“Kimia 7-8-9”e-mail - Albas

Libër mësuesi për tekstin “Kimia 7-8-9”
në praktikë të aftësive, nxjerrjen e përfundimeve dhe përgjithësime si dhe
përdorimin e tyre në funksion të rrethanave. Këtu bëjnë pjesë: vrojtimi,
ekskursioni, hulumtimi, zgjidhja e problemit, projekti kërkimor etj.
Shpjegimi, një metodë me në qendër veprimtarinë e mësuesit
Shpjegimi përfaqëson një metodë mësimdhënie, që synon sqarimin e koncepteve,
të ideve, marrëdhënieve të ndryshme, sqarimin dhe paraqitjen me hollësi të diçkaje,
duke e shoqëruar me argumentimin e mendimeve të shprehura.
Shpjegimi mund të përdoret me sukses në të gjitha veprimtaritë ku synohet të
kuptuarit e thelbit, të shkakut dhe si rrjedhojë ai ndihmon në formimin e koncepteve të
qarta e të qëndrueshme.
Kjo metodë është parë si pronë e mësuesve, por sot tentohet gjithnjë e më shumë
në tërheqjen e nxënësve gjatë shpjegimit. Ky ndryshim i ndihmon nxënësit, por edhe
mësuesit, të organizojnë një shpjegim aktiv, bashkëkohor dhe të motivuar.
Shpjegimi, si metodë, përdoret në rastin e temave që kërkojnë zbërthim dukurish
apo sqarim ligjësish, dhe këtu në qendër është pa diskutim fjala e mësuesit.
Disa nga rastet kur shpjegimi është i nevojshëm:
• kur përmbajtja e mësimit nuk mund të njihet nga nxënësit në mënyrë tjetër;
• kur mungojnë mjetet e përshtatshme për t’i njohur nxënësit me materialin
mësimor;
• kur mësuesi ndien nevojën që të ngjallë emocione te nxënësit nëpërmjet
fjalës së gjallë;
• kur është i nevojshëm interpretimi i përmbajtjes;
• kur shfrytëzimi racional i kohës është domosdoshmëri.
14
Gjatë shpjegimit duhen mbajtur parasysh tre faktorë:
Shpjeguesi, por edhe nxënësit, duhet të ndihmojnë në shpjegim nëpërmjet përgjigjeve
të pyetjeve: ç’është?, si është?, pse është?.
Për shembull: Ç’është moli? Si është i ndërtuar atomi? Pse ndotet mjedisi nga
industria kimike? Ç’është seria homologe? Ç’janë izomeret?
Shpjegimi na ndihmon për të kuptuar:
Konceptet
- duke përfshirë koncepte të reja, si moli: barazimi
kimik, simboli, formula kimike etj.
Lidhjet shkak-pasojë - si djegia e metaleve në ajër lidhet me formimin e
oksideve, kombinimi i elementeve kimike nëpërmjet
lidhjeve kimike, jep një përbërje të re kimike etj.
Procedurat - rregullat, kërkesat - si peshohet, si duhet të mbrohemi nga acidet
dhe bazat gjatë përdorimit të tyre në laborator etj.
Qëllimin dhe objektivat - çfarë parashikojmë që të arrijmë në fund të
eksperimentit, çfarë do të sjellë një reaksion bashkimi etj.