kütüb-i sitte'deki mehdi hadislerinin dinler tarihi - Süleyman Demirel ...

fenomen olmayıp bilakis karmaşık bir yapıyı içermektedir. Ayrıca bütün ilahi
dinlerin özünün “tevhid inancı” olması sebebiyle bazı ortak noktaların (emir ve
yasakların) bulunduğu göz önüne alınırsa söz konusu inancın özellikle İslamiyet,
Hristiyanlık ve Yahudilikte ortak bir zeminde değerlendirmeye tabi tutulabileceği
düşünülebilir.
İlk “Mesihçilik” (kurtarıcı) fikrinin ortaya çıkışını M. Ö. yaklaşık 2066
senelerinde Hz. İbrahim’e (as) kadar götürenler bulunmaktadır. Bu görüşe göre fikir
Tevrat’ın ilk çağ tarihini anlatan birinci bölümü olan Tekvin kitabındaki İbrahim (as)
ile ilgili geçen “mübarek” tabirine dayanmaktadır. 160 Ve Rabbin Meleği ikinci defa
göklerden İbrahim’e çağırdı ve dedi ki: zatım hakkı için yemin ettim, Rabb buyurur,
madem ki bu şeyi yaptın ve biricik oğlunu esirgemedin, seni ziyadesiyle “mübarek”
kılacağım ve senin zürriyetini, göklerin yıldızları gibi deniz kenarındaki kum
ziyadesiyle çoğaltacağım. Senin zürriyetin düşmanların kapısına hakim olacaktır. 161
İbrahim’in (as) mübarek kılınması insanları Allah yoluna davet edecek, ilahi
şeriatlerle amel etmeye sevk edecek hak ve adaletle Allah’ın kanunlarını icra edecek
büyük insanların yetişmesine vesile olmasından dolayıdır. Bu hakikat Hz. İsmail ve
İshak’ın soyundan gelen Peygamberlerle gerçekleşmiştir. Burada Hz. İbrahim’in
gelecekte düşmanlarına galip olmasının ifade edilmesi kurtarıcı Mesih inancına işaret
için olduğu ileri sürülmüştür. 162
Yukarıda belirttiğimiz gibi Mehdi ve Mesih inancı karmaşık bir yapıya sahip
olduğundan farklı tezahürlerde ortaya çıkmıştır. Max Weber’e göre, ilkel çağlarda
bireyi kötülüklerden, hastalıklardan korunabilmek için kabilenin putuna değil de
büyücüsüne “manevi danışmanlarına” sığınılıyordu. Bu büyücü ferdi dert ve
tehlikelerden, sefaletten, hastalıktan korumayı vaat ediyordu. Yani sığınmanın sebebi
büyücünün sahip olduğu karizma idi. Büyücünün onu sıkıntılardan kurtaracağına
inanıyordu. İşte bu inanç zaman içinde büyücülerin kutsallaştırılmalarına yol
açmıştır. Kutsallaştırma onların sihirli gücünün halk tarafından, dünyada kurtarmak
için satın alınmasıyla ortaya çıkmıştır. 163
160
Sarıtoprak, İslam İnancı Açısından Nuzulü İsa Meselesi, İzmir 1997, s. 6.
161
Tekvin 22/15-18.
162
Sarıtoprak, age, s. 6.
163
Max Weber, Sosyoloji Yazıları, Çev: Taha Parla, İstanbul 1998, s. 346, 349.
33