2018-09

De Binnenvaartkrant 21
24 april 2018
Nijmeegse conferentie en verklaring maken duidelijk:
Schoon varen is nog niet zo simpel
Minister Cora van Nieuwenhuizen ondertekende als eerste het – veelbesproken – verdrag. (foto Frank Antonie van Alphen)
DOOR FRANK ANTONIE VAN ALPHEN
Twee dagen is een lange zit om
met behulp van tabellen, cijfers,
statistieken en blokschema’s
inzichtelijk te maken welke
kruistocht de grote, groene
ambitie zal worden. Dat bleek
tijdens Ports and the City, de
internationale conferentie
die 12 en 13 april in Green
Capital of Europe 2018 Nijmegen
plaatsvond. Dat schoon varen
ondanks de ambities nog niet zo
simpel is, werd wel duidelijk.
Want er zijn nogal wat stappen
nodig om middels meerjarige
akkoorden tussen (regio)politiek,
industrie, binnenvaart en het overkoepelende
Brussel de beoogde
milieudoelen te bereiken. Een
Brussel waar machtige lobby’s de
deur van menig politicus platlopen
met allesbehalve groene
bedoelingen.
En dan was er nog die ‘Verklaring
van Nijmegen’. De ondertekening
mocht groot nieuws heten, wat
donderdag 12 april was bereikt.
Dat vond althans het ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat.
Het persbericht veroorzaakte in de
binnenvaart vooral verwarring en
ergernis. Ondertekenaars waren
individuele verladers, vervoerders
en overheden, maar niet de gehele
binnenvaartsector. De brancheorganisaties
waren daar niet bij;
ze waren niet eens gevraagd. (Lees
meer daarover op pagina 3.)
De publieke belangstelling voor
de internationale conferentie en
de verklaring voor een leefbaarder
wereld was er niet minder door.
Het evenement vond plaats in de
stad die dit jaar Groene Hoofdstad
van Europa is: Nijmegen.
Binnenhavens moeten schoner
worden ten behoeve van het leefklimaat
van de daar wonende bevolking
en het klimaat in het algemeen.
A big step for humanity in a
small city.
Ports and the City was door de
Waalstad georganiseerd, in samenwerking
met het Smart and Healthy
City-programma van het ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat.
Minister Cora van Nieuwenhuizen
was op de conferentie aanwezig en
ondertekende als eerste het verdrag.
Wethouder Harriët Tiemens
vertegenwoordigde de milieuzaken
voor de stad Nijmegen.
Emissie moet omlaag
De “Declaration of Nijmegen on
Clean and Healthy Inland port cities,
regions and inland shipping sector”,
zo heet de Verklaring van Nijmegen
officieel. In cultuurcentrum de
Lindenberg was de voertaal twee
dagen lang Engels.
De emissie door de binnenvaart
moet omlaag, daar komt het op
neer. Op dit moment stoot de binnenvaart
jaarlijks zo’n 2,1 Megaton
kooldioxide uit, in 2030 moet
dat teruggebracht zijn tot maximaal
1,7 Megaton. Dat is een besparing
van 20 procent.
Deze doelstelling wordt ook in het
nog te sluiten Klimaat- en Energieakkoord
opgenomen.
Het uiteindelijke doel is een
klimaatneutrale wereld, om te beginnen
in Europa. Het magische
jaar heet 2050 waarin de uitstootneutrale
finale voor de binnenvaart
moet zijn bereikt. Over deze
ambitie ging de bijeenkomst, met
veel speeches, workshops en presentaties
op donderdag 12 en vrijdag
13 april.
Elektrisch varen
De eerste dag stond vooral in het
teken van leefbaarheid, duurzaamheid
en alternatieve brandstoffen.
Op dag 2 werden die onderwerpen
bespreekbaar gemaakt
in informatiebijeenkomsten over
klimaatafspraken in Europees verband
en de spanningsvelden tussen
politiek en industrie.
Zoals vervat in het Klimaatakkoord
van Parijs moet worden
gestreefd naar een uitstootvrije
toekomst.
Inmiddels is elektrisch varen op
komst met het door het Nederlandse
Port-Liner ontwikkelde
schip. Deze onderneming ontvangt
subsidie voor de ontwikkeling
van de elektrische aandrijving
van binnenvaartschepen.
Ook kwam hergebruik van afgewerkte
brandstoffen voor de energievoorziening
aan de orde. Maatregelen
die de watervervuiling
moeten doen afnemen.
Omdenkers
Dat het problemen op zal leveren
om schoon te gaan varen, werd
door de organisatoren niet ontkend.
Maar om de leefbaarheid
voor toekomstige generaties veilig
te stellen, zijn drastische maatregelen
nodig. Volgens sommigen
is het al te laat, voor de klimaatontkenners
is het allemaal niet
nodig. Maar een protesterend geluid
uit deze laatste groep van
cynici was tijdens de conferentie
niet te horen.
In Nijmegen waren twee dagen
lang de omdenkers aan het woord.
Zoals presentator en entrepreneur
Ruud Koornstra (Nationale
Energiecommissaris) het tijdens
de bijna plenaire bijeenkomst op
dag 1 zei: “Zet de toekomst op een
positieve manier naar je hand. Rethink
your future, re-design, re-build”
.... “Retire”, riep iemand grappend
Pamares, de fijnstofvanger
vanuit het publiek: ga met pensioen.
Gelach ging door de zaal.
Maar de kwestie is serieus genoeg:
dat omdenken zal vooral voor de
kleine binnenvaart grote problemen
opleveren. Driekwart van de
Nederlandse vloot is eigen baas,
met vooral schippers in een gemiddelde
leeftijd van 40 tot 55
jaar, zeggen de cijfers tijdens Ports
and the City.
De groene investering om over te
schakelen naar milieuvriendelijke
brandstoffen en de ombouw van
de aandrijving zal veel vragen, met
name van de binnenvaartondernemers
met een klein schip.
Vooral een hoop geld, dat ze misschien
niet hebben, ondanks groene
overheidssubsidies. Er blijft
een spanningsveld tussen economie,
inkomenspositie en milieu.
De omschakeling naar volledig
schoon varen is een grote opgave
voor de binnenvaart.
Je moet klein beginnen, hebben ze in de Groene Hoofdstad van Europa
gedacht. Vanaf nu valt in Nijmegen via een geavanceerd meetnet
de luchtkwaliteit te volgen. Met dit meetnet wil de gemeente inzicht
krijgen in de daadwerkelijke uitstoot van schepen op de Waal. Ook
wordt de uitstoot in relatie tot het gebruik van walstroom gemeten.
Daarbovenop wordt, bij wijze van proef, de lucht gezuiverd met een
fijnstofvanginstallatie. Deze fijnstofvanger, Pamares geheten, gebruikt
elektrostatische energie om roetdeeltjes uit de lucht te halen. Het apparaat
levert blijkbaar verbluffende resultaten. In binnen- en buitenomgeving.
De metingen zijn online te volgen: Nijmegen.nl/meetnetwaalkade.