand van scenario’s, die worden beoordeeld op waarschijnlijkheid en impact.De NRB vormt de eerste stap van de rijksbrede strategie Nationale Veiligheid: de analysefase. Sinds haar eersteverschijning is de NRB geleidelijk een vaste basis gaan vormen voor de ondersteuning van het beleid. Ook in 2011 zal ereen NRB worden uitgebracht. Niettemin is er iets veranderd. Voortaan wordt de NRB namelijk opgesteld door hetzogeheten Analistennetwerk Nationale Veiligheid.Het AnalistennetwerkNationale VeiligheidDe NRB, hoe zat het ook alweer?In de NRB worden verschillende soorten rampen, crisesen dreigingen in beschouwing genomen door deze tebeschrijven in de vorm van scenario’s. Elk scenariobestaat uit een set van samenhangende gebeurtenissen,die consequenties hebben voor de nationale veiligheid.Per thema (voorbeelden van thema’s zijn Klimaat,Pandemie, Polarisatie en Grote Ongevallen) kunnen éénof meer scenario’s worden ontwikkeld. Een scenariodient te voldoen aan een aantal algemene uitgangspuntendie zijn beschreven in de leidraad van de NRBmethodiek. Deze wetenschappelijk onderbouwdemethodiek is ontwikkeld door een werkgroep metexperts van verschillende gerenommeerde kennisinstellingenen vertegenwoordigers van het ministerie vanV&J. De methodiek bevat ook een beoordelingskaderwaarmee elk scenario wordt gescoord op waarschijnlijkheiden impact. De resultaten van de scores wordenverwerkt in het risicodiagram, dat tot doel heeftbeleidsmakers inzicht te geven in de relatieve waarschijnlijkheiden impact van alle scenario’s. Het doel isniet om voorspellingen te doen van dreigingen diemogelijk gaan komen, maar om inzicht te krijgen in dedynamiek en impact van dreigingen. Dit inzicht is vanbelang om in een vervolgstap beleid te formuleren,capaciteiten te benoemen en prioriteiten te stellen metals doel Nederland voor te bereiden op verschillendesoorten dreigingen.Er is internationaal veel waardering voor de NRB.Verschillende landen hebben interesse getoond en hetplan opgevat de methodiek over te nemen. Ook zijn erlanden die al een NRB uitvoeren.Een belangrijk sleutelwoord bij zowel het bepalen vande thema’s als de opzet van de methodiek is de All Hazardbenadering. Daarmee wordt bedoeld dat alle typenbedreigingen van de nationale veiligheid op eenvergelijkbare manier kunnen worden verwerkt enbeoordeeld, zowel natuurlijke bedreigingen als door de mensberaamde bedreigingen.Waarom een analistennetwerk?Uit een evaluatie van de strategie Nationale Veiligheid isgebleken dat er grote waardering is voor de NRB, maardat er behoefte is aan duurzame beschikbaarheid van devoor de NRB noodzakelijke multidisciplinaire kennis enwetenschappelijke kwaliteit. Ook werd een scherperescheiding tussen analyse en beleid wenselijk geacht.Vanuit die gedachten is het idee ontstaan om de NRBvoortaan te laten opstellen door experts uit kennisinstellingenen andere organisaties. Omdat er vanuit de AllHazard gedachte behoefte is aan kennis op veel en uiteenlopendeterreinen is besloten een netwerk op te richtenwaarbinnen kennis snel gemobiliseerd kan worden. Ditnetwerk is het Analistennetwerk Nationale Veiligheid.Verkennende studieOm de haalbaarheid van een dergelijk netwerk teonderzoeken is in 2010 een verkennende studieuitgevoerd door een projectteam van het RIVM, de AIVDen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), inopdracht van de stuurgroep Nationale Veiligheid. Deopdracht luidde kortweg: “Breng de kennis in kaart dienodig is om de NRB te maken (waar zit de kennis en hoeis die te mobiliseren?) en ontwerp een uitvoerbaarwerkplan voor een analistennetwerk, dat jaarlijks deNRB produceert”. Het projectteam heeft gedurende eenaantal maanden de nodige informatie bestudeerd en34Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing augustus 2011