Begmyrat Gerey - Turuz.info

VIII IX
Sümer güreşi Türkmen güreşi
(VIII: Alte Kulturen ans Licht gebracht, Neue ...,Rudolf Pörtner 1975 Wien,s.85)
(IV: Geleneksel eski bir türkmen güreşi, dügün törenlerinden bir foto)
8. Sayı Sistemi Ve Müçe Hesabı
(12 Hayvanlı Türkmen Takvimi)
Bilim adamlarının fikrine göre altı esasına dayanan “sayı sistemi” (sexagesimalsistem)
Sümerler tarafından bulunmuştur. Bazı bilim adamlarının fikrine göre ise bir yılın 360 güne, 12 aya,
her ayın 30 güne, her günün 24 saate ve her saatin 60 dakikaya bölünmesini de Sümerler
bulmuşlardır.
G.Ifrah’ın Universalgeschichte der Zahlen (Rakamların Evrensel Tarihi) adlı eserinde şu
satırlara rastlıyoruz: “Bilim adamları, Yunanlılar tarafından astronomide geniş çapta kullanılmış, altı
esasına dayanan sayı sisteminin Sümerler tarafından bulunduğunu, Mezopotamya’da yapılmış kazı
çalışmaları sonucu bulunmuş yazılar vesilesi ile ispat etmişlerdir. Sümer dilinin sayı sisteminin de
temeli altı esasındaki sayı sistemi ile olmuştur. Günümüzde bu sistem, zaman, daire (yuvarlak) ve köşe
ölçüsünde kullanılıyor. Örneğin: her yıl 12 = 6 x 2 ay, her gece-gündüz 24 = 6 x 4 saat, daire 360
= 6 x 6 x 10 derece.
On (10) esasındaki sayı sistemin (Desimalsystem) insan toplumlarının hemen hemen hepsi
tarafından kullanılmıştır. Onun sebebi ise insan ilk defa kendi parmaklarının sayısı esasında
çevresindeki şeyleri saymaya başlamasıdır. Ancak bunun tersine, Sümerlerin neye göre “altı esaslı”
sayı sistemini türettiklerini düşünmek zor. Onu bazı bilim adamları, bir yılın 360 günü esasında
türetilmiştir derken (Türkmenlerin bir yıla “tegelek bir yıl” yani “daire bir yıl” demeleri de dikkate
şayandır, çünkü daire 360 derecedir. B.G.) Bazı bilim adamları ise, Babil’in her saatinin bizim iki
saatimize denk olmasını dikkate alarak, Sümerlerin bu sayı sistemini bir gündüzü (günün görüldüğü
zamanı) ölçmek esasında meydana getirmiş olmasını savunuyorlar.” [119]
Becker’in açıklamasına göre, göğün yıldız kümelerini belli hayvan resimlerine benzetmek
vesilesi ile meydana getirilmiş 12 hayvanlı takvimi Mısırlılar ve Yunanlılar Mezopotamya’dan
almışlardır. Meselenin anlamlı yönü ise, eski Çin’de geçerli olan yıl hesaplama, Sümerlerde olduğu
gibi “ay hesabı” (Kamerî) esasına göre olduğu hâlde, Mezopotamya’nın komşusu olan Mısır’da “gün
hesabına” göre (Şemsî) olmuştur. [120]