ANITLAR1 – Kop ġehitleri Anıtı : Bayburt‟a 40 km. uzaklıkta Bayburt-Erzurum karayolu üzerindedir. Anıt, 2 Mart -16 Temmuz 1916 tarihleri arasında Kop dağlarında Mehmetçik ile Bayburt halkının Ruslara karĢı verdiği amansızmücadelenin ve bu uğurda Ģehit olanların anısına 1963 yılında dikilmiĢtir.2 – ġair Zihni Anıtı : Bayburt ismi ile anılan son dönemin en büyük Ģairlerinden olan ġair Zihni, 1797Bayburt‟ta doğmuĢtur. 1859 yılında Trabzon‟dan Bayburt‟a dönerken Maçka‟ya bağlı Bahçekaya köyünde vefatetmiĢtir. 1936 yılında mezarı buradan alınarak, Bayburt‟ta Ġmaret Tepesi‟ndeki abidesinin sanduka bölümünetörenle defnedilmiĢtir. Abidenin projesi Güzel Sanatlar Akademisi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Kenan TEMĠZKANtarafından yapılmıĢtır.ESKĠ BAYBURT EVLERĠAyrıntılı bilgi ( N ) 3.9‟da verilmiĢtir.BAYBURT YEMEKLERĠ : Bayburt‟ un kültürel zenginliği aynı Ģekilde yemeklere de yansımıĢtır. Yöremizkültür değerlerinin bir öğesini oluĢturan Bayburt yemeklerinden bazı örnekler aĢağıya çıkarılmıĢtır.A. Çorbalar1 – Tatlı Çorba 7 – ĠĢkembe Çorba2 – Tarhana Çorbası 8 – Ayranlı Çorba3 – Sebzeli Çorba 9 – Sütlü Çorba4 – Herle Çorbası 10 – Mercimek Çorbası5 – Kavut Çorbası 11 – Terbiyeli Çorba6 – Yavan Çorba <strong>12</strong> – Kesme ÇorbaB. Etli Yemekler1 – Kavurma 5 – Doduk Paça2 – Bumbar 6 – Sac Kavurma3 – Et Yahni 7 - ĠĢkembe Köftesi4 – Kefenli Kebap 8 - KöfteC. Etli – Sebzeli1 – Bayburt Tava 7 - Kapuska2 – EkĢi Lahana 8 – Isırgan Lahanası3 – Arabistan 9 - Herse4 – Kelem Dolması 10 – Yalancı Dolma5 – Patates Kebab 11- Soğan Dolması6 – Patates Dolma <strong>12</strong> – GalacoĢD. Sebze Yemekleri1 – Lor Dolması 8 - Sirkeli2 – Pancar Kavurma 9 – ÇiriĢ Lahanası3 – Cılbıra 10 - ÇiriĢ Kavurma4 – Kara Pancar 11 - Çırtma5 – Pazı Kavurması <strong>12</strong> – Ebem Ekmeği6 – Kabak Borani 13 - ÇaĢur Kavurma7 – Pancar Borani130
E. Tatlılar1 - Süt Böreği 4 - AĢure 8 -Tel Kadayıf 10 – Un Helvası2 - Tel Helvası 5 - Sütlaç 7 – Baklava 11 – Kabak Tatlısı3 - Hasuda 6 - HoĢaf 9 - ZülbiyeAyrıca papara ve kuymak gibi aparatif yemeklerin yanı sıra pancar,pazı, lahana, ahlat ve karıĢıkturĢu gibi çeĢitlerde mevcuttur.FOLKLORĠK DEĞERLER ( GĠYĠM KUġ<strong>AM</strong> )1 – Kadın Giysisi : Yöremizde eskiden kadınlar; tepelikli, oyalı yazmalı, çitli, köynekli, bindallı, üçetekli,delmeli, kuĢaklı, Ģalvarlı, kolliĢ potinli, giysileri ihramla tamamlanırdı. Bu giysilerden Ġhram hala güncelliğinikorumaktadır.ĠHR<strong>AM</strong>:Günden güne azalmakta olan bu giyecek, sadece örtünme değil, pek çok giyim eĢyası ve aksesuarolarak ta kullanılmaktadır.Ġhram dokuma sanatının özünde hammadde olarak kullanılan doğal yünün kendi rengi yatmaktadır. Bunabağlı olarak da beyaz, mor, siyah koyun yünlerinin doğal rengi ile kullanılması esas olup, yünler hiçbir boyamaiĢlemine tabi tutulmamaktadır.Asıl örtünmek amacıyla dokunan ihram; gerekli hammadde sağlandıktan sonra iki pedallı tezgahlarda, bezayağı tekniği ile dokunmaktadır. Ġplerin dayanıklılığının arttırılması için yörede yetiĢen çiriĢ otunun kaynatılmasısonucu elde edilen suyla apreleme yapılmaktadır.Örtü amacıyla kullanılan ihramın giderek fonksiyonunu yitirmesi nedeni ile çeĢitli kullanım alanlarıyaratılmaya yönelik olarak Bayburt Valiliğince “Bayburt Ġhram Dokumacılığının ÇağdaĢlaĢtırılması ve Yenifonksiyonlar Kazandırılması” isimli proje hazırlanmıĢtır. (1997) Buna göre bölgede çeĢitli renk ve desendeki ihramlararaĢtırılmıĢ, gerçek boyutlar tespit edilmiĢ ve sadece örtünme aracı olmanın dıĢında ihramdan ceket, yelek, gömlek,tayyör, kırlent, masa örtüsü, seccade, perde, namazlık, fiskos örtüsü, yatak örtüsü, gözlük kabı, lavanta kabı vb. gibikullanım alanlarının zenginleĢtirilerek güncelleĢtirilmesi düĢünülmüĢtür.Ġlimizde halen 20 atölyede 50 tezgah ile ihram dokumacılığı sürmektedir. Bu iĢ kolunda çalıĢan sayısı ise 62dir. (Bayburt Halk Eğitim Merkezi Verileri)2 – Erkek Giysisi : Erkeklerde ise; keçe küllahlı, abiye fesli, Ġngiliz pantolonlu, iç köynekli, yakasız gömlekli,gezekili, KeĢmir kuĢaklı, güngörmezli, silahlıklı, zıvgalı, çarıklı, hasıllı, çapulalı, yemenili, bu giysilerin bir çoğuBayburt‟ta üretilirdir.FOLKLORĠK DEĞERLER ( OYUNLAR )a - Kadın Oyunları : Bayburt yöresinde oynanan halk oyunlarına bar denir. Hanımlar tarafındanoynanan barlarından bazıları;1 – Yılan Ġnceden Öter, 2 – Saç Bağı, 3 – KuĢburnunun Kurusu, 4 – KuĢburnu Pirlenirmi, 5 – VeyselBarı, 6 – Koçları Vurdum Dereye, 7 – ġillo, 8 – Hanım Barı ( Dur Yerinde ) 9 – Serçe, 10 - Deli Kız, 11 – Sillo, <strong>12</strong> –Gelin Gel Bara, 13 – Lazutlar,b - Erkek Oyunları : Erkekler tarafından oynanan barlardan bazıları;1 – BaĢ Bar ( 1. bar ) 2 – Baytar Barı, 3 – AĢurma Barı, 4 – Mero, 5 – Tillara, 6 – Cantemür ( Temür Ağa ),7 – Hançer Barı, 8 - HoĢ Bilezik, 9 – Köstek Barı, 10 – Kotan Barı, 11 – Kut Kut Barı, <strong>12</strong> - Lazutlar, 13 –Mehmet Turan Barı, 14 – Mektebin Bacaları, 15 – Sallanma, 16 – Saç Bağı ( Ey Güldalı ), 17 – SarhoĢ Barı, 18 –Sarıkız, 19 - Sekme Barı, 20 – Sıksaray, 21 – ġillo, 22 - Sürütme23 – Tavuk Barı, 24 – Ters Ayak,131