peyami safa kitabi

Recommendations

Info

9 Vefâtının 50. Yılında Peyami Safa Kitabı cülus yıllarında ona birçok kaside, kıt’a ve medhiyeler yazar, “dördüncü rütbeden bir kıt’a Mecîdî nişanı” alır. 1891 yılında ona şöhretin kapılarını açaçak “Mirsad” dergisinin yönetimini ve başyazarlığını üstlenir. Trabzon’da yaptığı gezi notlarını bu dergide yayınlar. Şiir ve makaleler yazmanın yanında çeviriler de yapar İsmail Safa. Kardeşi Ahmet Vefa ile Fransızcadan çevirdikleri Vehametli Sevdalar romanını gazetede tefrika halinde yayımlamaya başlarlar. Şiirlerini çok kolay söylemesinden dolayı M. Naci ona “şâir-i mâderzâd” (anadan doğma şair) unvanını verir. T. Fikr et, Ahmet Hikmet ve Ali Kemal’le tanışır. Maârif dergisinde “Mülâhazât-ı Edebiyye” adlı sohbetler yazar, yazı işleri müdürlüğünü yürütür. Mekteb, Ma’lûmât, Servet-i Fünun, Resimli Gazete, Musavver Malûmât ve Hazine-i Fünun’da şiir ve yazılar yazar. Evlilikleri ve Çocukları, Sevinç ve Üzüntüleri Edebî çevrelerde bir hayli tanınan şair, bu sırada 1892’de Refia Vicdan Hanım’la evlenir ve bir oğlu olur. Ancak oğlu Selamî’nin doğumuna çok sevinen şairin sevinci uzun sürmez. Çünki eşi Refia Hanım tutulduğu ince hastalıktan kurtulamayarak vefat eder (1893). Bu üzüntüyle eşinin vefatına: “Çıktı iki göz yaşıyla târîh / Yükseldi Refî’a Zülcelâle” beytiyle tarih düşürür. İ. Safâ, Mensiyyât adlı eserinde “Selâmî’nin Vâlidesi İçin Mersiye”, “Tayf-ı Siyâh”, “Yine O” gibi şiirlerinde bu acıyı dile getirir. Peşinden Server Bedia 4 Hanım’la evlenir (1894). Bu eşinden, ilk çocuğu İlhâmi Safâ doğar. Onun için de şu tarihi söyler: “Tâm târîhi mülhem oldu bana / Müjde doğdu Selîm İlhâmî” Oğlunun doğumu şairi umutlandırmış ve biraz karamsarlıktan kurtarmıştır. Fakat bu da fazla sürmez. Vefat eden ilk eşi Refia Hanım gibi o da vereme yakalanır(1895). Doktorların tavsiyesi üzerine “tebdil-i hava” için Midilli’ye gider, birkaç ay kalır. Orada yazdığı “Midilli” ve “Tahassür” adlı şiirleri adanın güzelliğini ve şairin duygularını yansıtır. Bu arada Peyami ile kız kardeşleri Selmâ ve Ulyâ dünyaya gelmiştir. 1886-1902 yıllarında yukarıdaki dergiler yanında “Pul Mecmuası, İrtikâ, İmdâdü’l- Midâd, Mirsâd” gibi dergilerde şiir ve yazılar yayınlamaya devam etti. Siyaset, Sürgün ve Ölüm İsmail Safa, başlangıçta Sultan II. Abdülhamid’e medhiye ve cülûsiyeler yazarken sonradan karşı bir siyasetin içine girerek Jön Türklerle 4 Sonradan olacak oğlu Peyami Safa, para kazanmak amacıyla yazdığı kitaplarında, ilk defa ağabeyi İlhami Safa`nın takma ad olarak kullandığı, annesi Server Bedia Hanım`ın adından uyarladığı “Server Bedi” müstear adını kullanmış, bu takma adla pek çok eser vermiştir. Bunlar arasında en sevilenler, Cingöz Recai macera romanları ile Cumbadan Rumbaya adlı romanı olmuştur.
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü olan ilişkisi ve evinde yapılan kimi toplantılar sebebiyle, yazdığı siyasi şiirler yüzünden mabeyne çağrılır, sorguya çekilir, hatta kısa bir müddet tutuklanır 5 . Ancak, İsmail Safa’nın arkadaşlarıyla birlikte İngilizlerin Güney Afrika’daki zengin madenleri sömürme siyasetine isyan eden yerli Boerler’e karşı İngiliz büyükelçiliğine giderek Transval Savaşı’nda İngilizleri desteklemesi ve II. Abdülhamid’in İngiliz karşıtı devlet politikasını tenkit etmeleri, bardağı taşıran son damla olmuştur 6 . Birkaç ay sonra 1900’da sonra 2500 kuruş maaşla Sivas’a sürülür. Sivas’a gelmeden önce 1899’da Peyami Safa doğmuş, biraz sonra ise kızı Ulyâ’yı kaybetmiştir. Nisan 1900’lerden sonra Sivas’ta yaşayan şair, önceleri sağlığından pek şikâyet etmese de Ulyâ’nın ardından altı ay sonra Selma’yı toprağa vermesi onu derinden sarsar. Acısını diğer çocukları Selami, İlhami ve Peyami ile dindirmeye çalışır. Ama ne çare ki artık kış gelmiş soğuklarla birlikte hastalık da şiddetlenmiştir. Sürekli yataktadır, ayağa bile kalkamaz. Nihayet 24 Mart 1901’de, 34 yaşında Sivas’ta vefat eder. Cenazesi önce Sivas’taki Garipler Mezarlığı’na defnedilir, daha sonra Paşa Camii’ne getirilir, oranın yıkılması üzerine de Ali Ağa Camii’ne naklolunmuştur. Peyami Safa’nın Gözünden Babası Peyami Safa, “Babam İsmail Safa” başlıklı Türk Düşüncesi’ndeki yazısında (Safa 1954: 342-346) babasıyla ilgili önemli bazı tespit ve değerlendirmelerde bulunur. Bu yazı aynı zamanda Peyami Safa’nın bizzat kendi kalemiyle yazılmış onun aynasından babasının nasıl göründüğünü gösteren bir belge değerindedir. Ona göre babası hayatında haksızlıklar ve felaketler serisine uğramış, ölümünde bile bundan kurtulamamıştır. Tanzimat’tan sonraki edebiyat tarihinde hürriyet için sürgünde ölen tek şair odur. Türkçenin halk dili içindeki gizli kabiliyetlerini keşfederek Türk şiirine kazandıran, Osmanlıcanın melez dil yapısından kurtarmağa çalışan odur. Mirsat dergisinde T. Fikret’in ilk şiirlerini yayınlayarak onun şöhretini hazırlayan da odur. Türk şiirine o zamanlar Batı şiirinde kullanılan “manzum hikâye” çeşidini getiren de odur. 5 Onun II.Abdülhamid’e karşı siyasetinde Mahmut Celalettin Paşa’nın etkisi olabileceği gibi, Ubeydullah, Tevfik Fikret, Rıza Tevfik, Hüseyin Siret, Abdullah Cevdet gibi isimlerle olan yakınlığı da etkili olabilir. Paris’te Meşveret gazetesinde yayınlanmış olan “Ey Halk Uyan”, ve “Sultan Abdülhamid’e” şiirleri, devrinde etkili olan ve bu gün de internet sitelerinde bile bulunan nadir siyasi şiirleri arasındadır. 6 Başında T. Fikret, Ubeydullah, İsmail Kemal ve İ. Safa’nın bulunduğu ve o metni imzalayan 89 kişinin bu hareketini ,kardeşi Ali Kami ve oğlu Peyami Safa hissi olarak savunsalar da, aydın ve devlet adamlarının büyük çoğunluğu hatalı bulmuşlardır. Bkz. Karaca 1990: 13-14. 10
Page 2 and 3: T.C. CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ S
Page 4: İÇİNDEKİLER Sunuş …………
Page 7 and 8: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
Page 9: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
Page 61 and 62:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
show all

peyami safa kitabi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?