publication

Enzim Ölçümü için
Çevre ve Kullanıcı Dostu
Biyosensör Geliştirilmesi
Bu çalışma sonucunda, hem patolojik durumlarda
NOS aktivitesi veya L-sitrüllinin ölçümünde hem
de bu yolaklar üzerinden etki edecek yeni ilaç
adaylarının geliştirilmesinde kullanılabilecek,
çevre ve kullanıcı dostu olan ve elektrokimyasal
aktiviteye dayalı ölçüm yapan yeni bir teknolojik
ürün geliştirilmiştir.
Ege Üniversitesi
İşbirliği Yapılan Diğer Kuruluşlar
Patras Üniversitesi (Yunanistan)
Doç. Dr. Günay YETİK ANACAK
Prof. Dr. Mehmet Emin Şengün ÖZSÖZ
Yrd. Doç. Dr. Saadet TÜRKSEVEN DI PASCOLI
Dr. Gönen ÖZŞARLAK SÖZER
Projenin Amacı ve Önemi
Nitrik oksit sentaz (NOS) enzim ailesi tarafından üretilen nitrik oksit (NO)
önemli bir sinyal molekülüdür. NOS aktivitesinin ölçümünde kullanılan yöntem
radyoaktiviteye dayalıdır ve bu nedenle NOS aktivitesini ölçen kolay bir testin
geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Tasarlanan biyosensör ile bazal ve uyarılmış
eNOS (ACh) veya iNOS aktivitesindeki artış (LPS) veya NOS inhibitörleri
veya endotelsizleştirmeye bağlı aktivitedeki azalış L-sitrüllindeki değişiklikler
üzerinden ölçülebilmektedir. Bu biyosensör sadece NOS aktivitesi için değil,
L-sitrüllinin marker olarak önemli olduğu patolojik durumlarda da kullanılabilir.
NO kardiyovasküler patofizyolojilerde, anjiyogenezde, inflamasyonda ve santral
ve periferik sinir sisteminde rol alan çok önemli bir nörotransmitterdir. Endotelyal
disfonksiyonun görüldüğü patolojik durumlarda NO miktarı veya üretimi
azalmıştır. Patolojik durumları ve tedavilerini araştıran çalışmalarda, NO miktarı
yerine NOS aktivitesinin ölçülmesi önemlidir. Çünkü;
• Nitrozilllenmiş proteinler gibi NOS kaynaklı olmayan nitratlar ölçülen NO
miktarında yanlış pozitifliğe neden olur.
• Reaktif oksijen türleri (ROS), kardiyovasküler patolojilere eşlik eden bir
durumdur. Hatta eNOS’un kendisi kenetsizlendiğinde NO yerine süperoksit
radikali üretebilmektedir. Üretilen ROS, NO’in biyoyararlanımını daha da
azaltmaktadırlar. Bu nedenle NO üretiminin mi yoksa biyoyararlanımının mı
etkilendiğinin araştırılması önemli olduğu durumlarda NO miktarını değil,
NOS aktivitesini ölçmek şarttır.
NOS aktivitesi, sadece hücrelerde raportör testle indirekt olarak, arjinin-sitrüllin
dönüşümü üzerinden de ancak radyoaktif olarak ölçülebilmektedir. Bu nedenle
projede NOS aktivitesini dokularda direkt ve kolayca ölçebilen çevre ve kullanıcı
dostu bir yöntem geliştirilmesi amaçlanmıştır.
Proje Sonuçları ile İlgili Olabilecek Sektör, Kurum ve Kuruluşlar
Biyomedikal şirketler, araştırma laboratuvarları, tanı merkezleri, ilaç şirketleri
109S432
Nitrik Oksit Sentaz Aktivitesinin
Non-radyoaktif Ölçümü: Biyosensör
Geliştirilmesi
Uluslararası Proje (İkili İşbirliği-Yunanistan)
Proje Yürütücüsü İletişim Bilgileri
Doç. Dr. Günay YETİK ANACAK
232 388 52 66
gunayyetik@gmail.com