Kay bet tik le ri miz - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği
Kay bet tik le ri miz - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği
Kay bet tik le ri miz - TED Ankara Koleji Mezunları Derneği
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
seçilim yoluyla i<strong>le</strong>r<strong>le</strong>diğini gösteren bu kitabı bilim dünyasında<br />
ve pek çok başka çevrede büyük tartışma yarattı. Darwin, birçok<br />
kişi tarafından, özellik<strong>le</strong> din ve Tanrı karşıtlığı motivasyonuyla<br />
hareket ettiği suçlamalarla karşılaştı.<br />
Darwin, biyolojik ev<strong>ri</strong>mi, tür<strong>le</strong><strong>ri</strong>n zaman içe<strong>ri</strong>sinde gösterdiği<br />
değişiklik olarak belirtmişti. Darwin’nin açıkladığı sonuçlar<br />
sadece biyolojide değil, tüm bilim dünyasında büyük bir etki<br />
bırakırken, kanıtlanamayan veya açıklayamadığı bazı konular<br />
da oldu. Bazı yaklaşımlar bunu siyasal veya dini amaçlar için<br />
ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>sinin yetersizliğiy<strong>le</strong> ilişkil<strong>le</strong>ndirse de gerçek neden<br />
zamanın koşullarına bağlı olan bilgi eksikliğiydi. 150 yıl önce<br />
insanların DNA, kromozomlar ve mutasyonlar hakkında en<br />
ufak bir bilgisi yoktu. Canlılarda çeşitliliği oluşturanın mayoz<br />
bölünme olduğu ve eşey hücre<strong>le</strong><strong>ri</strong>ndeki mutasyonların kalıtsal<br />
olarak yavrulara geçebi<strong>le</strong>ceği de doğal olarak bilinmiyordu.<br />
Ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>sininin temel prensip<strong>le</strong><strong>ri</strong> günümüzde teknoloji ve<br />
bilimde sağlanan i<strong>le</strong>r<strong>le</strong>me<strong>le</strong>r<strong>le</strong> çok daha iyi tanımlanabilmektedir.<br />
20. yüzyılın ikinci yarısı i<strong>le</strong> ortaya çıkarılan DNA’nın yapısı ve<br />
sonrasında gelişen biyoteknolojik dev<strong>ri</strong>m, Darwin’in ölümünden<br />
yüzyıldan fazla zaman geç<strong>tik</strong>ten sonra, yaşamın kökeni ve<br />
tür<strong>le</strong><strong>ri</strong>n oluşumunu açıklayan mekanizmanın şaşırtıcı bir şekilde<br />
doğru olduğunu kanıtlamaktadır. Örneğin, DNA'nın üze<strong>ri</strong>ndeki<br />
çeşit<strong>le</strong>nme<strong>le</strong>r, doğal şeçilime gerçek bir temel oluşturmaktadır.<br />
Tür<strong>le</strong>r arasındaki değişikliğin nedeninin ise, günümüzde<br />
belli bir<br />
populasyon içe<strong>ri</strong>sindeki<br />
gen havuzundaki<br />
değişiklik<strong>le</strong><br />
ilgili olduğunu artık<br />
biliyoruz. Gelişen<br />
teknoloji i<strong>le</strong> fosil<strong>le</strong><strong>ri</strong>n<br />
ve canlıların anatomik<br />
yapılarının daha<br />
ayrıntılı ince<strong>le</strong>nmesi,<br />
yine ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>sinin<br />
doğruluğunu kanıtlamakta<br />
olduğunu<br />
rahatlıkla söy<strong>le</strong>yebili<strong>ri</strong>z.<br />
Bu konuda ve<strong>ri</strong><strong>le</strong>bi<strong>le</strong>cek en belirgin örnek<strong>le</strong>r arasında,<br />
günümüz insanında fonksiyonu bulunmayan ve yalnızca bize<br />
sorun çıkarınca hatırlanan 20 yaş diş<strong>le</strong><strong>ri</strong> ve bağırsak ucundaki<br />
apendiks organı vardır. Balinalarda gelişmemiş olarak kalmış<br />
kalça kemik yapısına ek olarak, çeşitli canlılarda bulunan<br />
homolog yapılar (insanlar da dahil olmak üzere, memeli hayvanlarda<br />
kol kemik<strong>le</strong><strong>ri</strong>nin inanılmaz benzerliği) da ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>sinin<br />
güçlü kanıtları olarak kabul edilmektedir.<br />
Ev<strong>ri</strong>m, sadece bir teo<strong>ri</strong> midir? Bilimsel anlamda bir hipotez,<br />
göz<strong>le</strong>m<strong>le</strong>r ve deney<strong>le</strong>r<strong>le</strong> destek<strong>le</strong>niyorsa buna bilimsel bir teo<strong>ri</strong><br />
denmektedir. Ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>si, fosil<strong>le</strong>r, anatomik yapılar, mo<strong>le</strong>kü<strong>le</strong>r<br />
(gene<strong>tik</strong>), davranışsal ve coğrafi kanıtlar ışığında yaşamın<br />
kökenini tanımlayan tek bilimsel açıklamadır. Dolayısıyla günümüz<br />
şartlarında kanıtlanmış bir teo<strong>ri</strong>dir. Ev<strong>ri</strong>m teo<strong>ri</strong>si yaşamın<br />
kökenini, diğer açıklama çabalarından (örneğin, yaratılış veya<br />
akıllı tasarım gibi) çok daha iyi tanımlamaktadır. Örneğin, antibiyotiğe<br />
dirençli bakte<strong>ri</strong><strong>le</strong><strong>ri</strong>n, daha önceden bu antibiyotiğe<br />
duyarlı bakte<strong>ri</strong><strong>le</strong>rden mutasyonla oluştuğu bilinmektedir ve bu<br />
bakte<strong>ri</strong><strong>le</strong>r hastane enfeksiyonlarının en önemli neden<strong>le</strong><strong>ri</strong>nden<br />
bilim-teknoloji<br />
bi<strong>ri</strong>dir. Aynı şekilde bazı<br />
virüs<strong>le</strong>r de ev<strong>ri</strong>m geçirerek<br />
daha ciddi hastalık neden<strong>le</strong><strong>ri</strong><br />
olabilmektedir. Tarım<br />
alanlarındaki zararlı parazit<strong>le</strong><strong>ri</strong>n<br />
de kullanılan parazit<br />
ilaçlarına karşı direnç kazanabildiği<br />
ve bu ilaçların etkisinden<br />
kurtulabildiği bilinen<br />
gerçek<strong>le</strong>rdir. Bütün bu<br />
örnek<strong>le</strong>r, Darwin’in yıllar<br />
önce inanılmaz bir doğrulukla<br />
belirttiği doğal seçilme<br />
olgusunu destek<strong>le</strong>mektedir. Her ne kadar insan için olumsuz<br />
da olsa, canlılar (virüs, bakte<strong>ri</strong>, parazit) eğer ortam şartlarına<br />
uyabiliyorsa, tür<strong>le</strong><strong>ri</strong>ni devam etti<strong>ri</strong>r<strong>le</strong>r.<br />
Son olarak şunu rahatlıkla söy<strong>le</strong>yebili<strong>ri</strong>z: ev<strong>ri</strong>m, geçmişten<br />
günümüze uzanan milyonlarca yıldan be<strong>ri</strong> sürege<strong>le</strong>n dinamik<br />
bir olgudur. Ancak ev<strong>ri</strong>m<strong>le</strong>şme bitmemiştir ve dünyada yaşamın<br />
sürmesi için bitmemesi de gerekmektedir. Değişen çevre<br />
şartlarına bağlı olarak günümüzde de sürmekte olan ev<strong>ri</strong>m,<br />
ge<strong>le</strong>cekte de var olacaktır. Bu olguyu başka yollarla açıklamaya<br />
çalışmanın hiçbir bilimsel geçerliliği bulunmamaktadır.<br />
Doç. Dr. Kamil Can AKÇALI’81<br />
1963’te doğdu. 1981 yılında <strong>TED</strong> <strong>Ankara</strong> Ko<strong>le</strong>ji’nden mezun<br />
oldu. 1987’de <strong>Ankara</strong> Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdi. 1998’de<br />
University of Cincinnati’de doktorasını tamamladı. Şu an Bilkent<br />
Üniversitesi Mo<strong>le</strong>kü<strong>le</strong>r Biyoloji ve Gene<strong>tik</strong> Bölümünde Öğretim<br />
Görevlisi olarak çalışmaktadır.<br />
71<br />
MAYIS2009 ko<strong>le</strong>jli<strong>le</strong>r
Change language