peyami safa kitabi

105
Vefâtının 50. Yılında Peyami Safa Kitabı
Olumlu davranışların yanı sıra, incelenen hikâyelerde, ilk hikâye hariç
çocukların ruhsal gelişimlerini olumsuz bir biçimde etkileyecek, belki de
fiziksel olarak kendilerine zarar vermelerine sebep olacak iletiler de
bulunmaktadır. Hikâyedeki bazı karakterlerin ikiyüzlü davranıp, yalan
söylemesi, olumsuz davranışlara örnek olarak verilebilir. Ayrıca incelenen
hikâyelerin birinde (Küçük Hurma Ağacı), çocuk hikâyelerinde asla adının
geçmemesi gereken sigara ve şarap kelimelerine de rastlamak mümkündür.
Hikâyelerde bazı karakterlerin yaptıkları da, (kolunun içinde bıçak saklaması,
bıçakla cüceleri kesmek istemesi, birinin vücudunu lokma lokma yapıp yemek
istemesi gibi) çocukların iç dünyalarında kötü etkiler uyandıracağı açıktır.
İncelenen her hikâyenin kahramanı farklıdır. Hâlbuki Peyami Safa’nın
“Cingöz Recai Maceraları” serisindeki yedi hikâye ve dokuz romanın
başkahramanı Cingöz Recai’dir (Yiğit, 2005: 101). Hikâyelerin sonunda olumlu
özellikleri olan iyi karakterler, kazanırken; olumsuz özellikler taşıyan, kötü
karakterler ise genellikle kaybeden ve cezasını bulan karakterler olarak
betimlenmiştir.
Hikâyelerde olaylar ve kişiler önemli olduğundan, zaman ve mekân
unsurları üzerinde pek durulmamıştır. İncelenen dört hikâyeden üçünde zaman
unsuru yoktur. Mekân bildiren ifadelerde ise “uzak bir memleket”, “geniş bir
ova”, “bir köy” gibi genel ifadeler kullanılmıştır.
Hikâye, yazar anlatıcının dilinden, onun bakış açısıyla yani “hâkim
bakış açısıyla” üçüncü tekil kişi ağzından anlatılmıştır.
İncelenen eserlerdeki Türkçeleşmiş yabancı kelimelerin, ikilemelerin,
sıkça karşılaşılan deyimlerin çocukların kelime servetini arttıracağı, Türkçe
öğretimine katkıda bulunacağı göz ardı edilemeyecek bir gerçektir.
Öneriler:
� İncelenen kitabın Millî Eğitim Bakanlığı tarafından ilköğretim
öğrencileri için uygun görülmesi; Türkçe eğitiminde metinlerden hangi
yaş grubunun faydalanacağı açısından yol göstericidir. İncelenen kitap;
kelime seçimi, cümlelerin uzunluğu, punto boyutu, resim kullanımı ile
ilgili veriler dikkate alındığında kitapların 9-12 yaş grubu çocuklara
uygun olduğu söylenebilir.
� Peyami Safa’nın çocuk ve gençlik klasikleri serisindeki diğer roman,
hikâye ve masallarla ilgili de akademik çalışmalar yapılabilir.
� Hikâyelerin, okul öncesi ve ilköğretimde eğitim gören çocuklar için
eğlenerek öğrenmenin yanı sıra davranış kazandırmada, çocuk
terbiyesinde, içinde bulundukları kültürün merkezini oluşturan
edebiyatı onlara tanıtmada, günlük hayatta karşılaştığı problemleri
çözmede de önemli bir yere sahip olduğu unutulmamalı ve hikâye