peyami safa kitabi

39
Vefâtının 50. Yılında Peyami Safa Kitabı
Okuduğu bölümler geçirdikleri sıkıntılı dönemleri ve sonra durulmaların bir
karşılığı gibidir. Bu metinler, içinde bulunduğu ruh hâline ve sosyal hâline
uygundur. Örnek:
“Gazali diyor ki:
“Harp bitti. Maktüller (ölüler) harp meydanında yatıyor. Bütün çığlıkları,
ıztırap ve kin çığlıkları sustu. Her beşerî kasırgayı takip eden sükût, bütün bu
şeylerin ne kadar boş olduğunu ne iyi gösterir!” (s. 118)
*Kurgu ve Teknik Taklidi: Romanda geleneksel Türk tahkiyesinin bir
kurgusal özelliği teknik anlamda taklit edilmiştir. O da şöyle olmuştur:
Neriman baloya gitmek ister. O konuda konuşmak ve fikir almak için
geldiği dayısının kızlarından yaşlı bir Beyaz Rus kadınının acıklı hikâyesini
dinler. Hikaye şudur: Bu kadının güzel bir kızı varmış. Bu kız, gitar çalan fakir
bir Rus artistiyle sevişir. Bir süre beraber yaşarlar ama fakirlikten bir türlü
evlenemezler. Kız hisli ve münevver bir kadın. Sefalete fakirliğe bir süre
katlanır. Lükste gözü yok.
Fakat ne de olsa kadın olduğundan fakirliğe daha fazla dayanamaz. İyi
imkânlarda yaşamak ister. Karşısına zengin bir Rum delikanlısı çıkar. Rus
gencinden ayrılıp onunla evlenir. Refah içinde yaşamaya başlar. Rus genci
Beyoğlu’nda bazı Rus lokantalarında gitar çalarak hayatını kazanmaya devam
eder.
Mağrur olduğundan ıstırabını kimseye açmaz. Rus kızı lüks, eğlence
içinde yaşamasına rağmen mutsuzdur. Tahsil görmüş bir kız olduğundan
yüzeysel şeylere önem vermez; hakikî güzellikler arar. Musiki, mütalaa ve
samimiyet. Rus genciyle yaşarken bunların hepsini buluyordu.
Fakat Rum genciyle yaşarken bulamıyor. Yeni hayatı sahte. Etrafını alan
yeni insanlar çok manasız. Halbuki Rus kızı, eski sevgilisiyle yaşarken,
etrafında hep görgülü, samimi adamlar var. İhtilalden kurtulmuş Beyaz Ruslar.
Bunların hepsi fakir. Fakat hep kıymetli adamlar. Velhasıl bu Rus kızı büyük
bir hata işlediğini anlamış. Hakiki kıymetlerle medeniyetin sahte kıymetleri
arasındaki farkı çok iyi görmüş ve üstüne bir mahzunluk çökmüş. Apartmanda
ipek yastıklar arasında hep ağlarmış.
Nihayet kız, Beyoğlu’na gider, eski sevgilisini arar bulamaz. Dolaşır
nihayet meyhane gibi bir yerde görür. Rus genci orada eskisinden daha içli ve
daha güzel gitar çalmaktadır. Kız ağlar ve fırlayarak herkesin içinde bağırır:
-Ben bir alçağım. Sana tekrar geliyorum. Beni kabul et!
Rus genci cevap vermez. Seviştikleri zamanlara ait bir havayı çalmaya
devam eder. Kız ümitsiz bir şekilde çıkar evine gelir bir mektup yazarak
revolverle intihar eder.