Türkiye'nin Orta Asya'daki Politikas›nda - Bilig - Ahmet Yesevi ...

Orjinal Bir fiair: Edirneli Nazmî ve
Dîvân’›na Yeni Bak›fllar
Dr. M. Fatih KÖKSAL
Cumhuriyet Üniversitesi
Fen-Edebiyat Fakültesi
Özet: Mecma’u’n-nezâ’ir’in derleyicisi Edirneli Nazmî, bu hacimli
nazire mecmuas›yla beraber ad›na Türkî-i Basît denilen
sade fliirleriyle tan›nm›flt›r. Ancak onun bütün sanat hünerlerini,
farkl›l›k ve orijinalitesini ortaya koydu¤u ve kendisini klâsik
fliirimize mensup di¤er flairlerin hepsinden ay›ran bir konuma
yerlefltiren eseri, 643 varakl›k hacmiyle türünün edebiyat›m›zdaki
en hacimli örne¤i olan Dîvân’›d›r. Ne var ki birçok orijinallik
ve farkl›l›klar› bünyesinde bar›nd›ran bu eserin bilim çevrelerince
lây›k›yla tan›nd›¤›n› söyleyemeyiz. Nazmî Dîvân›, bu
hacimce büyüklü¤ünün yan› s›ra, tertip flekli, vezindeki yenilikler,
kelime oyunlar› ve edebî sanatlar bak›m›ndan da son derece
orijinal ve ilginç bir eserdir. Bu makale, Edirneli Nazmî Dîvân›’ndaki
bu yenilikleri ve orijinaliteyi tan›tmay› amaçlamaktad›r.
Anahtar Kelimeler: Edirneli Nazmî, dîvân, aruz vezni, Türkî-i
Basît, Dîvân fliiri, Klâsik edebiyat
Girifl
Edirneli Nazmî, Türk edebiyat›n›n en hacimli eserlerinden ikisinin sahibi
olan bir 16. yüzy›l flairidir. Bunlardan biri 14., 15. ve 16. yüzy›lda yaflam›fl
360 kadar flairin 5000’in üzerinde fliirini / naziresini bar›nd›ran ve Türk
edebiyat›n›n en büyük nazire mecmualar› aras›nda bulunan Mecma’u’nnezâ’ir,
öteki ise gerek fluarâ tezkirelerinde, gerekse Nazmî’den bahseden
bilig ✦ K›fl 2002 ✦ Say› 20: 101-124
101