BAHAR REHBERÄ° - Memorial Hastanesi

GENEL SAĞLIK
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN KEMİK TÜMÖRLERİNDE
DERİN DONDURMA YÖNTEMİ
Prof. Dr. Levent Eralp - Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü
Çocukluk döneminde kemik tümörü nedeniyle kanserli bölgenin alındığı ve uzuv kayıplarının görüldüğü
ameliyatlar yerini yeni yöntemlere bırakıyor. Tümör ameliyatları sonrasında pek çok zorlukla
karşılaşan çocuklar, ilerleyen teknoloji sayesinde artık sağlıklı büyüme şansına sahip olabiliyor.
Hareketsiz ve ağrılı tümörler tehlikeli olabiliyor
Çocuklarda kemik tümörleri; yatakta dönerken, koltuktan kalkarken veya önemsiz bir burkulma ile kemiğin kırılması, büyüyen ve ağrılı olan şişlikler,
var olan kistlerin büyümesi ya da hızla büyüyen bir kistin aniden ortaya çıkması gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Cilde yakın, 5 cm’den küçük,
ağrısız ve hareketli kitleler genellikle iyi huylu olarak kabul edilir. Ancak sert, ağrılı, çok hızlı büyüyen ve bulunduğu yere yapışık, hareket ettirilemeyen,
üzeri kızarık ve damarlanmış kitleler ise tehlikeli olabilir. Radyolojik tetkikler ve biyopsiyle doğru tanı konularak, hastaya uygun tedavi planlanmaktadır.
Kemik dondurularak korunuyor
Kemik kanserli hastaların 20 yıl önceki tedavisi kanserin bulunduğu uzvun kesilmesiyken, bugünkü yeni tedavilerle hastaların kol ve bacakları % 90’ın
üzerinde korunabilmektedir. Bu amaçla kullanılan birçok yöntem vardır. Oldukça yeni olan bir teknikte; tümörlü kemik vücuttan çıkarılarak tümörden
temizlenir ve temizlenen kemik -180 derecelik sıvı azot kazanında dondurulur. Dondurma işlemi, kemiğin dayanıklılığını çok az etkiler ve biyolojik
aktivitesini de kısmen korur. Dondurulan kemiğin içi enfeksiyonları önlemek için antibiyotik içeren kemik çimentosu ile doldurulur veya karşı taraf
bacağından alınan “fibula” adlı kemik, dondurulmuş olan kemiğin içine gömülerek, mikrocerrahi yöntemi ile ana damara bağlanıp bu şekilde canlılık ve
destek sağlanır. “Dondurularak koruma” işlemi ile tümörlü kemik aslına uygun olarak yerine konulur ve zaman içinde kaynama elde edilir. Bu işlemin
uygulanması için tümörün, kemiğin yapısına çok fazla zarar vermemiş olması gerekir.
Kemiklerdeki boşluklar yedek kemikle dolduruluyor
Kemik boşlukları köprülenerek tedavi edilebilir. Bazı hastaların dizinden kalçasına kadar tüm uyluk kemiğinde tümör bulunur. Böyle durumda yine
‘yedek’ kemik olan ve vücutta iki bacakta birer tane bulunan ve bir tanesi 20-25 santimetre olan “fibula” birleştirilerek, 35-40 santimetrelik boşluk
doldurulabilir. Fibula ikiye katlanıp normal bir kemik kalınlığı da oluşturularak, dondurulmuş kemikle bir arada kullanılabilir. Ameliyat sonrasında bir yıl
içinde yerine konulan kemiğin iyileşmesi ve oraya tutunması, yani vücudun onu kendi kemiği gibi kabul etmesi beklenmektedir.
Çocuklara yedek kemikle sağlıklı büyüme şansı
Çocukluk ve gençlik çağındaki hastalara uygulanan bu yöntem sonrası hastalar belirli bir süre koltuk değneği ya da koruyucu cihazlar kullanır. Bazen
küçük çocuklardaki tümörlerde, büyüme kıkırdağı ve eklem yüzü kemikle kesip atılır. Örneğin; kalça ekleminin büyüdüğü noktanın kalça eklemi,
tümörle birlikte kesilmek zorunda kalınabilir. 4-5 yaşında bir çocuğun bacağını kalçadan itibaren kesip atmak yerine, “fibula” adı verilen kemik,
büyüme kıkırdağı ile birlikte besleyici damarı mikroskop altında dikilerek nakledilir. Böylece hem eklemi tamir eden hem de büyüme yeteneğini
koruyan bir uzuv elde edilmiş olur. Bu işlem sayesinde çocuklar tümörden arınmış olarak sağlıklı bir şekilde büyür, normal yaşamlarını devam ettirebilir,
bisiklete binebilir, yüzebilir ve birçok fiziksel aktiviteyi gerçekleştirebilir.
10 Memory Mart - Nisan - Mayıs 2013