kütüb-i sitte'deki mehdi hadislerinin dinler tarihi - Süleyman Demirel ...

Aslında İslam tarihinde Mehdilik fikrinin ilk istismar edilme hadisesi Hz.
Ali’nin azatlı kölesi Keysan tarafından olmuştur. Keysan bu fikri ortaya atarak Hz.
Ali’nin küçük oğlu Muhammed b. el-Hanefiye’nin ölmediğini, günün birinde çıkmak
ve adaleti hakim kılmak üzere Cebel-i Rıdvan’da gizlendiğini iddia etmiştir. Sonra
Muhtarü’s-Sakafi bu fikri kendisine menfaat sağlamak amacıyla sömürdü. Halbuki
Muhammed Medine’de ölmüş “el-Baki” mezarlığına gömülmüş ve cenaze namazı da
Hz. Osman’ın oğlu ve o zamanın Medine valisi olan Eban tarafından kılınmıştır. 141
Hicri 128’de Haris b. Süreyye kendisinin siyah bayrak sahibi beklenen Mehdi
olduğunu ilan etmiş, fakat başarılı olamamıştır. Kendi adına hadis uydurduğu bile
söylenmektedir. 142 Yine Yezid’in torunu Ebu Muhammed h. 132’de kendisinin
beklenen Mehdi olduğunu ilan etmiş ve Abbasilere karşı isyan etmiştir. 143 Haccac’ı
Zalim’e karşı Mücadele veren ve sonunda şehid düşen Abdullah b. Zübeyr’in
Mehdiliği ve Abdullah b. Haris kanalıyla hadis uydurduğu iddia edilmiştir. 144 Yine
İslam tarihinde Zenci ayaklanması olarak tarihe geçen Bağdat’ı tarumar eden isyanın
başındaki Ali ismindeki İranlı bir şahıs Mehdiliğini iddia etmiştir. Bunlar Muhtar es-
Sakafi’ye bağlı kişilerdir. 145
Mağrib Mehdisi Abdullah b. Tumert, Hindistan’da İngilizlerin destekçisi
olarak ortaya çıkan Gulam Ahmed Kadıyani, İngiliz İşgal kuvvetlerine karşı çarpışan
ve onları mağlup eden Sudan Mehdisi Muhammed Ahmed, 1895’te yaptığı hacc
ibadetinden döndükten sonra ortaya çıkıp İngiliz ve İtalyanlara karşı savaşan Somali
Mehdisi Muhammed b. Abdullah Hasan, Amerikalı Zenci Müslümanların lideri
Elijah Muhammed ortaya çıkıp etrafında kitleleri toplayabilen Mehdilik hareketinin
bazı mümessilleridir. 146
Mehdi kelimesinin şiirde daha çok sözlük anlamında kullanıldığını
görüyoruz. Hasan b. Sabit Hz. Peygamber’e yazdığı bir beytinde bu kelimeyi aynen
kullanır.
Gözlerime ne oldu da uyuyamıyorum, gözlerim ermed sürmesiyle sürmelenir
gibi sürmelendi. Mehdiyi beklemenin acısıyla inledi, oturduğu yerde geceledi. 147
141
Uludağ, age, s. 435; Ahmed Emin, age, III/237; Fığlalı, age, s.277.
142
Sa’d Muhammed Hasan, age, s. 183-184.
143
Uludağ, age, s. 435.
144
İlhan, age, s. 127-129.
145
Sarıtoprak, agm, s.6.
146
Sarıtoprak, agm, s. 6; bkz. İlhan, age, 163, 175; Sa’d Muhammed Hasan, age, s. 185, vd.,
147
el-Bestevi, Abdulazim, el-Mehdiyyü’l-Muntazar, Beyrut 1999, s. 27.
29