Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing, augustus 2011

urgemeester verleende of in te trekken vergunningalsnog zou kunnen ‘overrulen’. Immers de mogelijkheidbestond dat een of meer van de (19) gemeentebesturendoorgang van de tocht in hun gemeente, bijvoorbeeldvanwege de barre weersomstandigheden (maar ookdenkbaar bij invallende dooi), onverantwoord zouvinden. De voorzitter veiligheidsregio is dan volgensartikel 39 lid 1 ‘bij een dreigende crisis of ramp van meerdan plaatselijke betekenis bij uitsluiting bevoegd’bepaalde bevoegdheden ten uitvoer te brengen.Ondanks deze bepaling bleef de vraag bestaan of daarmeein deze situatie de doorslag gegeven kon worden.ReflectieBeide oefencasus laten de besluitvormer(s) achter metvragen over de precieze (uit)werking van artikel 39 lid 1waarin het ‘regioburgemeesterschap’ geregeld staat.Allereerst geven de formuleringen ‘van meer danplaatselijke betekenis’ en ‘bij uitsluiting bevoegd’aanleiding te veronderstellen dat de voorzitter veiligheidsregiostrikt genomen bevoegd is, terwijl beide oefencasusdie veronderstelling niet direct ondersteunen. Bovendienis in de wet niet expliciet gemaakt wie nu uiteindelijkbeslist dat de situatie er om vraagt de regioburgemeesterbij uitsluiting bevoegd te laten zijn, waardoor besluitvormingdaaromtrent redelijk impliciet en discutabel blijft.Dat leidde er in de oefencasus met de driehoek toe datzowel de burgemeester van de gemeente waar de gijzelingplaatsvond als de voorzitter veiligheidsregio zelf zittingnamen in de driehoek. Iets soortgelijks vond plaats naaraanleiding van de (echte) casus Moerdijk waar hetBRZO-bedrijf Chemiepack begin dit jaar vlam vatte. Naaraanleiding van de brand vaardigde de burgemeester vanMoerdijk een noodverordening uit, korte tijd later gevolgddoor een herziene noodverordening ondertekend doorzowel burgemeester als voorzitter veiligheidsregio.Blijkbaar leidt artikel 39 lid 1 van de Wvr eerder tot het(dan maar) gezamenlijk aangaan van de verantwoordelijkheiddan tot de beoogde volstrekte helderheid vaneenhoofdige leiding.“Wvr laat nog veel ruimte voor interpretatie enkan gewenste eenduidigheid in de weg staan.”In de oefencasus Elfstedentocht wordt artikel 39 lid 1 nogwat verder opgerekt naar situaties waar (slechts) de vreesbestaat voor het ontstaan van een ramp of crisis van meerdan plaatselijke betekenis. Ook dan is immers devoorzitter veiligheidsregio bij uitsluiting bevoegd. In debeschreven Elfsteden-casus kan de voorzitter veiligheids-regio vervolgens in een discussie met collega burgemeestersbelanden over het al of niet doorgang laten vindenvan de tocht. In deze discussie kan de grondslag van artikel39 lid 1 zelfs tegen de voorzitter veiligheidsregio gaanwerken. Want stel dat men uit vrees voor het ontstaan vaneen ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenisbesluit in GRIP 4 verband (een Regionaal Beleidsteam) bijelkaar te komen waarna deze discussie zich vervolgensontspint. En stel nu dat de voorzitter veiligheidsregio bijdegenen hoort die het ondanks de barre weersomstandighedenwel verantwoord vinden de tocht doorgang te latenvinden. In die discussie mist de voorzitter veiligheidsregioeenvoudigweg de grondslag voor zijn bevoegdheid (wantop dat moment vreest hij niet dat het wat dat betreft uit dehand zou kunnen lopen). Terwijl collega’s die het vanwegehet weer niet verantwoord vinden (en een ramp vrezen)zich dan ineens wel kunnen beroepen op hun lokalebevoegdheid (zoals geregeld in artikel 5 van de WetVeiligheidsregio’s). De in de Wet Veiligheidsregio’sbeoogde volstrekte helderheid via eenhoofdige leidinglijkt dan ineens wel heel ver te zoeken.De (oefen)casus laten zien dat de Wvr bij het doordenkenvan bevoegdheden en verantwoordelijkheden nog veelruimte tot interpretatie over laat en daarmee juist degewenste eenhoofdigheid in de weg kan staan. Onsinziens doet de wetgever er goed aan in het bijzonderartikel 39 lid 1 nog eens scherp tegen het licht te houdenwat betreft praktische uitvoerbaarheid en -consequenties.De aanduiding ‘van meer dan plaatselijke betekenis’ kanbijvoorbeeld (wettelijk) worden gekoppeld aan deGRIP-opschaling waarbij het automatisme van nu (als ersprake is van meer dan plaatselijke betekenis dan is devoorzitter veiligheidsregio bij uitsluiting bevoegd)vervangen wordt door een procedure waarbij in principede meest betrokken burgemeesters samen met devoorzitter veiligheidsregio besluiten hun bevoegdheid alof niet over te dragen. Dat zou vervolgens tevens de basiskunnen zijn om situaties die voorzienbaar ‘van meer danplaatselijke betekenis‘ zijn (grote evenementen, calamiteitenop vliegvelden of met BRZO-bedrijven) op voorhandte regelen. Tenslotte is het zinvol een aantal consequentiesvan artikel 39 lid 1 nog eens goed te doordenken,bijvoorbeeld waar het het overgangsrecht betreft (welkerechten en plichten gaan er mee met het overnemen vande in het artikel genoemde bevoegdheden).‘For the time being’ lijkt het raadzaam om als voorzitterveiligheidsregio samen met de burgemeesters uit de regioeen gezamenlijk interpretatie van artikel 39 lid 1 vast testellen, bijvoorbeeld door voor voorzienbare risico’s ‘vanmeer dan plaatselijke betekenis’ bij voorbaat af te sprekenhoe precies met de grondslag en consequenties van ditartikel om te gaan.Magazine nationale veiligheid en crisisbeheersing augustus 2011 53