Tussen Vecht en Eem - 1988 - LOOSDRECHT

en 1767-1768 en ook weer die van 1770-1771,
en in mindere mate die van 1771-1772,
waren nogal koud4). In dat laatste jaar steeg
de prijs voor de door Jan Jansz Pos geleverde
turf tot de, voor die tijd, recordhoogte van 4
stuivers per mand. Misschien speelde een rol
dat niet alleen de maand januari, maar ook
de lente van 1772 erg koud was; zelfs na half
april viel er nog sneeuw4*.
Belasting op het gebruik van turf
De turf, die in Loosdrecht zelf werd verkocht,
was maar een zeer bescheiden
gedeelte van de totale Loosdrechtse turfproduktie.
De grote massa turf werd naar
elders afgevoerd, waarbij in die tijd vooral
Amsterdam een belangrijk afzetgebied was.
Over de turf die werd verstookt moest
impost (belasting) worden betaald. Die
impost moest ’bij de ton’ worden voldaan:
per ton turf moest bij de ’laatste koop’ een
bepaald bedrag (in de tijd van Jan Pos was
dat 4 stuivers) worden afgedragen aan de
impostmeester. De hoeveelheden verkochte
turf dienden te worden bepaald in de
aanwezigheid van een turftonder of turfmeter.
De verkoper was verplicht de
belasting van de eindgebruiker te innen.
Daarna had hij de taak de omvang van een
verkochte partij turf op het kantoor van de
impostmeester te gaan melden en de geïnde
impostpenningen aan hem af te dragen’1. Jan
Jansz Pos zal ook vele malen die gang naar
de impostmeester hebben gemaakt.
Ook de inwoners van de veendorpen waren
gehouden impost op de door hen verstookte
turf te betalen. Alleen Godtshuysen ende
publycke collegiën die turf om Godts wille
zijn uytdeelende waren vrijgesteld van de
impost op de consumptie van de turf. Dus
ook de weesmeesters van Nieuw-Loosdrecht
hadden over de turf, die zij aan de armen
schonken, vrijdom van belasting.
Omdat inning 'bij de ton' bij de turfgebruikende
gezinnen in de veendorpen moeilijk
was, mochten zij de impost op de turf
betalen bij uytkoope ofte andersints 6*. In de
ordonnantie van 1644, waarin dat was
bepaald, was niet aangegeven hoe het
bedrag van de uitkoop moest worden
— -
bepaald. In 1679 kwam daarin verandering,
doordat in artikel 13 van de in dat jaar
vastgestelde ordonnantie een aantal vermogens-
en inkomenscategorieën werden
onderscheiden en voor elk daarvan het
bedrag van de uitkoop werd bepaald. Men
noemde dit de quotisatie van de impost op de
turf1]. In tegenstelling tot de eigenlijke
impost was dit dus geen zuivere verbruiksbelasting
meer, maar een soort turfbelasting
naar draagkracht.
Door de betaling van de turfimpost op de
quotisatie gingen het vervoer en de verkoop
van turf binnen de veendorpen buiten het
toezicht van de impostmeesters vallen. Dat
maakte ook het zakelijk leven van de
turfhandelaren gemakkelijker.
Turfas als meststof
Omdat turf vrijwel de enige brandstof was
voor huishoudelijk gebruik en voor de
industrie in Holland en Sticht Utrecht, had
men in deze provincies te maken met grote
hoeveelheden turfas. Dat was echter geen
probleem. De waarde van de turf eindigde
niet bij de verbranding.
De landbouw in de tweede helft van de 18e
eeuw kende een hoog mestgebruik. Dat
kwam doordat het regelmatig braak laten
70