Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing, augustus 2011

IntelligenceNa 9/11 was er wereldwijd belangstelling voor een richtinggevend kompasvoor alle inspanningen op het gebied van contraterrorisme. Een gedegenanalyse van de dreiging was niet alleen in Nederland richtsnoer voor decontrastrategie. De uitwisseling tussen de in het leven geroepen onafhankelijkefusion centra heeft geleid tot het ontstaan van een internationaalnetwerk, dat snel de voor actie vereiste duiding en context biedt.drs Michael Kowalski MA en dr Cees Wiebes,Beiden zijn werkzaam bij het Nederlandse CT-fusion centeren staan in nauw contact met buitenlandse counterparts.Strategisch kompas voorOnafhankelijk totaalplaatjeMet de oprichting van de NationaalCoördinator Terrorismebestrijding (NCTb)kreeg de Nederlandse regering met de DirectieKennis en Analyse (DKA) de beschikking overeen onafhankelijk fusion center op het gebiedvan contraterrorisme. Dit centrum, wordtbemensd door enkele gescreende experts,staat buiten de inlichtingen- en veiligheidsdiensten,maar onderhoudt er wel nauwebanden mee, net als met andere partnersdie over CT-relevante informatie beschikken.Zijn analisten schetsen op basis van beschikbarebinnen- en buitenlandse strategischeinlichtingen én eigen expertise een totaalplaatjevan de dreiging: het DreigingsbeeldTerrorisme Nederland (DTN). Hoewel het DTNin eerste instantie is bedoeld voor regeringen beleidsmakers, dient het ook als kompasdat de koers van overheidsactie en –beleidbepaalt. Verder kan DKA gevraagd maarvooral ook ongevraagd analyses en adviezenverstrekken.Grenzeloos fenomeenTerrorisme en de daarmee samenhangenderadicalisering is en blijft een fenomeen datnet zo grenzeloos is als de daaraan tengrondslag liggende ideologieën. Dat geldtook voor de momenten van de afgelopenjaren waarop terrorisme eerder nationaalvan aard leek te zijn. Zelfs op de achter onsliggende momenten van dreiging van lokalejihadistische netwerken was er namelijksprake van de manifestatie van een internationaalfenomeen; de wereldwijde verspreidingvan de jihadistische ideologie tot op hetniveau van lokale netwerken of zelfseenlingen. Op dit moment zien we binnende westerse wereld een grote diversiteit aandreigingsbeelden. Terwijl terrorisme vaneigen bodem in Nederland bijvoorbeeldnauwelijks een issue meer is, kampen onzeoosterburen met flink wat inwoners vanbuitenlandse komaf of zelfs autochtonebekeerlingen die hun heil in een van dejihadistische strijdtonelen zoeken. Ondanksalle grote en kleine verschillen in dedreigingsbeelden kunnen we echter nietheen om een gezamenlijke terroristischebasisdreiging van het jihadisme. Hier komt bijdat Nederland als vrije, open samenleving eneconomie intensief verkeer met bondgenotenin de hele wereld kent. Hiervoor is een goedstrategisch begrip van dreigingen als basisvoor adequaat handelen onmisbaar.Internationaal netwerkHet inmiddels zes jaar oude Nederlandsefusion center is binnen de gemeenschap vaninternationale fusion centra uitgegroeid toteen gewaardeerd koploper. Meer dan éénbuitenlandse collega-organisatie heeftdankbaar gebruik gemaakt van de voorNederland ontwikkelde werkwijze enstructuur. Het aantal fusion centers, waarinde dreiging op basis van informatie van alleafzonderlijke diensten integraal wordtbeoordeeld, groeit gestaag. Medio 2011kennen binnen de EU een kleine vijftienlanden een met Nederland vergelijkbareanalysefunctie. Mede als gevolg van evaluatiesadviseert de Europese Commissie allelidstaten om een onafhankelijk fusion centerin het leven te roepen. Ook buiten Europabestaan er voor het Nederlandse fusion centervolwassen partnerorganisaties, zoals in deVerenigde Staten, Canada, Australië en bij deAfrikaanse Unie. Hoewel alle nationale centraqua structuur en bestuurlijke ophanging vanelkaar verschillen, delen velen een netwerkcultuurdie wordt gekenmerkt door kortelijnen naar operationele diensten enbestuurders. De samenwerking tusseninternationale fusion centers zelf krijgt steedsmeer het karakter van een netwerk. Hierinwordt snel geschakeld om strategische,grensoverschrijdende dreigingen goed entijdig te kunnen duiden. Voor een adequateoverheidsrespons is dit netwerk onmisbaar.20Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing augustus 2011