Utdanning_08_10
Utdanning_08_10
Utdanning_08_10
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Utdanning</strong> > nr 8/23. april 20<strong>10</strong> innspill.<br />
Lærarar utan språk<br />
> Kva språkopplæring får eigentleg dei komande grunnskulelærarane og<br />
lektorane i utdaninga si? Me ser diverre ein tendens til at utdaningslaupa<br />
skal gå fortare og at det vert lagt meir vekt på fagleg fordjuping i lærarutdaningane.<br />
Det tyder i mange tilfelle at språkopplæringa vert gløymt,<br />
og me får lærarar som er sterke faglege, men som ikkje meistrar norsk<br />
godt nok.<br />
Mangelen på språkopplæring vert mest synleg når undervisningsspråket<br />
er nynorsk, sidan dei fleste kan bokmål best frå skulen. Opptakskravet på<br />
lektorprogrammet i Oslo er frå 20<strong>08</strong> karakteren 3 i norsk frå vidaregåande<br />
skule. Dette er då snittet av hovudmåls- og sidemålskarakteren, som tyder<br />
at ein kan ha karakteren 2 i nynorsk eller bokmål. Før 20<strong>08</strong> var det ingen<br />
krav til dugleik i norsk.<br />
Når norskopplæringa er fråverande gjennom heile eller storparten av<br />
utdaningslaupet, seier det seg sjølv at me utdanar mange lærarar som er<br />
altfor dårlege i norsk til å vera trygge i skriftleg formidling. Med Kunnskapsløftet<br />
skal alle faglærarar vurdera språket til elevane når dei set karakter. Eg<br />
undrast over korleis ein naturfaglærar som sjølv har karakteren 2 i nynorsk,<br />
skal kunna retta og vurdera språket til nynorskelevane sine.<br />
Mykje av problemet for underskotet på nynorskkompetanse ligg i sentraliseringa<br />
av utdaningsinstitusjonane. I byane tenkjer dei lite på at mange<br />
av studentane kjem frå nynorskområde og truleg skal arbeida på nynorskskular.<br />
Mange som har hatt bokmål som hovudmål, eller ikkje kjem frå<br />
nynorskområde, skal òg arbeida på nynorskskular, men det tenkjer ikkje<br />
dei som har spikra saman lærarutdaningane i byane på. Dei tek i alle fall<br />
ikkje omsyn til det.<br />
Ein telefon til Universitetet i Stavanger syner kor ille det kan verta. Universitetet<br />
har nett fått seg grunnskulelærarutdaning for 5.–<strong>10</strong>. trinn, der<br />
norsk ikkje inngår som obligatorisk faggruppe. Dei studentane som ikkje<br />
vel norsk, får inga opplæring eller vurdering i nynorsk eller bokmål. Eg<br />
spør kva eg då gjer om eg føler at eg ikkje meistrar nynorsk godt nok til<br />
å undervisa. Dei svarar at det ikkje er deira ansvar og skjøner heller ikkje<br />
problemstillinga, sidan eg skal undervisa i faget mitt, og ikkje i norsk. Dette<br />
er eit døme på inkompetanse.<br />
Ei vel så viktig utfordring er konkurransen mellom universitet og høg-<br />
44<br />
Av: Maria Svendsen<br />
> leiar i Norsk Målungdom og lektorstudent<br />
ved Universitetet i Oslo<br />
skular. Generelt er lærarutdaningane på høgskulane meir yrkesretta enn på<br />
universiteta. Universiteta kan på den andre sida freista med meir valfridom<br />
og fleire fag. I Oslo er det studentar som vel universitetet framfor høgskulen<br />
for å sleppa språkopplæring og spesielt nynorsk. Dei ser ikkje nytta av<br />
språkkompetanse før dei hamnar i ein situasjon dei ikkje meistrar. Denne<br />
motivasjonen er med på å oppretthalda den låge kvaliteten på lærarutdaningane<br />
ved universiteta, sidan mange studentar vel den enklaste vegen.<br />
Nett no vert forskrifta til lærarutdaning ved høgskulane handsama. Det<br />
er eit godt framlegg som ligg i bordet, der opplæring i bokmål og nynorsk i<br />
utdaningslaupet vert vektlagt. Ved universiteta er det vanskeleg å gjera noko<br />
tilsvarande, mellom anna på grunn av den store fridomen til dei einskilde<br />
universiteta. Studentane vert heller ikkje samla på same måte som ved<br />
høgskulane, og det kan verka praktisk utfordrande å gjennomføra ei felles<br />
språkopplæring. Kanskje burde ikkje universiteta ha rett til å uteksaminera<br />
lærarar, men heller stå for den faglege djupna om ikkje dei kan tilby opplæring<br />
i undervisningsspråket.<br />
Det kan verka som om lærarutdaningane har gått over stokk og stein<br />
dei siste åra og at dei no har nådd eit lågmål. Det finst berre éin veg herfrå,<br />
og han går oppover. Noko anna ville vore uhøyrt. Alle lærarar må kunna<br />
eit minimum av både nynorsk og bokmål, alt anna er respektlaust overfor<br />
elevane. Elevane har rett til å velja opplæringsspråk i alle fag, ikkje berre<br />
i norsk. Då må alle lærarar på alle trinn vera i stand til å gje elevane den<br />
undervisninga dei har krav på.<br />
«Alle lærarar må kunna eit minimum av både nynorsk og bokmål, alt<br />
anna er respektlaust overfor elevane.»<br />
Foto: Norsk Målungdom
Change language