93 Vefâtının 50. Yılında Peyami Safa Kitabı hüviyetiyle kullanıldığı anlaşılır. Böylelikle, köşk ve çekilmek şeklinde birincisi temel, ikincisi yan anlam taşıyan kelimelerle kurulan bu deyimsel ifadenin bir kenara çekilmek veya bir yerde inzivaya çekilmek, hiçbir şeye karışmamak anlamlarını ihtiva ettiğini söylemek mümkündür. Bu husus yine aşağıda ele alınan ayağını çekmek deyimsel ifadesi için de söz konusudur. (19) ‘‘Ne oldu? Cevat’tan yüz bulamadı, şimdi ayağını çekti.” Çekmek fiili karşıladığı hareket kavramı bakımından sahip olduğu ontolojik içerik göz önünde tutulduğunda bir şeyi tutup kendine veya başka bir yöne doğru yürütmek (Bk. BTS: Çekmek kelimesi 1. anlam) anlamı taşır. Ayağını çekmek ifadesi de bu bakımdan ontolojik içerik ve temel anlamları çerçevesinde ele alındığında ayağını kendine doğru çekmek anlamına gelir. Ancak metinde bu ifadeden önce geçen ibareler dikkate alındığında ayağını çekmek birleşik yapısının semantik içerikle kullanıldığı anlaşılır. Ki bu da bize yine anlamın bağıntılardan doğduğunu hatırlatır. Sonuç Peyami Safa’nın Selma’nın Üzüntüsü adlı hikayesinde kullandığı kelimeleri ve ifade biçimlerini, taşıdıkları ontolojik ve semantik içerikle birlikte temel ve yan anlamlar bakımından inceleme konusu yapmaya çalıştığımız bu çalışma çerçevesinde hikayenin bütününe bakıldığında metinde (tekrarlarla birlikte) 600 civarında kelimenin yer aldığı tespit edilmiştir. Bunlardan, tekrarlarla birlikte 140 civarında kelime fiil ( söyle-, büyü-, küçül-, süzül-, didikle-, görün-, bük-, anlat-, doğ-, yaşa-, terbiye et- gibi), geri kalanı ise isimden ibarettir ( akşam, söz, hafif, ruh, jelatin, dudak, göz, mendil, keder, piyana, gürültü gibi). Bu kelimelerin fiil olanlarından 30, isim olanlarından ise 20 civarında kelime semantik içerik ve yan anlamla kullanılmıştır. Bu durum, yazarın fiillerin yaklaşık üçte birini, isimlerin ise yaklaşık beşte birini ontolojik içerik ve temel anlam dışında semantik içerik ve yan anlamla kullandığını gösterir. Bu istatiksel veriler bize genel itibariyle yazarın yalın bir anlatımı tercih ettiğini, ancak bununla birlikte anlatımı güçlendirmek maksadıyla yan, mecaz ve deyimsel ifadelere de başvurduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca, bu arada yazarın metinde kısa cümleleri tercih ettiğini de söylemek gerekir. Kaynaklar AKSAN, Doğan (2006), Anlambilim, 4. Basım, Engin Yayın Evi, Ankara. BTS, Büyük Türkçe Sözlük, Erişim adresi: http://tdkterim.gov.tr/bts/; Erişim tarihi:09.06.2011. FİLİZOK, Rıza (2011), ‘‘Anlam Bağıntılardan Doğar’’, Erişim adresi: http://www.ege-edebiyat.org/docs/618.pdf Erişim tarihi:09.06.2011.
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü KUZUCU, Nuray (2006), Peyami Safa’nın Dil, Edebiyat,Kültür Ve Topluma Dair Yazıları -Dergilerde Yer Alan Yazılar-, Selçuk Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Yayımlanmamış) GUIRAUD, Pierre (1999), Anlambilim (Çev. Berke Vardar), Multilingual, İstanbul. UĞUR, Nizamettin (2007), Anlambilim, Doruk Yay., Ankara. 94
- Page 2 and 3:
T.C. CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ S
- Page 4:
İÇİNDEKİLER Sunuş …………
- Page 7 and 8:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 9 and 10:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 11 and 12:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 13 and 14:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 15 and 16:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 17 and 18:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 19 and 20:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 21 and 22:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 23 and 24:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 25 and 26:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 27 and 28:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 29 and 30:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 31 and 32:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 33 and 34:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 35 and 36:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 37 and 38:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 39 and 40:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 41 and 42:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 43 and 44: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 45 and 46: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 47 and 48: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 49 and 50: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 51 and 52: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 53 and 54: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 55 and 56: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 57 and 58: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 59 and 60: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 61 and 62: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 63 and 64: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 65 and 66: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 67 and 68: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 69 and 70: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 71 and 72: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 73 and 74: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 75 and 76: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 77 and 78: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 79 and 80: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 81 and 82: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 83 and 84: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 85 and 86: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 87 and 88: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 89 and 90: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 91 and 92: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 93: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 97 and 98: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 99 and 100: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 101 and 102: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 103 and 104: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 105 and 106: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 107 and 108: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 109 and 110: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 111 and 112: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 113 and 114: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 115 and 116: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 117 and 118: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 119 and 120: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 121 and 122: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 123 and 124: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 125 and 126: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 127 and 128: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 129 and 130: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 131 and 132: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 133 and 134: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 135 and 136: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 137 and 138: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 139 and 140: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 141 and 142: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 143 and 144: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 145 and 146:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 147 and 148:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B
- Page 149 and 150:
Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal B