Kay bet tik le ri miz - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği

ko nuk ya zar
Cumhuriyet Aydınlığı (2. Bölüm)
Balkan Savaşı devletin ordusu, yönetimi, morali, örgütlenişi ile bitişe yaklaştığını gösterir. Bunun sorumlusu elbette son
üç yüz yıllık Osmanlı yönetimidir.
Cumhuriyetin 600 yıllık Osmanlı Devleti’nden ve toplumundan devraldığı mirası, birkaç sözcükle özetlemek istiyorum:
Gurur, ibret ve üzüntü verici sahnelerle dolu, çok renkli bir tarih,
Büyük bir mimari birikim, zengin bir şiir ve musiki alemi,
Tıbbiye, Harbiye ve Mülkiye gibi az çok çağdaş okullardan yetişmiş, sayıları az da olsa, uyanık aydınlar,
Çağdaşlığa ulaşmak için atılmış birkaç kararsız adım,
Genel olarak doğulu bir toplum,
İlke olarak dine dayalı bir rejim,
Yorgun bir hanedan,
Yarı sömürge halinde, güçsüz bir devlet,
İdari, ekonomik, mali, hukuki kapitülasyonlar,
Halk yurttaş değil, kul,
İlkel bir tarım toplumu,
İflas etmiş bir maliye,
Büyük bir dış borç,
Hasta bir ekonomi,
Sıfır ağır sanayi,
Cılız bir küçük sanayi,
Kişi başına milli gelir 4 lira,
Kişi başına kamu harcaması 50 kuruş,
Kurşun kalem, toplu iğne, elbise düğmesi bile ithal ediliyor,
Sıtma, frengi, verem, trahom yaygın,
0-2 yaş grubu çocuklarda ölüm oranı yüzde 60,
Bütün imparatorlukta sadece 158 ortaokul ve lise, medrese uzantısı bir tek üniversite
var,
Anadolu çağ dışı ilkel medreselerin elinde,
Tüm liselerde okuyan kız öğrenci sayısı 230,
Bütün temel meslekler erkeklerin tekelinde,
Kadının seçme, seçilme hakkı yok, yani yurttaş sayılmıyor,
Kadınların toplumsal hayatları ve hakları yok,
Okur-yazar olma oranı erkeklerde yüzde 7, kadınlarda binde 4,
Ulus anlayışı değil, karşıtı olan ve Arapçılığı içeren ümmet anlayışı egemen,
İstanbul ve kısmen de İzmir’le sınırlı, ölgün bir sanat hayatı,
Turgut ÖZAKMAN
Bütün imparatorluktaki gazetelerin günlük toplam satışı ancak yüz bin dolayında,
Hemen hemen bütün yasalar çağın gereklerinin gerisinde,
Ülke birçok alanda ortaçağı, ortaçağ ilkelliğini yaşıyor.
Mütareke dönemindeki İstanbul yönetimini oluşturan bazı yönetici ve aydınlardan birkaçının düşüncelerine de göz atalım:
Adliye Nazırı Ali Rüştü: “Yunan ordusunun başarısı için dua ediniz.”
Hariciye Nazırı M. Şerif Paşa: “Umumun arzusu, İngiltere tarafından idare edilmekliğimizdir.”
Eski sadrazam, son Hariciye Nazırı Ahmet İzzet Paşa, Ankara’nın tam istiklal istemesini şöyle karşılar:
“Bu çocukça bir çılgınlık. Büyük bir devlet böyle birşeyi nasıl kabul eder?”
Filozof Rıza Tevfik: “Medeniyeti temsil eden İngiltere gibi bir devlete itiraz etmek küstahlıktır.”
Gerede isyanı öncülerinden Divitli Eşref Hoca: “İngilizlere meydan okuyoruz. Bu en büyük küfürdür.”
İslamı Yüceltme Derneği’nin bildirisi: “Yunan ordusu halifenin ordusu sayılır.”
Yazar Refik Halit Karay: “M. Kemal’in muzaffer olduğunu görmektense, memleketin Yunanlılar tarafından alınmasını
tercih ederim.”
Gazeteci Ali Kemal: “Avrupa ile başa çıkmayı asırlardan beri Asya’nın hangi kavmi başardı ki biz başarabilelim.”
Bunların sayısı az değildir. Hiçbiri gökten inmemiş, kendiliğinden var olmamıştır.
7
MAYIS2009 kolejliler