Tussen Vecht en Eem - 1988 - LOOSDRECHT

uit Delft de werkzaamheden. De totale
bouwkosten waren begroot op ƒ 346.500,-,
waarvan Monumentenzorg 60%, de provincie
Utrecht 10% en de gemeente Loosdrecht
15% betaalde. De Hervormde gemeente
zelf moest zorgen voor de resterende 15%
plus nog eens ƒ 98.000,- voor de kosten van
de inventaris13^. Bij deze restauratie werd
letterlijk de hele kerk overhoop gehaald. Dit
ook voor de installatie van de centrale
verwarming. De oude kalklagen op de
pilaren werden weggehaald. Ze bleken te
zijn opgetrokken uit beurtelings één ronde
zwarte lavasteen op twee lagen zacht rode
bakstenen. Dat was een kleurrijk gezicht.
Het grote eikehouten schot dat het koor
afsloot en waar de preekstoel voor stond,
werd afgebroken, zodat het koor weer bij de
kerk werd gevoegd. De grote rouwborden
van de familie De Haze uit 1725, die daar
hingen, kregen nu een plaats in de kerk. De
oorspronkelijke hoofdingang, door de
deuren in de westgevel van de toren, werd
weer in ere hersteld. Alles werd tijdens deze
gedaanteverwisseling onder de loupe
genomen, opgeknapt of zonodig vervangen.
Zo kon het fraaie orgelfront behouden
blijven, doch voor het oude orgel uit 1727
was geen redding meer mogelijk. Voor
ƒ 45.000,- werd een nieuw tweeklaviers
orgel geplaatst. Ook kwam er een andere
- maar wel oude - preekstoel. Deze was
afkomstig uit de oude gereformeerde kerk
van Bergambacht.
De rest bleef authentiek: de dubbele zitbank
uit 1727 van Ambachtsheer Gillis Graafland
en zijn vrouw Anna de Haze, met hun
wapens, de kaarsenkronen uit de 17e eeuw,
de antieke petroleumlampen, de predikantsborden,
de sierlijke doopboogjes uit 1655 en
de helleman. Deze laatste is eigenlijk een
uniek voorwerp. Ons is in Nederland slechts
één ander exemplaar bekend. De helleman
was vroeger verbonden met het torenuurwerk.
Het poppetje gaf met de hamer in zijn
hand met een heldere tik aan, dat het tijd
was voor de predikant om zijn preek te
beëindigen.
Op zaterdag 30 november 1963 was de
overdracht van de geheel gerestaureerde
kerk zoals we hem nu kennen. We mogen
van geluk spreken dat de restaurateurs met
zorg bezig zijn geweest, zodat zoveel
mogelijk het oorspronkelijke karakter van
de kerk gehandhaafd bleef en de woorden
van bisschop Frederik van Blankenheim uit
de stichtingsoorkonde van 1400 ook nu nog
waarheid kunnen zijn:
...tot vermeerdering van de Goddelycken
dienst, ende tot aanwas van de Christelycke
devotie.
NOTEN
1) De eerste vertaling is een notarieel stuk van 4
januari 1639. Het werd ondertekend door de
Utrechtse notaris F. van Coesvelt en we vonden
deze tekst in het dagblad 'De Gooi- en
Eemlander’ van 5 juli 1933. De tweede is een
bijna gelijkluidend ’Nederduytsch Translaat’
van 16 december 1647, gezegeld door de justitie
van het Hof van Utrecht. R. A. Utrecht Archief
Mijnden nr. 140.
2) R.A. Utrecht Archief Domkapittel nr. 2945.
3) D.Th. Enklaar, ’Middeleeuwsche Rechtsbronnen
van Stad en Lande van Gooiland’,
p. 20. Utrecht 1932.
4) Meta A. Prins-Schimmel en George E. van
Leersum, 'Langs de oude Utrechtse kerken'.
Baarn, 1975, pp. 111-112.
5) 'Enqueste ende informatie upt stuck van der
reductie ende reformatie van den schiltaelen,
voertijds getaxeert ende gestelt geweest over de
landen van Holland ende Vrieslant. ’ Uitgegeven
vanwege de Maatschappij der Nederlandse
Letterkunde te Leiden, 1876.
6) A.E. Rientjes, ’De doopvont te N.Loosdrecht’,
Jaarboekje van het oudheidkundig genootschap
’Niftarlake’ 1932, pp. 1-6.
7) Th. J. Houtman, 'Onder Fransche Geweldenary’,
Jaarboekje van het oudheidkundig
genootschap ’Niftarlake’ 1940, pp. 12-16.
8) J. Jeroense, ’Koddige en Ernstige Opschriften,
Op Luyffens, Wagens, Glazen, Uithangborden,
en andere Taferelen’ dl. III, p. 63. Amsterdam
1698.
9) Dagblad ’De Gooi- en Eemlander’ van 11 juni
1937.
10) Dagblad 'De Courant’ van 8 oktober 1937.
11) Dagblad ’De Gooi- en Eemlander’ van 30
augustus 1902.
12) Dagblad 'De Gooi- en Eemlander’ van 19 maart
1904.
13) Hervormde Kerk Nieuw-Loosdrecht - De
Restauratie 1962. HKL-Archief Voogsgeerd,
collectie boeken.
122