M-auto magazine | 10

Slotracen
Testmanieren
Met behulp van de volgende formule is nu
de snelheid te berekenen:
Snelheid (in m/sec) =
toerental (RPM) : 60 x diameter achterwiel (in
mm) : 1000 x 22 : 7 (=π)
Voorbeeld:
toerental = 7000, diameter = 20 mm
Snelheid = 7000 : 60 x 20 : 1000 x 22 : 7 =
7,33 m/sec
In km/h: 7,33 x 3600 : 1000 = 26,40 km/h
Let wel, dit is een meting in onbelaste toestand,
dus de werkelijke snelheid op de baan
ligt wat lager. Rolweerstand, gewicht, magneetsterkte
(die van de kunstmatige downforce)
enzovoort, zijn hierop van invloed. En
bovendien een motor met een stevig koppel
zal een wagen van een bepaald gewicht nu
eenmaal sneller op gang brengen en beter
op gang houden dan een motor met een
minder hoog koppel.
Wat kan er nog meer met de teller?
Je kan bijvoorbeeld het (wederom onbelaste)
toerental van een motor meten en zo kijken
wat je snelste motortje is. Als je dit meet
op verschillende spanningen, dan kan je zelfs
van ieder motortje een grafiekje maken. Je
kan ook nog de opgenomen stroom meten
en dit ook in het grafiekje zetten. Als je twee
dezelfde motoren hebt en de ene motor gebruikt
meer stroom dan de andere, dan weet
je dat de eerste harder moet werken en dus
in feite een lager koppel heeft. Ikzelf meet
het toerental bij 14 volt en plak een stickertje
met het toerental op de motor.
In de praktijk meet ik als volgt: Ik klem op
de motoras of op het pignon een doorvoerrubbertje
(zo eentje waarmee bedrading
door plaatwerk wordt geleid). Deze heb je
met verschillende binnendiameters, zodat
ze op verschillende diameters van pignons
geklemd blijven zitten. Op dit rubbertje plak
ik wederom een klein stripje aluminium tape.
Het motortje zet ik met een klein klemmetje
vast op een plankje. De motordraden worden
aangesloten op een regelbare voeding,
eventueel worden een volt en / of amperemeter
in de kring opgenomen. Als het spul
draait meet ik het toerental (denk aan het
lampje voor het betere contrast).
Met behulp van het motortoerental, de
verhouding van de tandwieloverbrenging en
de wieldiameter is ook gelijk de theoretische
snelheid te berekenen.
Toerental achterwiel =
toerental motor x aantal tanden motorpignon
: aantal tanden kroonwiel
Voorbeeld:
toerental motor = 21000, pignon = 9 tands,
kroonwiel = 27 tands.
Toerental achterwiel = 21000 x 9 : 27 = 7000
Met de formule uit het vorige voorbeeld kan
je het verder omrekenen naar de theoretische
snelheid.
Het achterwiel draait 7000 toeren, dus met
dezelfde wieldiameter uit dat voorbeeld kom
je aan dezelfde snelheid van 26,40 km/h. Heb
je een wiel van 21 mm dan ligt de snelheid al
een stapje hoger, nl: 27,72 km/h, ruim 1 km/h
sneller!
Voor mijn eigen gemak heb ik een spreadsheetje
gemaakt waarin ik al de variabelen
(motortoerental, pignon, kroonwiel, wieldiameter)
kan intypen en dan de snelheid
meteen kan aflezen. Verander ik een variabele,
bijvoorbeeld het aantal tanden van
het kroonwiel, dan kan ik gelijk zien wat
het resulaat voor de snelheid is. Als je deze
spreadsheet dan in je laptop of PDA-tje zet,
dan kan je het overal mee naar toe slepen.
Anderen heb ik allerlei tabellen zien maken
waaruit je dezelfde gegevens af kunt lezen.
Ook makkelijk mee te nemen, maar dit kan
ook een behoorlijk stapeltje worden, zeker
als je ze lamineert om ze mooi te houden.
Wat heb je nu aan al dit meetgedoe?
Als wedstrijdrijder in wedstrijden waarbij
een maximum snelheid geld, kan je het
motortoerental meten en dan ook meteen
uitrekenen wat het resultaat is als je de
overbrenging aanpast of de wieldiameter.
Als je dan met de beschikbare overbrengingen
en wieldiameters niet aan de voor ogen
gestelde snelheid komt, kan je ook nog op
zoek naar een andere motor.
Als thuisrijder kan je twee wagens met een
redelijk gelijke wegligging, maar met een
duidelijk afwijkende topsnelheid, gelijkwaardiger
aan elkaar maken en meer plezier
beleven aan een onderling wedstrijdje.
Bovenal is het natuurlijk leuk om één en ander
uit te kunnen pluizen en zo meer plezier
aan de hobby te beleven.
Dus ook hier: meten is weten!
Het Slotraceteam
Info: www.m-auto.nl en op pagina 65 van deze M-auto
oktober/november 2005