kütüb-i sitte'deki mehdi hadislerinin dinler tarihi - Süleyman Demirel ...

GİRİŞ
Beklenen “kurtarıcı fikri”, hemen hemen bütün din ve kültürlerin yaşattığı bir
ümid ve kurtuluş idealidir. Aslında beşeriyet tarihi içerisinde zaman zaman devirlerin
getirdiği zulümlerden dolayı bunalan insanların bir “kurtuluş ümidi” aramaları çok
yadırganacak bir durum değildir. Fiziki güçleriyle problemleri çözemeyen, çaresiz
kalan insanların hem “fizik dünyasında” hem de “metafizik dünyasında” bir çıkış
yolu bulma gayreti içinde olmaları Yüce Yaratıcının insanların fıtratına yerleştirdiği
bir özellik olarak görülebilir.
Genel olarak dinlerin ve kültürlerin çoğunu ilgilendiren bu fikrin tezahürleri
dinlerde farklılık arz etmektedir. Mesela bu düşünce, Yahudi ve Hristiyan dinlerinde
dinin merkezinde yer almaktadır. Yalnız konunun İslam dinindeki farklı gruplarda
farklı şekilde tezahür ettiğini görmekle birlikte Ehl-i Sünnet çevrelerinde bunun dinin
merkezinde yer alan bir inanç olduğunu düşünmek de isabetli değildir.
Bununla birlikte Mehdilik, İslam düşüncesinin ve İslam tarihinin en girift, en
tartışmalı, konularından biridir. Bununla beraber bu problem tarihi süreç içerisinde
toplumsal hayatın merkezinde yer alan konuların başında gelmiştir. Çünkü bu konu
İslam toplumunda bunalımların arttığı kriz ortamlarından nasıl kurtulacağı sorusuna
verilecek cevapla paralellik arz etmektedir. İslam’ın temel kaynağı Kur’an’da bu
konuya işaret edilmezken, ikinci kaynak durumundaki Hz. Peygamberden (sav)
nakledilen hadisler konusuna inildiğinde Mehdi fikri “fiten ve melahim” (fitneler ve
büyük harpler) konularının “faziletler ve menkıbeler” ile ilgili konularla direk ilişkili
olması, bir takım yalancı ve uydurmacıların dikkatini çekmiş, bunun sonucunda
konuyla ilgili bir dizi uydurma rivayetler oluşturulmuştur..
Nitekim Ahmed b. Hanbel (v.241/855) “ Şu üç konunun bir usulü yoktur:
“Mâgazi, Tefsir ve Melahim”. İbn Hacer de buna faziletler konusunu da ilave ederek,
“Bu zayıf ve mevzu hadislerin kaynağıdır” 1 demektedir.
İncelediğimiz konunun temel verileri itibariyle geleceğe hitap etmesi, hemen
ispatının mümkün olmaması ve Kur’an’dan sonra kaynak kabul edilen muteber
1 İbn Hacer el-Askalani, Lisanü’l-Mizan, Beyrut, 1986, I/13.