bayburticd2009.pdf 6984KB May 03 2011 12:00:00 AM

C. 4 HAVA KĠRLETĠCĠLERĠNĠN ÇEVREYE OLAN ETKĠLERĠC. 4.1 Doğal Çevreye EtkisiC. 4.1.1 Su Üzerine EtkileriHava kirliliği yaratan pek çok gaz ( 2-7 gün arasında havada asılı kalabilen SO 2 , SO 3 , ve NO x kirleticiler )atmosferde bulunan su damlacıkları ve diğer bileĢenlerle tepkimeye girerek sülforoz asit H 2 SO 3 , H 2 SO 4 ve HNO 3 ‟uoluĢtururlar. Bunlar kar ve yağmurla yeryüzüne inerler.Kuru sülfat ve nitrat partikülleri, çiğ veya rutubetlendiği zaman, kuvvetli asidik çözeltiler Ģeklinde atmosferdedepolanırlar.Asit yağmurları, toprakta bulunan alüminyumu çözerek içme sularına karıĢtığı zaman, içme suyununkalitesinin bozulmasına ve toksitlenmesine neden olur. Aynı Ģekilde, göl ve akarsularda alüminyumun çözünmesi;balıkların solungaçlarının tıkanmasına ve boğularak ölmelerine, asit dengesinin bozulması, önce hassas canlılarolmak üzere tüm canlıları etkilemekte, hatta bazı türlerin ölümüne neden olmaktadır.Ġlimizde hava kirliliğinden oluĢan su kirliliğine ait herhangi bir bulguya rastlanmamıĢtır.C. 4.1.2 Toprak Üzerindeki EtkileriÇeĢitli endüstriyel faaliyetler, egzoz ve ısınmadan kaynaklanan gazlar topraklara ve üzerindeki bitkilere,dolayısıyla doğal vejatasyona ve toprağın yapısına etki etmektedir. Havaya verilen gazlar içinde baĢta SO 2 olmaküzere NO x , HF, ve HC gibi kirletici emisyonlar ve oluĢan asit yağmurları bitki ve toprak üzerinde zararlı etkilerinigösterirler. Kirletici gazlar içinde bulunan partikül maddelerin taĢıdığı Pb, Cu, Mn, Zn, Hg, Cd, As, Ni ve benzeridiğer ağır metaller olmak üzere toplam 17 element toprak ve bitkiler üzerinde toplanmaktadır.Yurdumuzun özellikle sanayi bölgelerinde hava kirliliğinden kaynaklanan toprak ve arazi kirliliğigörülmektedir.Bayburt‟ta yoğun bir sanayileĢme olmadığından sanayiden kaynaklanan toprak ve arazi kirliliğindenbahsedemeyiz.C. 4.1.3 Flora ve Fauna Üzerindeki EtkisiHava kirleticileri bitkinin en çok yapraklarını etkiler. Stomlardan yaprağa giren SO 2 ve HF gibi asitözelliğindeki kirleticiler, yaprak dokusunun zarar görerek, yapraklar üzerinde yanıkların teĢekkül etmesine nedenolurlar. Yanık etkisi, asit yağmurlarıyla da ortaya çıkabilir.Hava kirliliğini bitkiler üzerindeki etkisini Ģu Ģekilde sıralayabiliriz:- Nekroz adı verilen yaprak dokusunun eğilip bükülmesi.- Klorasis adı verilen beyazlamalar veya diğer renklerdeki lekeler.- Büyüme bozukluklarıKirleticiler, ot Ģeklindeki bitkilerde orta damarın her iki yanındabeyaz-esmer lekeler, iğne yapraklılarda yaprakların uç kısımlarında kahverengi nekroz ve bunlara bitiĢik renksizbölgeler meydana getirir. Yonca, arpa, pamuk, buğday ve elma SO 2 den en fazla etkilenen bitkilerdendir. Örneğin;0,3 ppm. SO 2 ‟le 8 saat sürekli temas halinde yukarıdaki dokusal bozulmalar görülebilir.Egzoz gazlarıyla kirlenmiĢ yol kenarları, endüstri merkezleri ve hava üssü gibi alanlara yerleĢtirilenkovanlarda, arıların tembelleĢtiği, hayvan ve insanlara saldırdığı, yavru veriminin azaldığı, zehirli bal ürettiği tesbit56