bayburticd2009.pdf 6984KB May 03 2011 12:00:00 AM

HAMAMLARTemizliğin vazgeçilmez simgesi olan hamamlar, eskiden sosyal hayatında vazgeçilmez müesseselerindenbirisiydi. Ġlimizde günümüze kadar gelen tarihi hamamlarımız.1 – ÇarĢı Hamamı : Ġl merkezinde, Saat Kulesinin kuzey tarafına düĢer. Kadı Mahmut Çelebi vakfıdır.Hamam diğer hamamlar gibi zaman zaman küçük onarımlar görmüĢtür. Diğer hamamlarda olduğu gibi sıcaklıkbölümü orijinal yapısını korumaktadır. Günümüzde hizmete açık olan hamamın yapılıĢ tarihi hakkında kesin bilgiyoktur.2 – Bent Hamamı : Hamam, kalenin güneydoğu yönünde, Çoruh nehrinin kıyısında bulunmaktadır.Hamamın yapım tarihi kesin belli olmamakla birlikte, Gökçedere Cami vakfiyesi olduğu vakıf kayıtlarındananlaĢılmaktadır. Buna göre, yapı, 16. yüzyılın ilk çeyreği içinde değerlendirilebilir. Yapı, küçükte olsa zamanzaman onarımlar geçirmiĢtir. Hamamın iç yapısı asıl yapısını korumaktadır. Son yıllara kadar hizmet veren hamam1993 yılında yıkılma tehlikesine karĢı kapatılmıĢtır.3 – PaĢaoğulları ( Nurlan Hamamı ) : Günümüzde hizmet veren hamam, merkez ilçe TuzcuzadeMahallesi‟ndedir. Hamamın ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Diğer hamamlar gibi zamaniçerisinde bir çok onarım geçirmiĢtir. Bir külliye olduğu tahmin edilmektedir.Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Bayburt‟ta dört hamamdan bahseder. Bu hamamlardan dördüncüsü Aliġingah ( ġengül ) hamamıdır. Yakın zamana kadar kalıntıları ulaĢan hamamın kalan kısımları da yıktırılarak üzerinebina yaptırılmıĢtır.4-Pulur Hamamı: Pulu Köyünde Akkoyunlular‟a ait olan iki hamamdan biri tamamen kaybolmuĢ diğeri iseharabe olmuĢtur.Camiinin güney batısında bulunan hamam ahır olarak kullanılmaktadır. Hamamın güney tarafı, kare birmekan Ģeklindedir ve bu mekanı örten kubbe yıkılmıĢtır. Kubbeye intikali sağlayan sivri kemerli tromplar arasında,sathi kemerler vardır.Alt duvarın taĢ olmasına karĢılık üst duvarın tuğla olduğu anlaĢılır. Kubbe eteği, iç taraftan iki sıra kirpisaçaklı çevrilidir.Bu kare mekanın kuzeyinde, dar bir koridor bulunmaktadır. Sivri beĢik tonozla örtülen bu kısım, küçük birkubbeli tonozla nihayetlenir. Bunun arkasındaki kısımda, duvarı doğu köĢesinde bulunan pandantif izleri sebebiyle,burada küçük kubbeli odalara sahip dört eyvanlı bir halvet düĢünülebilir.TÜRBELER1 – ġehit Osman Türbeleri : ġehrin batısındaki kayalık tepeye adını veren bu türbelerin üzerlerindekikitabeler çok silik olduğu için okunamamıĢtır. Türbeler 13. yüzyılda Saltuklular tarafından yapılmıĢtır. Söz konusutepede bulunan türbelerden kuzeydekinin, Saltuklu komutanlarından Mengüç Gazinin kardeĢi Osman‟a diğerinin isekız kardeĢine ait olduğu bilinmektedir.ġehit Osman Tepesi‟nde bulunan bu iki türbe birbirinden farklı mimari yapıda olup, yontma sarımtırak taĢınzarif örneklerindendir.2 – Ahi Emir Ahmet Zencani Türbesi : Halk arasında “Kümbet” ismiyle bilinen bu yapı, Eski Bayburt DevletHastanesi karĢısındadır. Türbe ahilerden Ahi Ahmet Zencaniye aittir. Ahmet Zencani, o devirde Bayburt‟ta bulunanMahmudiye ve Yakutiye Medreselerinde çalıĢmıĢ, ilim ve kültür hareketlerinde Ģöhret bulmuĢ bir Ģahıstır. Kümbet,sarımtırak kesme taĢtan yapılmıĢ kare tabanlı bir zemine oturtulmuĢtur.3 – Kutlu Bey Türbesi : Türbe, Merkez Ġlçe Çayıryolu kasabasındadır. Akkoyunlu Devleti‟nin kurucularındanTurali Bey‟in oğlu Kutlu Bey‟e ait olan türbe, kendisi tarafından yaptırılan caminin 30 metre doğusundabulunmaktadır. Türbenin özellikle ġah Tahmasp‟n bu bölgede yaptığı tahribatlar sırasında tahrip görmesi sebebiyleyapılıĢ tarihi hakkında bilgi yoktur. Ancak, Kutlu Bey‟in 1389 yılında öldüğü bilindiğinden, türbenin bu yılda yapıldığısanılmaktadır. Türbenin bilinen ilk onarımı, 1659-1660 yılları arasında yapılmıĢtır. Türbe, 1996 yılında yapılanonarımda, adeta yeniden inĢa görmüĢtür.127