peyami safa kitabi

117
Vefâtının 50. Yılında Peyami Safa Kitabı
kaşlarının her çatılışında Türk milletinin yığın yığın felaketlerini; bitip
tükenmek bilmeyen dertlerini büyük kurtuluş gününün hasretini düşünüyor,
çareler bulmağa çalışıyordu. O vakur başın hazırladığı planlar, projeler; o
düşünceli gözlerin karanlıklarında gizlenen büyük ve mukaddes rüyalar, bugün
çırılçıplak bir hakikat oldu: Artık anlıyoruz ki bu büyük şahsiyetin her
düşüncesi, Allah’ından ve milletinden aldığı birer ilhamdır ve bu ilham iledir ki
büyük Türk milletinin dün bir rüya olan kurtuluş günü, artık göz kamaştıran bir
hakikattir.”
2- Peyami Safa’nın Atatürk Hakkındaki Görüşleri:
Safa’nın yeni Türk harflerine aktardığımız bu eserinde Atatürk’e karşı
derin bir saygı ve sevgi hislerine sahip olduğu görülmektedir. Safa, onun Türk
milletinin en zor durumda olduğu bir zamanda ortaya çıkarak milleti kurtaran
büyük bir halaskâr olduğunu özellikle belirtmiştir. Safa, eserinde sadece onun
askerî ve siyasî zaferlerine değinmemiş, karakter özelliklerine de yer vermiştir.
Safa, bu başarıların üstün bir şahsiyetle gerçekleşebileceğine inanmaktadır.
Eserde ver alan;
“Daha bu ilk gençliğinde bile hem hassas, hem soğukkanlı idi. Şiddetli
teheyyüçlere düşüyor, fakat bu teheyyüçlere hâkim olmasını biliyordu.
Mızmızlardan, korkaklardan, müteredditlerden, ne korkar ne bulaşırlardan çok
nefret ederdi. Döneklikten hiç hoşlanmazdı. Verdiği sözü tutmayanlara, yalan
söyleyenlere kızardı. Maamafih sırası gelmedikçe hissiyatını izhar etmezdi.
Başladığı işi bitirmeden rahat edemezdi. Mâniler onun için nâziyâne-i teşvik
olurdu.”
gibi satırlar ve eserin “Büyük Şahsiyet” başlıklı kısmı Atatürk’ün kişilik
özelliklerini ortaya koymaktadır. Bu kısımlar Safa’nın onun başarılarının yanı
sıra şahsiyetine de olan hayranlığını da ortaya koymaktadır.
Peyami Safa, destansı Milli Mücadelemize bizzat katılmamış olsa da
İstanbul’dan mücadeleyi desteklemiştir (Ayvazoğlu 1999: 85 -86). Safa’nın
vak’aları Mütareke döneminde geçen Şimşek, Mahşer, Biz İnsanlar
romanlarında doğrudan Atatürk’ten bahsedilmese de Atatürk’ün önderliğindeki
Milli Mücadelemize değinilir. Romanlardaki Peyami Safa’yı temsil eden
şahıslar Anadolu Türk mücadelesini destekleyen bir tavır içerisindedirler. Safa,
bu eserlerinde İstanbul’un alafranga işbirlikçilerini tenkit ederken, Anadolu
kaynaklı milli Türk hareketini destekler:
“Aslında yazar, eserlerinde ‘Mütareke’ döneminin bazı karakteristik
olaylarına yer vermekle, bu dönemi anlatmak düşüncesinde değildir. O,
‘Mütareke’ fonundan, daha çok eserlerin ön cephesinde yer alan kişileri ve
olayları aydınlatmak için yararlanmaya çalışır. Ön plânda yer alan bazı
kişilerin tutumu ile arka plânda yer alan ‘Mütareke’ tablosu arasındaki
uzlaşmaz zıtlık, hem esere bir derinlik ve genişlik kazandırmakta, hem de