DR. SM Goorhuis-Brouwer Geprotocolleerde diagnostiek bij ... - Fenac

ARTIKELENGeprotocolleerde diagnostiekbij de indicatiesteling SH/ESM onderwijs.Dr. S.M. Goorhuis-BrouwerSamenvattingDe primaire diagnostiek voor kinderen met een communicatieve handicapmoet plaats vinden door een multidisciplinair team, waardoorduidelijk gemaakt kan worden of het primair gaat om een communicatiefprobleem, dan wel een (te verhelpen) medisch probleem of eenleerprobleem. Vervolgens moet de taal geanalyseerd worden oponderscheiden taaicomponenten. Voor jonge kinderen ziet dit eranders uit dan voor oudere kinderen. Bij jonge kinderen zal de taalproduktiein de breedte geanalyseerd moeten worden, o.a. met deSchlichting test voor taalproduktie. Bij oudere kinderen kunnen de verschillendetaaicomponenten ook in de diepte geanalyseerd worden.Het onderwijs aan SH/ESM- scholen zal een totaal didactisch pakketbieden, waarbij de leerkracht centraal staat en de verschillende therapeutischedisciplines onderwijsondersteunend zijn1. InleidingDe ontwikkelingen binnen de onderwijspolitieknopen tot reflectie opeigen handelen binnen het SH/ESMonderwijs.Opgebouwde ervaringsdeskundigheidvan verschillende disciplinesmoet vertaald worden naaromschreven uitgangspunten en criteria.Reflectie moet komen op begrippenals onderwijs, onderwijsbeperking,communicatieve stoornis entherapie. Het uiteindelijke doel vanal onze inspanningen zal neergelegdmoeten worden in een geïntegreerddidactisch model: de Rugzak indiceertvoor onderwijsbeperkingen enniet voor noodzakelijke therapieën.Dit neemt niet weg dat het begripcommunicatieve stoornis wel het uitgangspuntis bij het aangeven van deonderwijsbeperking. Naast de ontwikkelingenin de onderwijspolitiekzijn er ook ontwikkelingen binnen degezondheidszorg. Ook hier wordtgevraagd om objectieve uitgangspuntenen criteria voor het verlenenvan zorg. Er wordt gestreefd naar eenkosten-effectieve gezondheidszorg.De Ziekenfondsraad heeft in 1996 eenlijst met 126 verstrekkingen gepubliceerd,waarbij twijfel bestaat omtrentde doelmatigheid van die verstrekking.Op de 14e plaats op deze lijststaat de verstrekking: logopedie bijtaalstoornissen. Ook hier wordt infeite de vraag gesteld: "Wat is eencommunicatieve stoornis en welketherapie moet hiervoor gevolgd worden?"Bij de discussie over de hulpverleningaan kinderen met communicatieveproblemen spelen de uitgangspuntenvan de beide ministeriesdwars door elkaar heen.Hoe een en ander te begrijpen en inpositieve banen te leiden?Voor beide discussies lijkt het belangrijkte beginnen bij het begripCommunicatieve Stoornis en vandaaruit te kijken naar therapieën eneventuele onderwijsbeperkingen.2. Communicatieve stoornissenCommunicatieve stoornissen bij kinderenmanifesteren zich veelvuldigals stoornissen op het gebied van hetgehoor- en/of spraak-taalfunctie: opbasis van een niet goed gehoor of eenonvoldoende spraak- en taalontwikkelingverloopt het contact met deomgeving niet optimaal.Aanvankelijk lag de aandacht vanuitde hulpverlening hoofdzakelijk bijdove en slechthorende kinderen.Wanneer geschreven of gesprokenwerd over communicatieve stoornissenkon de ondertitel zijn: hoorstoornis,auditieve perceptie en taalstoornissen(Bamford e.a. 1992) of: communicatiedoor spraak en taal, ookmet een slecht gehoor (Graeff e.a.1991).Halverwege de jaren '70 werd op deconsultatiebureaus in Nederland eenstandaard gehoorscreening ingevoerd(Ewing 1971), teneinde kinderenmet een verminderd gehoor tijdigte kunnen opsporen en op die manierhet niet goed verlopen van de spraakentaalontwikkeling te voorkomen.Sinds het begin van de jaren '80 wordtook het signaleren van een niet goedverlopende spraak- en taalontwikkelingvan belang geacht om eventuelegehoorstoornissen op te sporen(Goorhuis-Brouwer 1985, de Ridder1990). De reden hiervan is dat gehoorstoornissenweliswaar soms al vroegworden ontdekt - doordat oudersmerken dat een kind onvoldoendealert reageert op geluiden in deomgeving, of omdat bij de gehoorscreeningop het consultatiebureautwijfels zijn gerezen omtrent hetgehoor - maar dat desondanks tochbij veel kinderen de onvoldoendespraak- en taalontwikkeling vaak heteerste signaal blijkt te zijn dat er ietsniet in orde is met het gehoor van hetkind. Kinderen die gezien hun leeftijdonvoldoende spreken worden derhalveook vaak aangeboden bij eenKNO-arts of een Audiologisch Cen-VHZ • jaargang 39 nummer 2 • juni 1998