Bouwen aan Vlaanderen-2-2019
Platform voor de bouw
Platform voor de bouw
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
FLATS VANAF 2022 MEEST VOORKOMENDE WONINGTYPE IN VLAANDEREN<br />
Sinds 2002 worden er in Vl<strong>aan</strong>deren elk jaar opnieuw meer flats dan huizen vergund, en vanaf 2016 evolueerde de verhouding naar meer dan 60 %<br />
voor flats tegenover minder dan 40 % voor huizen. Ook in 2018 wonnen flats het pleit, met een <strong>aan</strong>deel van 63 % in de eerste tien m<strong>aan</strong>den van het<br />
jaar. Op basis van deze evolutie voorspelt de VCB dat de flat vanaf 2022 het meest voorkomende woningtype in Vl<strong>aan</strong>deren zal worden. Een trend die<br />
overigens <strong>aan</strong>sluit bij de demografische realiteit, want ook het <strong>aan</strong>tal eenpersoonsgezinnen en koppels zonder kinderen neemt toe.<br />
Tekst VCB<br />
Ondanks de forse stijging van het totale <strong>aan</strong>tal nieuwe<br />
wooneenheden in 2018 bleef de toename van het<br />
<strong>aan</strong>tal vergunde nieuwe huizen relatief beperkt. Het<br />
<strong>aan</strong>tal vergunde flats steeg van circa 16.000 in 2011<br />
naar meer dan 31.000 in 2018. Het <strong>aan</strong>tal vergunde<br />
huizen is in deze periode stabiel gebleven en bleef<br />
schommelen rond 15.000 per jaar, met een stijging<br />
tot bijna 18.000 in 2018. De opstoot van toegekende<br />
vergunningen in 2018 had in belangrijke mate te<br />
maken met de piek van vergunnings<strong>aan</strong>vragen eind<br />
2017, om te ontsnappen <strong>aan</strong> de strengere energieeisen<br />
(S- en E-peil) vanaf begin 2018.<br />
Verschuiving van woningtypes<br />
Uit Europese cijfers van 2015 blijkt dat België op het<br />
vlak van open bebouwing (viergevelwoning) helemaal<br />
geen Europees kampioen is, maar eerder een<br />
middenmoter. Slechts vijf Europese landen beschikken<br />
over een kleiner <strong>aan</strong>deel appartementsbouw,<br />
terwijl een dertigtal Europese landen meer appartementen<br />
tellen dan ons land. België bestond in 2015<br />
wel voor een relatief groot <strong>aan</strong>deel uit halfopen en<br />
gesloten bebouwing (driegevel- en rijwoningen): circa<br />
35 % tegenover 52 % in Ierland en 60 % in het<br />
Verenigd Koninkrijk en in Nederland, een land dat<br />
toch vaak uitgeroepen wordt tot verdichtingskampioen.<br />
Het Europees gemiddelde voor de halfopen<br />
en gesloten bebouwing bedroeg toen slechts 24 %.<br />
Maar intussen zijn de gesloten en halfopen woningen<br />
in Vl<strong>aan</strong>deren blijkbaar op de terugweg. Vooral het<br />
<strong>aan</strong>deel van gesloten woningen neemt sterk af (sinds<br />
2001 met ongeveer 4 %). Het beperkte <strong>aan</strong>deel van<br />
halfopen woningen daalt slechts lichtjes. Als de tendens<br />
van de laatste jaren zich doorzet, worden flats<br />
vanaf 2022 het meest voorkomende woningtype in<br />
Vl<strong>aan</strong>deren. De VCB voorspelt dat de appartementen<br />
in 2024 een <strong>aan</strong>deel van 30 % zullen vertegenwoordigen,<br />
tegenover 29 % voor open, 21 % voor gesloten<br />
en 19 % voor halfopen woningen.<br />
Het is daarentegen wel opvallend dat het <strong>aan</strong>deel<br />
van de appartementsbouw (in de nieuwbouwvergunningen)<br />
in Nederland vanaf 2015 opnieuw<br />
afneemt. Het lijkt erop dat de appartementsbouw<br />
er zijn limieten bereikt heeft.<br />
Op basis van de bouwvergunningen die de laatste<br />
zes jaar (van 2013 tot 2018) werden toegekend,<br />
blijken de Vlaamse gemeenten die het grootste<br />
<strong>aan</strong>deel halfopen en gesloten nieuwe woningen<br />
goedkeuren (27 % en meer) niet de dertien centrumsteden<br />
en evenmin de kustgemeenten te zijn.<br />
In die steden ligt het <strong>aan</strong>deel toegekende halfopen<br />
bebouwing steeds onder de 27 % en is de appartementsbouw<br />
sterk vertegenwoordigd. Vaker gaat<br />
het bij halfopen en gesloten nieuwe woningen om<br />
gemeenten in het buitengebied, zij het minder in<br />
de Kempen en het noorden van Limburg omdat de<br />
open bebouwing daar dan weer sterk staat.<br />
Vraag naar flats, rij- en hoekwoningen<br />
De groei van het <strong>aan</strong>tal en het <strong>aan</strong>deel van flatgebouwen<br />
beantwoordt <strong>aan</strong> een demografische<br />
vraag. Die wordt gekenmerkt door een stijging<br />
van het <strong>aan</strong>tal eenpersoonshuishoudens en koppels<br />
zonder kinderen. Volgens de recentste bevolkingsprognose<br />
van het federale Planbureau zal<br />
het <strong>aan</strong>tal eenpersoonsgezinnen tegen 2030 met<br />
bijna 150.000 (of 16 %) en het <strong>aan</strong>tal koppels<br />
zonder kinderen met iets meer dan 75.000 (of<br />
10 %) toenemen. Tegelijk zal het <strong>aan</strong>tal gezinnen<br />
met kinderen met circa 45.000 (of 6 %) afnemen.<br />
Vooral alleenst<strong>aan</strong>den hebben het financieel<br />
moeilijker om een eigen woning met een groter<br />
stuk grond te verwerven. Vandaar dat zij eerder<br />
hun toevlucht nemen tot een flat of een rij- of<br />
hoekwoning dan tot een villa met een (grotere)<br />
tuin. In hun verkavelingen bieden de woningbouwers<br />
in belangrijke mate gesloten en halfopen<br />
nieuwbouwhuizen <strong>aan</strong>. Open bebouwing komt<br />
nog zelden voor op verkavelingen.<br />
Woonerf Marktweggel met zes gerenoveerde en 35 nieuwbouwflats en -woningen, met een voetweg<br />
verbonden met de markt van Schepdaal. (Beeld: BATO, arch. Osk-ar)<br />
Dergelijke verkavelingen met rij- en halfopen bebouwing<br />
dragen bij tot de ruimtelijke verdichting,<br />
zoals Nederland heeft bewezen. Voor de opvang<br />
van de bijkomende bevolkingsgroei vervult de<br />
appartementsbouw een cruciale rol. Maar om tot<br />
leefbare wijken te komen, vormen gesloten en halfopen<br />
woningen een belangrijke <strong>aan</strong>vulling. Beide<br />
woontypes moeten kansen krijgen, zij het zonder<br />
dat de overheid dit lineair kan opleggen voor alle<br />
projecten. Locatie en marktvraag zullen telkens<br />
bepalen welk woningtype het best past. ❚<br />
202 | BOUWENAANVLAANDEREN.BE
Change language