You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
GENEL SAĞLIK<br />
UYKUNUZDA NEFESSİZ<br />
KALMAYIN!<br />
Op. Dr. Hasan Yılmaz - <strong>Memorial</strong> Antalya <strong>Hastanesi</strong> Kulak Burun Boğaz Bölümü<br />
Çok şiddetli horlamayla geçen<br />
gecelerin sabahına baş ağrısı ile ve<br />
yorgun uyanıyorsanız; gün boyu<br />
uyuklama nöbetleriyle mücadele<br />
ediyorsanız, uyku apnesi (uykuda<br />
solunum duraklamaları) hastalığı ile<br />
karşı karşıya olabilirsiniz.<br />
Uyku apnesi; kalp ritim bozukluğu, kalp<br />
büyümesi, kalp krizi riskinde artışa<br />
neden olabilen; yüksek tansiyon, inme,<br />
aşırı yorgunluk gündüz uyku hali, cinsel<br />
arzu azalması (iktidarsızlık), kontrol<br />
edilemeyen şişmanlama, uykuda terleme,<br />
geceleri sık sık tuvalete kalkma, aşırı<br />
sinirlilik, depresyona kadar varabilen ve<br />
hatta uykuda ölümle sonuçlanabilen bir<br />
hastalıktır.<br />
Astım ve şeker hastalığı kadar<br />
yaygın<br />
Apne, 10 saniyeden uzun süreli nefes durması<br />
durumudur. Uyku sırasında 1 saat içerisinde<br />
5’ten fazla apne olması, uyku apnesi hastalığına<br />
işaret eder. Toplum içindeki yaygınlığı yüksek<br />
olan bu hastalık, kadınların %2’sinde ve<br />
erkeklerin %4’ünde görülmektedir. Bu rakamlar<br />
hastalığın en az astım ve şeker hastalığı kadar<br />
yaygın olduğunu göstermektedir.<br />
Uyku apnesi derin uykuya<br />
geçilmesine izin vermiyor<br />
Uyku apnesinin sebebi, boğazda bulunan<br />
kasların havanın geçeceği alanı kapatacak<br />
şekilde gevşemesidir. Yumuşak damak, küçük<br />
dil, yutak ve dile ait olan bu kaslar gevşediğinde<br />
nefes alma sırasında hava yolu daralır ve bir süre<br />
için solunum durur. Bunun sonucunda kandaki<br />
oksijen miktarı azalır, beyin bu azalmayı algılar<br />
ve uyku derinliğini azaltarak hava yolunun tekrar<br />
açılmasını sağlamaya çalışır. Uyku derinliğinin<br />
azalmasını takiben bazı kişilerde bir iki kısa derin<br />
nefes alma, bazı kişilerde ise şiddetli horlama ve<br />
yutkunma sesleri ile solunum tekrar başlatılır.<br />
Bu durum bütün gece tekrarlayabilir. Kişi derin<br />
uykuya geçemez. Bütün uykusunu solunum<br />
çabası içinde geçirdiği için gündüz uyuma<br />
ihtiyacı duyar. Uyku apnesi olan kişiler, genellikle<br />
uykularının bölündüğünün farkında değildir ve iyi<br />
uyuduklarını zannederler.<br />
Risk faktörlerini önleyin<br />
Uyku apnesi risk faktörleri arasında kilo fazlalığı<br />
ile boyun bölgesinin kısa ve kalın olması ön plana<br />
çıkmaktadır. Zayıf kişilerde de görülebilse de kilo<br />
fazlalığı nedeniyle boyun ve boğaz çevresindeki<br />
yağ dokusunun artması uyku apnesini<br />
şiddetlendiren önemli bir etkendir. Büyümüş<br />
bademcikler geniz eti varlığı ve boğazın dar<br />
yapıda olmasının yanı sıra; burun kemiği<br />
eğriliği, alerji, burun eti büyüklüğü, sinüzit gibi<br />
burundan nefes almayı zorlaştıran hastalıklar<br />
risk faktörleridir. Alkol, sakinleştirici ve uyku<br />
ilaçlarının kullanımı, beyin felci veya tümörleri;<br />
kas ve sinir sistemi hastalıkları da apneye neden<br />
olabilmektedir.<br />
Kesin tanı uyku testi ile konur<br />
Hastalığın tanısında uyku apnesinin nedeni<br />
ve yol açtığı sorunlar birden çok sisteme<br />
ait olabildiği için KBB, Göğüs Hastalıkları,<br />
Kardiyoloji ve Nöroloji uzmanlarının ayrı<br />
ayrı değerlendirme yapması gerekebilir. KBB<br />
uzmanının değerlendirmesi muayene ile başlar.<br />
Bu muayenede doktor burundan başlayarak<br />
nefes borusuna kadar havanın geçtiği alanlarda<br />
daralmaya neden olabilecek şekil değişikliklerini<br />
arayacaktır. Kesin tanı polisomnografi (uyku<br />
testi) ile konur. Bu tetkikle; beyin dalgaları, kas<br />
gerilimi, göz hareketleri, solunum, kan oksijen<br />
düzeyi ve horlama kaydedilir.<br />
Tedavi seçenekleri<br />
Uykuda havayolunu açık tutan pozitif basınç<br />
uygulayan PAP (Positive Airway Pressure)<br />
cihazları ile uyku apnesi tedavisi mümkün<br />
olduğu gibi cerrahi tedavi de önemli bir<br />
seçenektir. Cerrahi tedavide amaç; hava yolunu<br />
kapatan dokuların alınması, küçültülmesi, veya<br />
gerginleştirilmesidir. Tedavide ayrıca ağız içi<br />
cihazlar da kullanılabilmektedir.<br />
44<br />
Memory Mart - Nisan - Mayıs 2013
Change language