bayburticd2009.pdf 6984KB May 03 2011 12:00:00 AM

CAMĠLER1 – Ulu Cami : ġehrin en eski yapılarından biridir. Bayburt Ulu Camii, Selçuklu camilerinde sıkça görülen birplan Ģemasına sahiptir. Bu düzeydeki camiler “ Bazilikal Camiler ” adıyla bilinmektedir. Kayseri Ulu Camii ( XII.yy.ikinci yarısı ), Divriği Kale Camii (1180-81 ) ve AkĢehir Ulu Camii ( 1213 den önce ) bu düzeyde yapılardır.Anadolu Selçuklu Sultanlarından II. Gıyaseddin Mesut ( 1282-1298 ) zamanında yapıldığı tahmin edilencami, ilk Ģeklini ana hatlarıyla korumuĢ olmakla birlikte pek çok onarım izi taĢımaktadır.Son olarak 1967 yılında ana plana uygun olarak yaptırılan caminin, minaresi, mihrap önü kubbesine geçiĢisağlayan mukarnaslı tromplardan birkaçı ve asıl ibadet alanına açılan iki taçkapı orijinal yapıdan kalmadır.Taçkapı üzerindeki is lekeleri yapının bir yangın geçirdiğini, harimin ahĢap çatısının bu yangın sırasındaharap olduğu ve yenilendiği bilinmektedir.Yapıdaki süsleme unsurları iki taçkapı ile minarede toplanmıĢtır. Her iki kapıda da geometrik unsurlardanoluĢan birer Ģerit görülmektedir. Minare gövdesini dolanan mozaik çini Ģeridin örneği, geometrik ve bitkiselunsurlardan oluĢan karma bir örnektir. Ana Ģeridin orta kesimi geometrik, Ģerit kenarındaki unsurlar ise bitkiseldir.Ana Ģeridin iki yanındaki kenarsuları, ikili palmet fistosunu andırmaktadır. Kare kürsüsü, sekizgen papuç kısmı vepapuç kısmında görülen sırlı tuğladan geometrik süslemeleri ile bezenmiĢ minare ana yapının kuzeydoğusunda yeralır. Minarenin kaidesinde ki kitabede, son büyük onarımı 1850 yılında geçirdiği yazılmaktadır.2 – Gökçedere ( FerahĢat Bey ) Cami : Demirözü ilçesine bağlı Gökçedere kasabasında AkkoyunluBeylerinden Korkmaz Beyin oğlu FerahĢat Bey tarafından 1517 yılında yaptırılmıĢtır. Cami Osmanlı mimari tarzındaolup, tek kubbelidir. Ġki renkli kesme taĢlardan özenle yapılmıĢ olan caminin dikkati çeken yerlerinden biridetuğladan yapılmıĢ olan tek Ģerefeli minaresidir.FerahĢat Bey Külliyesi‟nin, cami, medrese, han, hamam, imaret ve konukevinden meydana geldiğibilinmektedir. Ancak, geçen zaman içerisinde sadece cami ve medrese ayakta kalabilmiĢtir. Hamam ise harabedurumundadır.3 – Çayıryolu ( Kutlu Bey ) Cami : Merkez ilçe Çayıryolu kasabasında Akkoyunlu Beylerinden TuralıBeyin oğlu Fahrettin Kutlu Bey tarafından yaptırılmıĢtır. Yörede bulunan cami, medrese, türbe gibi yapıtoplulukları, bölgenin; 1548 yılında Ġran ġahı, ġah Tahmasp tarafından istila edilmesi sırasında yakılıpyıkılarak tahrip edilmiĢtir. Kutlu Bey camiside bu sırada büyük tahribat görmüĢtür. Üzerindeki kitabelerden,günümüze kadar bir çok onarım geçirdiği anlaĢılan caminin tek orijinal bölümü, üzerindeki kitabede, 1676 tarihibulunan sarı kesme taĢtan yapılmıĢ minaresidir. Günümüzde bu minare ana yapıdan ayrı ana yapıya 5-6 metremesafede kuzeydoğusunda bulunmaktadır.4 – ÇatalçeĢme Cami : Kare planlı bir yapıdır. Cami, Demirözü ilçesi ÇatalçeĢme köyündedir. DeğiĢikzamanlarda onarım gören caminin kitabesi son onarım sırasında kaybolmuĢtur. Caminin minaresi tuğladan olupkare tabanlı taĢ kaide üzerine oturtulmuĢtur.Ayrıca, caminin en ilginç tarafı içerisindekimotifler her nedense kazınmıĢtır.bitki bezemeli özgün motiflerdir. Son onarım sırasında buCaminin bulunduğu yerin Gökçedere ve Çayıryolu‟na yakın olması ve taĢıdığı özellikler nedeniyle camininbir Akkoyunlu eseri olduğu kabul edilmektedir.5 – Yeni ( Yakutiye ) Cami : Kare planlı dört taĢ sütun üzerine tek kubbeli bir yapıdır. Cami 1913-1915 yıllarıarasında Yakutiye Medreselerinin bulunduğu alan üzerine, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Bayburt halkınınyardımlaĢması sonucu yapılmıĢtır. Cami ve minaresi tamamen bölgeden çıkarılan sarı kesme taĢtan yapılmıĢtır.Caminin minberi ve mihrabı Bayburt taĢının zarif örneklerindendir.6 – Zahit Efendi Cami : Cami, Merkezde Zahit Efendi mahallesindedir. 1514-1515 tarihleri arasındamahalleye ismini veren Zahit Efendi tarafından yaptırılmıĢtır. Üzeri ahĢapla örtülü olan caminin, minaresindekionarım izlerinden birkaç kez onarım gördüğü görülmektedir. Evliya Çelebi, Bayburt‟u ziyaretinde bu camidenbahseder.126